|
Kỹ thuật này đã giúp Pepperberg thành công với Alex, khi mà các nhà khoa học khác đã thất bại trong việc tạo điều kiện giao tiếp hai chiều với vẹt. Trong những năm sau đó, Alex đôi khi đảm nhận vai trò là một trong những trợ lý của Pepperberg bằng cách đóng vai trò là "hình mẫu" và "đối thủ" trong việc giúp dạy một con vẹt trong phòng thí nghiệm.<ref name="wise94-96"/> Alex đôi khi tập nói các từ khi nó ở một mình.<ref name="wise93">{{Chú thích sách|title= Drawing the Line|last= Wise|first= Steven M.|authorlink= Steven M. Wise|year= 2002|publisher= Perseus Books|location= Cambridge, Massachusetts|isbn= 0-7382-0340-8|page= 93|url= }}</ref>
== AccomplishmentsThành tựu ==
Pepperberg didkhông notcho claim thatrằng Alex couldcó usethể sử dụng "languagengôn ngữ", insteadmà sayingcho thatrằng henó usedđã asử two-waydụng mã liên lạc communicationshai codechiều.<ref name="wise90-92">{{citeChú bookthích sách |title= Drawing the Line|last= Wise|first= Steven M.|authorlink= Steven M. Wise|year= 2002|publisher= Perseus Books|location= Cambridge, Massachusetts|isbn= 0-7382-0340-8|pages= 90–92|url= }}</ref> ListingLiệt Alex'skê accomplishmentsthành tựu của Alex innăm 1999, Pepperberg saidcho hebiết couldchú identifyvẹt có thể xác định 50 differentđồ objectsvật andkhác recognizenhau quantitiesvà upnhận tobiết sixsố lượng dưới sáu; thatcó hethể couldphân distinguishbiệt sevenbảy colorsloại andmàu fivesắc shapes,và andnăm understandloại thehình conceptsdạng ofvà hiểu các khái niệm "biggerlớn hơn", "smallernhỏ hơn", "samegiống nhau", and"khác biệt"different", andcũng như thathọc heđược waskhái learningniệm "overhơn" andvà "underdưới".<ref name="smith"/> Alex passedđã increasinglyvượt difficultqua testscác measuringbài whetherkiểm humanstra havevới achievedđộ khó tăng dần vốn được thiết lập để xem con người có đạt được quá trình [[Jeanhằng Piaget|Piagetđịnh đối tượng]]'s Substagegiai đoạn 6 của [[objectJean permanencePiaget|Piaget]]. Alex showedtỏ surprisera andbất angerngờ whenvà confrontedtức withgiận akhi nonexistentđối objectmặt orvới onemột differentđối fromtượng whatkhông hetồn hadtại beenhoặc ledkhác tovới believenhững wasgì hiddennó duringphải thetin ẩn trong các bài kiểm teststra.<ref name="wise101-102">{{citechú bookthích sách|title=Drawing the Line |last=Wise |first=Steven M. |authorlink=Steven M. Wise |year=2002 |publisher=Perseus Books |location=Cambridge, Massachusetts |isbn=0-7382-0340-8 |pages=101–102}}</ref>
Alex hadcó avốn vocabularytừ ofvựng overhơn 100 [[wordtừ]]s,<ref name="Carey">Benedict Carey (10 September 2007), [https://www.nytimes.com/2007/09/10/science/10cnd-parrot.html?em&ex=1189569600&en=708c72b735b87acd&ei=5087%0A "Alex, a Parrot Who Had a Way With Words, Dies"]. ''The New York Times''. Retrieved 11 September 2007.</ref> butnhưng wasđặc exceptionalbiệt inở thatchỗ hecó appearedvẻ tohiểu havenhững understandinggì of what henó saidnói. ForVí exampledụ, whenkhi Alex wasđược shownhiển anthị objectmột andvật wasthể askedvà aboutđược itshỏi shape,về colorhình dạng, ormàu sắc hoặc vật liệu của materialnó, heanh couldta labelcó itthể correctlynhận dạng chính xác.