Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tử Cấm Thành”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
nKhông có tóm lược sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 43:
‘Former inner city’
}}
'''Cố Cung Bắc Kinh''' hay '''Tử Cấm Thànhthành''' là cung điện của 24 vị hoàng đế trong triều đại [[nhà Minh]] và [[nhà Thanh]]. Tử Cấm Thànhthành được xây dựng vào năm thứ 4 đời Minh Thành Tổ Chu Đệ. Toàn bộ Tử Cấm Thànhthành nằm ở trung tâm trục trung tâm của Bắc Kinh, nó có diện tích 720.000 mét vuông và diện tích xây dựng khoảng 150.000 mét vuông. Đây là kiến trúc kiểu cung điện lớn nhất hiện có trên thế giới. Tử Cấm Thànhthành ở Bắc Kinh là lô đơn vị bảo vệ di tích văn hóa trọng điểm quốc gia đầu tiên và lô du lịch du lịch cấp quốc gia cấp 5A đầu tiên. Nó được đưa vào danh sách "Di sản văn hóa thế giới" năm 1987. Tử Cấm Thànhthành hiện là Bảo tàng Cung điện,
 
Văn vật lưu trữ chủ yếu dựa trên bộ sưu tập cung đình của triều đại nhà Minh và nhà Thanh, đây là một bảo tàng hạng nhất quốc gia và được biết đến là năm bảo tàng lớn nhất thế giới, cùng với Bảo tàng Emitash của Nga, Bảo tàng Louvre ở Pháp, Bảo tàng Metropolitan ở Hoa Kỳ.
Dòng 54:
Vào năm Vĩnh Lạc thứ 1 (1403), Chu Đệ đã ban hành một sắc lệnh để thay đổi Bắc Bình thành Bắc Kinh. Từ năm đầu tiên đến năm thứ 3, liên tục ra lệnh nhập cư từ nhiều nơi khác nhau đến Bắc Kinh.
 
Vào tháng 7 năm thứ 5 là năm nhuận, Chu Đệ ban hành sắc lệnh bắt đầu xây dựng Tử Cấm Thànhthành. Chủ trì xây dựng công trình gồm [[Trần Khuê]], Công bộ thị lang Ngô Trung, Hình bộ thị lang Trương Tư Cung, kiến trúc sư [[Thái Tín]]. Những nghệ nhân nổi tiếng như thợ điêu khắc đá Lục Tường, thợ nề Dương Thanh và nhiều nghệ nhân khác đã đến Bắc Kinh vào tháng 5 năm Vĩnh Lạc thứ 5.<ref name="可爱北京" /> Việc xây dựng Tử Cấm Thànhthành và cải tạo Bắc Kinh được tiến hành cùng một lúc, dựa trên Kinh đô gốc. Ngay sau khi bắt đầu dự án Tử Cấm Thànhthành thì đã bị chậm lại do việc xây dựng Trường Lạc và hai cuộc chinh phạt Mông Cổ năm thứ 8 và thứ 11, mãi đến tháng 6 năm Vĩnh Lạc thứ 16 mới bắt đầu khởi động lại.
 
Vào năm Vĩnh Lạc thứ 18 (1420), Tử Cấm Thànhthành được hoàn thành vào tháng 12. Ngày đầu tiên của tháng âm lịch năm Vĩnh Lạc thứ 19 (1421), Vĩnh Lạc nguyên đô đã hoàn thành; Vào tháng 5 cùng năm, đã có một vụ sét đánh và hỏa hoạn diễn ra, ba điện phía trước bị thiêu rụi.<ref name="可爱北京" /> Năm 1440, đời vua
[[Minh Anh Tông]] niên hiệu Chính Thống thứ 5, tái thiết 3 phần điện phía trước và Điện Càn Thanh.
 
