Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Rabat”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n tạo trang thảo luận, replaced: : → : using AWB
n clean up, General fixes, replaced: → (289) using AWB
Dòng 1:
{{Other uses|Rabat (disambiguation)}}
{{Infobox settlement
|official_name = Rabat
|other_name =
|native_name = {{native name|ar|الرِّبَاط}}<br/>{{small|{{native name|ber|ⴰⵕⴱⴰⵟ}}}}
|nickname =
|motto =
|image_flag = Flag of Rabat Sale province.svg
|flag_size =
|image_seal = [[File:Arms of Rabat.png|60px]]
|seal_size = 120px
|image_skyline = {{Photomontage
| photo1a = Kasbah des Oudaias P1060348.JPG
| photo2a = Marokko 011.jpg
Dòng 22:
| border = 0
}}
|imagesize =
|image_caption = Theo chiều kim đồng hồ từ trên:<br> Sông [[Bou Regreg]] và [[Kasbah của Udayas]], [[Dâr-al-Makhzen, Rabat|Dâr-al-Makhzen]] là nơi ở chính của hoàng gia, [[Tháp Hassan]], [[Chellah|Hầm mộ Chellah]], [[Kasbah của Udayas]], [[Lăng mộ Mohammed V]]
|image_shield =
|shield_size =
|image_map =
| pushpin_map = Morocco#Africa
| pushpin_map_caption = Vị trí tại [[Maroc]] & [[châu Phi]]
|pushpin_relief = yes
|subdivision_type = [[Quốc gia]]
|subdivision_name = Maroc
|subdivision_type1 = [[Vùng của Morocco|Vùng]]
|subdivision_name1 = [[Rabat-Salé-Kénitra]]
|government_type = <!--Don't put anything here it's a city article-->
|leader_title = Thị trưởng
|leader_name = Mohamed Sadiki
|leader_name1 =
|established_title = Thành lập bởi [[Khalip Almohad|Almohad]]
|established_date = 1146
|established_title2 = <!-- Incorporated (city) -->
|established_date2 =
|area_magnitude =
|unit_pref = <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->
|area_footnotes =
|area_total_km2 = 117
|area_land_km2 =
|area_water_km2 =
|area_total_sq_mi = 45,17
|area_land_sq_mi =
|area_water_sq_mi =
|area_water_percent =
|area_urban_km2 =
|area_metro_km2 =
|area_metro_sq_mi =
|population_as_of = 2014
|population_footnotes = <ref name="Morocco 2014 census">{{citechú thích web|url=http://www.hcp.ma/file/167575/ |title=Population légale d'après les résultats du RGPH 2014 sur le Bulletin officiel N° 6354 |accessdate=2015-07-11 |format=pdf |work=Haut-Commissariat au Plan |language=ar}}</ref>
|population_note =
| settlement_type = [[Danh sách các thành phố tại Maroc|Thành phố]]
|population_total = 577.827
|population_density_km2 = auto
|population_density_sq_mi = auto
|population_metro = 2.120.192
|population_density_metro_km2 =
|population_urban =
|population_density_urban_km2 =
|population_blank1_title= Xếp hạng dân số tại Maroc
|population_rank =[[Danh sách các thành phố tại Maroc|Thứ 7 tại Maroc]]
| timezone = [[Giờ Trung Âu|CET]]
| utc_offset = +1
|coordinates = {{coord|34|02|N|6|50|W|region:MA|display=inline}}
| coordinates_footnotes = <ref name="HKO">{{citechú thích web|url=http://www.hko.gov.hk/wxinfo/climat/world/eng/africa/mor_al/rabat_e.htm|title=Hong Kong Observatory|publisher=Hong Kong Observatory|accessdate=2009-08-17}}</ref>
<!-- Elevation -------------------------->
|elevation_footnotes = <!--for references: use <ref> </ref> tags-->
Dòng 80:
|elevation_min_m = 0
|elevation_min_ft =
|postal_code_type = <!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... -->
|postal_code =
|area_code =
|website = [https://web.archive.org/web/20050605001951/http://www.rabat.ma/ www.rabat.ma]
|footnotes = {{designation list | embed=yes
| designation1 = WHS
| designation1_offname = Rabat, Thủ đô hiện đại và thành phố lịch sử: Một di sản được chia sẻ
| designation1_date = 2012 <small>(Kỳ họp 36)</small>
| designation1_type = Văn hóa
| designation1_criteria = ii, iv
| designation1_number = [http://whc.unesco.org/en/list/1401 1401]
| designation1_free1name = Quốc gia
| designation1_free1value = [[Maroc]]
| designation1_free2name = Vùng
| designation1_free2value = [[Danh sách di sản thế giới tại châu Phi|Châu Phi]]
}}
}}
 