<ref name="wise90-92"/> HeNó couldcó describethể amô tả [[keykhóa (lock)cửa|keychìa khóa]] aslà amột keychìa nokhóa matterbất whatkể itskích sizethước orhay color,màu andsắc couldcủa determinenó howvà thecó keythể wasxác differentđịnh fromchìa otherskhóa này khác với chìa khóa khác như thế nào.<ref name="sciam"/> LookingNhìn atvào a mirrorgương, heAlex saidnói "whatmàu colorgì", andvà học learnedđược "greymàu xám" aftersau beingkhi toldđược dạy chữ "greymàu xám" sixsáu timeslần.<ref name="wise107">{{citeChú bookthích sách|title=Drawing the Line |last=Wise |first=Steven M. |authorlink=Steven M. Wise |year= 2002|publisher= Perseus Books |location=Cambridge, Massachusetts |isbn=0-7382-0340-8 |page=107}}</ref> ThisĐiều madenày himkhiến thenó firsttrở andthành onlyđộng non-humanvật animalkhông tophải havengười everđầu askedtiên avà question—andduy annhất existentialtừng questionhỏi atmột thatcâu hỏi và là một câu hỏi mang tính tồn tại. (ApesNhững wholoài havevượn beenngười trainedđã tođược usehuấn sign-languageluyện haveđể sosử fardụng failedngôn tongữ everký askhiệu acho đến nay vẫn chưa bao giờ hỏi một câu singlehỏi questionnào.)<ref name = "jordania">{{cite book | title = Who Asked the First Question? The Origins of Human Choral Singing, Intelligence, Language and Speech | last1 = Jordania | first1=Joseph | isbn = 99940-31-81-3 |year = 2006 | publisher = Logos | location = Tbilisi}}</ref> Khả Alex'snăng abilityđặt tocâu askhỏi questionscủa Alex (andvà totrả answerlời tocác câu hỏi của Pepperberg's questionsbằng withcâu histrả ownlời questionscủa riêng nó) isđược documentedghi inlại numeroustrong articlesnhiều andbài báo và các cuộc phỏng interviewsvấn.
Alex wasđược saidcho tolà haveđã understood thehiểu [[turn-takingkiểm soát lượt lời]] ofcủa communicationgiao andtiếp sometimesvà theđôi syntaxkhi usedcú inpháp languageđược sử dụng trong ngôn ngữ.<ref name="wise93"/> HeNó called angọi [[applequả táo]] alà "banerry" (pronouncedphát asâm rhyminggần withgiống somevới pronunciationsmột ofsố cách phát âm của "canary"), whichmà amột linguistngười friendbạn ofngôn ngữ học của Pepperberg's thoughtnghĩ tolà besự akết combinationhợp ofcủa "[[bananachuối]]" and("banana") và "[[cherry]]", two fruitshai hequả wasnó morequen familiarthuộc withhơn.<ref name="wise107"/>
Alex couldcó addthể thực hiện phép cộng, toở amột limitedmức extentđộ nào đó, correctlykhi givingtrả thelời đúng numbersố oflượng similarvật objectsthể oncó atrên traykhay. Pepperberg saidnói thatrằng ifnếu henó couldkhông notthể countđếm, thetừ datadữ couldliệu becó interpretedthể asgiải histhích beingđược ableAlex tocó estimatethể quicklyước andtính accuratelynhanh thechóng numbervà ofchính somethingxác số lượng của một cái gì đó, bettertốt hơn con thanngười humanscó canthể.<ref name="wise108">{{citechú bookthích sách |title= Drawing the Line|last= Wise|first= Steven M.