Năm 1459 (năm Thiên Thuận thứ 3) xây dựng Tây Uyển. Năm 1557 tức năm Gia Tĩnh thứ 36, Tử Cấm Thànhthành gặp hỏa hoạn, 3 điện phía trước, [[Phụng Thiên Môn]], [[Văn Vũ Lâu]], [[Ngọ Môn]] tất cả đều bị thiêu rụi. Đến năm 1561 mới được xây dựng lại hoàn toàn. Niên hiệu Vạn Lịch thứ 25 (1597), Tử Cấm Thànhthành lại cháy lớn, đốt cháy 3 điện phía trước, tam cung phía sau. Việc khôi phục công trình chỉ hoàn thành cho đến năm Thiên Khởi thứ 7 (1627).<ref name="可爱北京" />
 
Vào năm Sùng Trinh thứ 17 (1644), Lý Tự Thành chiếm được Bắc Kinh và nhà Minh bị diệt vong. Không lâu sau, Tổng binh (chức quan võ) [[Sơn Hải Quan]] nhà Minh là Ngô Tam Quế đã dân quân Thanh vào cửa thành；Lý Tự Thànhthành đã phóng hỏa đốt Tử Cẩm Thànhthành trước khi rút lui về Thiểm Tây, chỉ có điện Vũ Anh, điện Kiến Cực, điện Anh Hoa, điện Nam Huân, xung quanh Giác Lâu và Hoàng Cực Môn không bị cháy.<ref name="北京紫禁城宫殿的复建与改建">中国建筑工业出版社《中国古代建筑史》清代卷（孙大章主编），第三章《宫殿》，第一节《北京紫禁城宫殿的复建与改建》</ref><ref>中国建筑工业出版社《中国古代建筑史》明代卷（潘谷西 主编），第二章《宫殿》，第二节《明代宫殿》，p.&nbsp;113；朱偰《明清两代宫苑建制沿革图考》第一章；《中国营造学社汇刊》第六卷第二期，刘敦桢 考证</ref>
 
Cùng năm đó, Hoàng đế [[Thuận Trị]] đến Bắc Kinh, lấy Hoàng Cực Môn làm nơi đặt triều đại dài lâu và điện Kiến Cực không bị cháy thành "Vị Dục cung" (位育宫), làm tẩm cung của Thuận Trị; Nhiếp chính vương Đa Nhĩ Cổn dùng điện Vũ Anh làm nơi bàn công chuyện.<ref name="北京紫禁城宫殿的复建与改建" /> Từ năm Thuận Trị thứ nhất đến năm thứ 14, xây dựng lại Ngọ Môn, Thiên An Môn, khu vực chầu tiền tam điện, từ Vị Dục Cung khôi phục làm điện Kiến Cực, đổi tên thành điện Bảo Hòa；đồng thời sửa sang lại Nội đình, đường phía đông và phía tây.<ref name="北京紫禁城宫殿的复建与改建" /> Năm Khang Hi thứ 6, xây dựng lại Đoan Môn.
 
Năm Khang Hy thứ 22 (1683) bắt đầu tái thiết lại một phần các tòa nhà bị phá hủy còn lại trong Tử Cấm Thànhthành。
 
Năm Ung Chính thứ 13 (1735), Thanh Cao Tông (Hoàng đế Càn Long) lên ngôi, trong 60 năm sau đó, Tử Cấm Thànhthành được mở rộng và xây dựng lại. Vào năm Gia Khánh thứ 18 (1813), "Thiên Lý Giáo Đồ" Lâm Thanh đã phát động một cuộc binh biến quân sự tấn công Tử Cấm Thànhthành.
 
Vào năm Quang Tự thứ 14 (1886), một đám cháy đã bùng phát từ phòng của lính canh cổng Thái Hòa. Do đồ dùng chữa cháy không hoàn thiện, ngọn lửa đã kéo dài trong hai ngày khiến cổng Thần Vũ, Thái Hòa và điện Chiêu Đức bị thiêu rụi. Thiệt hại phải đến năm Quang Tự thứ 20 mới khôi phục lại.
Dòng 76:
 
==Kiến trúc==
[[Tập tin:Gugun panorama-2005-1.jpg|nhỏ|250px|Tử Cấm Thànhthành nhìn từ đồi Cảnh Sơn phía bắc]]
[[Tập tin:Forbidden city map wp 1.png|nhỏ|200px|Sơ đồ Tử Cấm Thànhthành. Các ký hiệu màu đỏ để chỉ các địa điểm trong bài.
----
<span style="color:red;">- – -</span> Đường ước tính phân chia Hậu Cung phía Bắc và Tiền Triều phía Nam.
Dòng 99:
O. Ninh Thọ cung
{{col-end}}]]
Tử Cấm Thànhthành có hình chữ nhật, chiều bắc - nam dài 961 m và đông - tây dài 753 m. Nó gồm 980 kiến trúc nhà ở với 8,886 phòng, được bao bọc bởi tường cao 7.9 m và dày 6 m, với hào sâu 52 m. Bốn góc là 4 tòa tháp (E) với kiểu mái phức tạp, tượng trưng cho Đằng Vương các (滕王阁) và Hoàng Hạc lâu (黄鹤楼). Mỗi mặt tường có một cổng: Ngọ môn (午门) (A); Thần Vũ môn (神武门)(B); Đông Hoa môn (东华门)(D) và Tây Hoa môn (西华门)(C).
 