|authorlink= Steven M. Wise|year= 2002|publisher= Perseus Books|location= Cambridge, Massachusetts|isbn= 0-7382-0340-8|page= 108|url= }}</ref> WhenKhi hemệt wasmỏi tiredvì ofbị beingkiểm testedtra, hechú wouldvẹt saysẽ nói "WannaMuốn goquay backlại", meaningnghĩa là henó wantedmuốn toquay gotrở backlại tochuồng hiscủa cagemình, andvà innói generalchung, henó wouldsẽ requestyêu wherecầu heđiểm wantedđến tonó bemuốn takenđược byđưa sayingđến bằng cách nói "WannaMuốn đi go...", protestphản ifđối henếu wasnó takenbị tođưa ađến differentmột placenơi khác, andvà sitngồi quietlyim whenlặng takenkhi tođược hisđưa preferredđến spot.địa Heđiểm wasưa notthích trainedcủa toanh sayta. whereAlex hekhông wantedđược todạy go,để butnói pickedmuốn đi đâu, itnhưng upđã fromhọc beinglõm askedkhi wheređược hehỏi wouldmuốn likeđược tođưa beđi takenđâu.<ref name="wise107"/>
IfNếu thenhà researchernghiên displayedcứu irritationthể hiện sự cáu kỉnh, Alex triedđã tocố defusegắng itxoa withdịu thenó phrase,bằng cụm từ "I'mTôi sorry.xin lỗi". IfNếu heAlex saidnói "WannaMuốn ăn bananachuối", butnhưng wasthay offeredvào ađó nutđược insteadđưa cho một hạt dẻ, henó starednhìn inchằm silencechằm vào im lặng, askedyêu forcầu thelại bananavề againchuối, orhoặc tooklấy thehạt nutdẻ andđó threwvà itném atnó thevào researchernhà ornghiên otherwisecứu displayedhoặc annoyancethể hiện sự khó chịu, beforetrước requestingkhi theyêu itemcầu againlại món đồ đó.Khi Whenđược askedhỏi questionscác incâu thehỏi contexttrong ofbối researchcảnh testingthử nghiệm nghiên cứu, henó gaveđã thetrả correctlời answerđúng approximatelytrong khoảng 80% percentthời ofgian theđược timehỏi.<ref>{{citechú thích web|url=https://www.pbs.org/safarchive/3_ask/archive/qna/3293_pepperberg.html|title=Ask the Scientists: Irene Pepperberg Q&A|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071018070320/http://www.pbs.org/safarchive/3_ask/archive/qna/3293_pepperberg.html|archivedate=18 October 2007 <!--DASHBot-->|accessdate=11 September 2007}}</ref>
OnceMột lần, Alex wasđược giventặng severalmột differentsố coloredkhối blocksmàu khác nhau (twohai màu redđỏ, threeba blue,màu xanh lam và bốn màu andxanh fourlá green—similarcây togiống thenhư picturehình abovetrên). Pepperberg askedhỏi himchú vẹt, "WhatMàu colornào threecó ba khối?" expectingvà mong nó himtrả tolời saymàu bluexanh. HoweverTuy nhiên, asvì Alex hadđã được hỏi beencâu askedhỏi thisnày questiontrước befoređây, henó seemeddường tonhư haveđã becometrở borednên buồn chán. HeNó trả answeredlời "fivenăm!" ThisĐiều keptnày occurringtiếp untiltục xảy ra cho đến khi Pepperberg saidnói "FineTốt thôi, whatmàu colornào fivecó năm khối?", Alex repliedtrả lời "nonekhông". This wasĐiều saidnày tođược suggestcho thatrằng parrotsvẹt, likegiống humansnhư con người, getcũng boredbiết chán. SometimesĐôi khi, Alex answeredtrả thelời questionssai incorrectlycác câu hỏi, despitemặc dù biết knowingcâu thetrả correctlời answerđúng.<ref name="wise108"/>