Tử Cấm thành được chia làm hai phần: Ngoại đình (外廷) (còn gọi là Tiền triều 前朝) phía Nam dành cho các lễ nghi, thiết triều để họp bàn chính sự một cách trọng thể và Nội đình (内廷) (tức Hậu cung 后宫) phía Bắc là nơi ở của Hoàng đế và Hoàng thất, cũng là nơi Hoàng đế và các quan lại họp bàn việc triều chính hàng ngày.
 
===Tiền Triều===
[[Tập tin:Beijing-forbidden4.jpg|nhỏ|trái|Điện Thái Hòa]]
Đi vào từ Ngọ môn, sẽ thấy một con sông (Kim Thủy) được bắc qua bởi năm cây cầu, dẫn đến Thái Hòa môn, đằng sau là một quảng trường lớn. Phía cuối quảng trường là bậc thang làm bằng đá cẩm thạch trắng, dẫn vào Tam Đại điện (三大殿) là Thái Hòa điện (太和殿), Trung Hòa điện (中和殿) và Bảo Hòa điện (保和殿).<ref name="Yu 48">p. 48, Yu (1984)</ref>. Thái Hòa điện ban đầu có tên là Phụng Thiên điện (奉天殿) là điện lớn nhất, cao 30 m30m so với quảng trường xung quanh, là nơi diễn ra các nghi thức và lễ tế quan trọng. Trung Hòa Điệnđiện ban đầu có tên là Hoa Cái điện (华盖殿) nhỏ hơn, là nơi Hoàng đế chuẩn bị và nghỉ ngơi trong các buổi lễ. Phía sau là Bảo Hòa điện ban đầu có tên là Cẩn Thân điện (谨身殿), để tập dượt chuẩn bị cho các nghi lễ, và cũng là nơi tổ chức vòng thi cuối cùng của kỳ thi khoa cử. Cả ba điện đều có ngai vàng, và cái lớn nhất được đặt ở Thái Hòa điện.
 
Phía Tây Nam và Đông Nam của Tiền triều là Võ Anh điện (武英殿) (H) và Văn Hoa điện (文華殿) (J). Võ Anh điện là nơi Hoàng đế gặp các quan đại thần và thiết triều, còn Văn Hoa điện là nơi lưu trữ thư pháp của Hoàng đế. Phía Đông Bắc là Nam tam sở (南三所) (K), là nơi ở của Hoàng thái tử.
 
===Hậu Cung===
Dòng 113:
Hậu cung được phân cách với Tiền triều bởi một sân thuôn dài, là nơi ở của Hoàng đế và Hoàng thất. Ở triều Thanh, Hoàng đế ở và làm việc chủ yếu ở Hậu cung, còn Tiền triều chỉ được sử dụng cho các lễ nghi quan trọng.
 
Ở trung tâm của Hậu cung là ba cung lớn, gọi là cụm ['''Hậu tam cung'''; 后三宫], bao gồm: '''Càn Thanh cung''' (乾清宮), '''Giao Thái điện''' (交泰殿) và '''Khôn Ninh cung''' (坤寧宮). Hoàng đế, biểu thị cho Dương và Trời, ở Càn Thanh cung. Hoàng hậu, biểu thị cho Âm và Đất, ở Khôn Ninh cung. Giao Thái điện ở giữa hai cung, tượng trưng cho sự giao hòa Âm - Dương. Đây là nơi giữ 25 loại ấn quan trọng của nhà Thanh cũng như các vật dụng dùng cho các nghi lễ. Từ thời Ung Chính, vuaHoàng đế chuyển đến sống tại '''Dưỡng Tâm điện''' (养心殿) (N) phía tây để tỏ lòng kính trọng với Khang Hi. Càn Thanh cung trở thành nơi thiết triều của Hoàng đế. Vì vậy, Hoàng hậu cũng rời khỏi Khôn Ninh cung, nơi đây trở thành nơi tổ chức sách lập Hoàng hậu.
 