PreliminaryNghiên researchcứu alsosơ seemsbộ todường indicatenhư thatcũng chỉ ra rằng Alex couldcó carrythể overmang thekhái conceptniệm ofbốn fourquả bluebóng ballslen ofmàu woolxanh ontrên amột traycái tokhay fourđến notesbốn fromnốt anhạc từ một cây đàn piano. Pepperberg wascũng alsođang traininghuấn himluyện tochú recognizevẹt nhận ra "4" aslà "fourbốn". Alex alsocũng showedcho somethấy comprehensioncó ofchút thông hiểu về các [[personalđại pronountừ nhân xưng]]s; henó usedsử differentdụng languagengôn whenngữ referringkhác tonhau himselfkhi orđề otherscập đến bản thân hoặc người khác, indicatingchỉ ra một akhái conceptniệm ofvề "I" andvà "you".<ref name="wise106">{{citeChú bookthích sách|title=Drawing the Line |last=Wise |first=Steven M. |authorlink=Steven M. Wise |year=2002 |publisher=Perseus Books |location=Cambridge, Massachusetts |isbn=0-7382-0340-8 |page=106}}</ref>
InVào Julytháng 7 năm 2005, Pepperberg reportedbáo thatcáo rằng Alex understoodhiểu thekhái conceptniệm ofvề [[0 (numbersố)|zerosố không]].<ref>{{citechú thích web
|title = Researchers explore whether parrot has concept of zero
|url = http://www.world-science.net/exclusives/050701_parrotzero1frm.htm
|archivedate = 2007-09-03
|url-status = dead
}}</ref> IfNếu askedđược thehỏi differencevề betweensự twokhác objectsbiệt giữa hai đối tượng, henó alsosẽ answeredtrả thatlời; butnhưng ifnếu therekhông wascó nosự differencekhác betweenbiệt thegiữa objectscác đối tượng, henó saidnói "nonekhông", whichđiều meantđó thatcó henghĩa understoodlà thenó hiểu khái niệm không conceptcó ofgì nothinghoặc orbằng zerokhông.<ref name="wise104">{{citechú bookthích sách|title= Drawing the Line|last= Wise|first= Steven M.|authorlink= Steven M. Wise|year= 2002|publisher= Perseus Books|location= Cambridge, Massachusetts|isbn= 0-7382-0340-8|page= 104|url= }}</ref> InVào Julytháng 7 năm 2006, Pepperberg discoveredphát thathiện Alex'sra perceptionrằng ofnhận thức của Alex về [[opticalẢo illusionảnh (quang học)|ảo ảnh quang học]]s wastương similartự tonhư humannhận perceptionthức của con người.<ref>{{citechú thích web
|title=Think Animals Don't Think Like Us? Think Again
|author=Irene M. Pepperberg
|accessdate=26 January 2009 | archiveurl= https://web.archive.org/web/20090124045801/http://discovermagazine.com/2009/feb/20-think-animals-dont-think-like-us-think-again| archivedate=24 January 2009 | url-status= live}}</ref>
Pepperberg washuấn trainingluyện Alex tođể recognizenhận [[Englishra language|English]]các đơn vị nguyên tử ngôn ngữ cơ bản của [[graphemetiếng Anh]]s, invới thehy hopevọng thatrằng henó wouldsẽ conceptuallyliên relatetưởng anmột Englishcách writtenkhái wordniệm withmột thetừ spokenđược wordviết bằng tiếng Anh với từ được nói. HeAlex couldcó identifythể soundsxác madeđịnh byâm two-letterthanh combinationsđược suchtạo asbởi các kết hợp hai chữ cái như SH andvà OR.<ref name="counts and reads">{{citeChú thích newsbáo|url=http://pubpages.unh.edu/~jel/video/alex.html|title=This bird talks, counts, and reads – a little|last=Chandler|first=David L.|date=18 May 1998|work=[[Boston Globe]]|access-date=13 September 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/19991003024910/http://pubpages.unh.edu/~jel/video/alex.html|archive-date=3 October 1999|page=D01}}</ref>
== Qua đời ==
|