Đằng sau ba điện là một khu vườn khá nhỏ, tên là Ngự Hoa viên (M). Phía bắc của khu vườn là Thần Võ môn (B). Xung quanh điện Dưỡng Tâm điện là nơi làm việc của Bộ Quân Cơ (Quân Cơ Xứ 军机处) và các quan lại chủ chốt.
 
Mỗi bên Đông và Tây của cung Càn Thanh cung là sáu cung khác, gọi là Đông lục cung và Tây lục cung. Từ đời Ung Chính, Hoàng hậu sẽ chọn một trong mười hai cung này để ở. Đây còn là nơi ở của các phi tần và con cái của Hoàng đế.
[[Tập tin:ForbiddenCity InnerPalace.png|nhỏ|450px|Sơ đồ Hậu Cung]]
'''Tây lục cung nằm ở phía Bắc Điệncủa Dưỡng Tâm điện, gồm:'''<ref>{{chú thích web | url = http://www.travelchinaguide.com/attraction/beijing/forbidden/six_western.htm | tiêu đề = Six Western Palaces, Xiliugong | author = | ngày = | ngày truy cập = 5 tháng 10 năm 2015 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref>
* '''[[Vĩnh Thọ cung]] (永寿宫) - Palace of Eternal Longevity (1)'''
** Vĩnh Thọ môn
** Chính điện ở tiền viện
** Đông điện và tâyTây điện
** Chính điện ở hậu viện
** Tỉnh đình (giếng).
* '''[[Dực Khôn cung]] (翊坤宫) - Palace of Earthly Honour (2)'''
** Dực Khôn môn
** Chính điện (ở tiền viện)
Dòng 134:
** Ích Thọ trai
** Thủy đình (giếng nước)
* '''[[Trữ Tú cung]] (儲秀宮) - Palace of Gathering Elegance (3)'''
** Thể Hòa điện (體和殿)
** Phượng Quang Thấtthất
** Y Lan Quánquán
** Lệ Cảnh hiên (麗景軒)
* '''Thái Cực Điệnđiện / [[Khải Tường cung]] (太極殿 / 啟祥宮) - Hall of the Supreme Principle (4)'''
** Thể Nguyên điện (體元殿)
** Thể Hòa điện (體和殿)
* '''[[Trường Xuân cung]] (长春宫) - Palace of Eternal Spring (5)'''
** Chính điện
** Đông thứ gian
Dòng 156:
** Lạc Chí hiên
** Tỉnh đình (giếng)
* '''[[Hàm Phúc cung]] (咸福宮) - Palace of Universal Happiness (6)'''
** Hàm Phúc môn
** Chính điện
Dòng 162:
** Tây điện
** Hậu điện
** Đông điện, tâyTây điện (ở hậu viện)
** Tỉnh đình (giếng)
'''Đông Lục Cung gồm:<ref>{{chú thích web | url = http://www.travelchinaguide.com/attraction/beijing/forbidden/six_eastern.htm | tiêu đề = Six Eastern Palaces, Dongliugong | author = | ngày = | ngày truy cập = 5 tháng 10 năm 2015 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref>'''
* '''[[Cảnh Nhân cung]] (景仁宫) - Palace of Great Benevolence (7)'''
** Cảnh Nhân môn
** Đông điện, tâyTây điện
** Chính điện (ở hậu viện)
** Đông điện, Tây điện (ở hậu viện)
** Phía tâyTây namNam hậu viện có 1 tỉnh đình (giếng)▼
** Tây điện
* '''[[ChungThừa TúyCàn cung]] (钟粹承乾宫) - Palace of AccumulatedHeavenly PurityGrace (98)'''▼
▲** Phía tây nam hậu viện có 1 tỉnh đình (giếng)
* '''[[ThừaChung CànTúy cung]] (承乾钟粹宫) - Palace of HeavenlyAccumulated Purity Grace(89)'''
▲* '''[[Chung Túy cung]] (钟粹宫) Palace of Accumulated Purity (9)'''
** Chung Túy môn
** Chính điện
Hàng 181 ⟶ 180:
** Đông hậu điện
** Tây hậu điện
** Phía tâyTây namNam khoảng sân trước hậu điện có 1 tỉnh đình (giếng)
* '''[[Diên Hi cung]] (延禧宫) - Palace of Prolonged Happiness (10)'''
** Diên Hi môn
** Chính điện (ở tiền viện)
** Đông điện, tâyTây điện
** Chính điện (ở hậu viện)
** Đông điện, Tây điện (ở hậu viện)
** Tây điện
Ngoài Diên Hi môn, các công trình trên vào thời Đạo Quang đều bị hỏa hoạn thiêu rụi. 
 
Diên Hi cung nằm gần Thương Chấn Mônmôn - cửa ra vào Tử Cấm Thànhthành dành cho cung nữ, thái giám và hạ nhân nên khá ồn ào và phức tạp. Nơi này từng nhiều lần xảy ra hỏa hoạn: năm Đạo Quang thứ 12 (1832), cháy lớn ở phòng bếp phía namNam đôngcủa Đông điện, năm Đạo Quang thứ 25 (1845), Diên Hi cung xảy ra 1 trận đại hỏa hoạn, thiêu hủy toàn bộ chínhChính điện, hậu điệnviện cùng với đôngĐông tâyTây phối điện, tổng cộng 25 gian, cháy gần đến cửa cung. Sau khi trùng tu, đến năm Hàm Phong thứ 5 lại xảy ra hỏa hoạn. Năm Đồng Trị thứ 11 (1872), từng có đề nghị phục kiến Diên Hi cung nhưng chưa thực hiện được.
** Linh Chiểu hiên (Thủy Tinh cung)
** Lầu chính
** Đông lầu
** Tây lầu
* '''[[Vĩnh Hòa cung]] (永和宫) - Palace of Eternal Harmony (11)'''
* '''[[Cảnh Dương cung]] (景阳宫) - Palace of Great Brilliance (12)'''
** Cảnh Dương môn
** Chính điện (ở tiền viện)
** Trước chính điện có 1 đài ngắm trăng.
** Đông điện,
** Tây điện
** Chính điện (ở hậu viện)
** Tịnh Quan trai
** Cổ Giám trai
** Phía tâyTây namNam hậu viện có 1 giếng nước.
Ngoài Đông Tây lục cung, Hậu cung còn gồm một số cung, điện khác như:
* [[Từ Ninh cung]] (慈宁宫) Palace of Eternal Longevity (13): Phía Tây Nam của Dưỡng Tâm điện, là nơi ở của Hoàng hậu của các đời vua trước hoặc cũng có thể là mẹ của hoàngHoàng đế tại vị.<ref>{{chú thích web | url = http://baike.baidu.com/view/118963.htm | tiêu đề = 慈宁宫_百度百科 | author = | ngày = | ngày truy cập = 5 tháng 10 năm 2015 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref>
* [[Thọ Khang cung]] (寿康宫) (14): Phía Tây Từ Ninh cung, xây dựng từ đời Ung Chính, là nơi ở của phi tần của các đời vua trước hoặc gọi đơn giản là các thái phi.<ref>{{chú thích web | url = http://baike.baidu.com/view/431097.htm | tiêu đề = 寿康宫_百度百科 | author = | ngày = | ngày truy cập = 5 tháng 10 năm 2015 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref>
* [[Ninh Thọ cung]] (宁寿宫) (O): Phía Đông Nam của Hậu cung, xây dựng bởi Càn Long dùng để ở sau khi thoái vị, là một mô hình thu nhỏ của Tử Cấm thành với Tiền triều, Hậu cung và các đền điện. Cửa vào được trang trí bằng hình chín con rồng (Cửu Long Bích 九龙壁)
Hàng 225 ⟶ 223:
Hình:Forbidden City August 2012 28.JPG
</gallery>
Nhiều cảnh phim [[Hoàn Châu cách cách|Hoàn Châu Cách Cáchcách]] hay [[Diên Hi công lược]] được lấy bối cảnh tại đây. Phim hoạt hình [[Công chúa Ori]] cũng lấy vài bối cảnh của cố cung. Ngoài ra bộ phim [[Như Ý truyện|Hậu Cungcung Như Ý Truyệntruyện]], [[Hậu cung Chân Hoàn truyện|Hậu Cung Chân Hoàn Truyện]] và 1 số bộ phim khác cũng lấy bối cảnh ở nơi này.
 
== Tham khảo ==
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Tử_Cấm_Thành”