'''Rabat''' ({{IPAc-en|r|ə|ˈ|b|ɑː|t}}, <small>also</small> {{IPAc-en|UK|r|ə|ˈ|b|æ|t}}, {{IPAc-en|US|r|ɑː|ˈ|b|ɑː|t}};<ref>{{Cite American Heritage Dictionary|Rabat|accessdate=7 May 2019}}</ref><ref>{{citechú thích web|url=https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/rabat|title=Rabat|work=[[Collins English Dictionary]]|publisher=[[HarperCollins]]|accessdate=7 May 2019}}</ref><ref>[https://en.oxforddictionaries.com/definition/us/Rabat "Rabat"] (US) and {{Cite Oxford Dictionaries|Rabat|accessdate=7 May 2019}}</ref> {{lang-ar|الرِّبَاط|ar-ribāṭ}}; {{lang-ber|ⴰⵕⴱⴰⵟ|Aṛṛbaṭ}}) là thành phố thủ đô và là thành phố lớn thứ bảy tại [[Maroc]] với dân số 580.000 người (2014)<ref name="Morocco 2014 census" /> và khu vực đô thị là 1,2 triệu người. Đây cũng là thành phố thủ phủ của khu vực [[Rabat-Salé-Kénitra]].<ref name=reg>{{citechú thích web |url=http://www.pncl.gov.ma/fr/EspaceJuridique/DocLib/d%C3%A9cret%20fixant%20le%20nombre%20des%20r%C3%A9gions.pdf |title=Décret fixant le nom des régions |accessdate=2015-07-11 |format=pdf |work=Portail National des Collectivités Territoriales |language=fr |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150518083233/http://www.pncl.gov.ma/fr/EspaceJuridique/DocLib/d%C3%A9cret%20fixant%20le%20nombre%20des%20r%C3%A9gions.pdf |archivedate=2015-05-18 |df= }}</ref> Thành phố nằm bên bờ [[Đại Tây Dương]], tại cửa sông [[Bou Ragrag]], đối diện bên kia bờ là [[Salé]], ở khu vực tây bắc quốc gia này.
 
Rabat được thành lập vào thế kỷ 12 bởi nhà cai trị [[Khalip Almohad]] [[Abd al-Mu'min]] như là một thị trấn quân sự. Thành phố tăng trưởng đều đặn nhưng đã đi vào thời kỳ suy tàn kéo dài sau sự sụp đổ của triều đại Almohad. Vào thế kỷ 17, Rabat trở thành thiên đường cho những tên [[cướp biển Barbary]]. Người Pháp đã thiết lập chế độ bảo hộ ở Maroc vào năm 1912 và biến nó trở thành một trung tâm hành chính. Đến năm 1955 khi Maroc độc lập thì Rabat trở thành thủ đô của đất nước.
 
Rabat, [[Temara]] và [[Salé]] tạo thành một khu vực đô thị có dân số 1,8 triệu người. Các vấn đề liên quan đến [[đất bùn]] đã làm giảm vai trò của Rabat như là một cảng biển quan trọng. Tuy nhiên, cùng với Salé thì Rabat vẫn duy trì một ngành công nghiệp dệt, chế biến thực phẩm, xây dựng. Ngoài ra, du lịch cùng với sự hiện diện của tất cả các đại sứ quán của các nước đã biến Rabat trở thành một trong những thành phố quan trọng nhất của Maroc. Thủ đô này đã được kênh [[CNN]] của [[Hoa Kỳ]] xếp hạng thứ hai trong số những Điểm du lịch hàng đầu trên thế giới năm 2013.<ref>{{citechú thích web |url=http://edition.cnn.com/2013/01/01/travel/top-destinations-2013/index.html |title=Top travel destinations for 2013 - CNN.com |publisher=Edition.cnn.com |date=2013-01-02 |accessdate=2013-03-12}}</ref> Đây cũng là một trong số bốn thành phố thủ đô hoàng gia của Maroc và phố cổ của nó (''[[Medina]]'') đã được [[UNESCO]] công nhận là [[Di sản thế giới]]. Có thể đến thành phố này thông qua hệ thống đường sắt của [[ONCF]] và [[Sân bay Rabat–Salé]] nằm cách Rabat 8&nbsp;km về phía đông bắc.
==Lịch sử==
Rabat có lịch sử tương đối hiện đại hơn so với thành phố cổ Salé gần đó. Năm 1146, nhà cai trị [[Khalip Almohad]] [[Abd al-Mu'min]]<ref>Britannica,
[https://www.britannica.com/place/Rabat Rabat], britannica.com, USA, accessed on July 7, 2019</ref>
<ref>{{Citechú thích web|url=http://www.encyclopedia.com/people/history/north-african-history-biographies/abd-al-mumin|title=Abd al-Mumin facts, information, pictures {{!}} Encyclopedia.com articles about Abd al-Mumin|website=www.encyclopedia.com|language=en|access-date=2017-12-22}}</ref> đã biến Rabat trở thành một pháo đài toàn diện để sử dụng như là nơi phát động các cuộc tấn công lên bán đảo Iberia. Năm 1170, do tầm quan trọng về quân sự nên Rabat có được danh hiệu ''Ribatu l-Fath'' có nghĩa là "Thành trì của chiến thắng", từ đó có cái tên như hiện tại.
 
[[Abu Yusuf Yaqub al-Mansur]] là người đã rời đô về Rabat.<ref>''Lịch sử Maroc'', Henri Terrasse, 1952</ref> Ông cho xây dựng bức tường thành phố được gọi là [[Kasbah của Udayas]] và cho xây dựng công trình được cho là nhà thờ Hồi giáo lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, cái chết của ông khiến công việc bị dừng lại. Tàn tích của nhà thờ Hồi giáo vẫn còn dang dở cùng với [[Tháp Hassan]] vẫn tồn tại cho đến ngày nay.
Dòng 114:
Rabat cùng với nhà nước láng giềng Salé thành lập [[Cộng hòa Salé|Cộng hòa Bou Regreg]] vào năm 1627.<ref>{{Cite journal|last=Levant|first=Yves|last2=Maziane|first2=Leïla|date=2017-01-02|title=The Republic of Salé (1627–1641/1666); an alternative pirate organization model?|url=https://doi.org/10.1080/17449359.2017.1296773|journal=Management & Organizational History|volume=12|issue=1|pages=1–29|doi=10.1080/17449359.2017.1296773|issn=1744-9359}}</ref> Nhà nước này được điều hành bởi những tên cướp biển Barbary, những kẻ đã sử dụng hai thành phố làm căn cứ để tiến hành các cuộc tấn công các tàu vận chuyển. Những tên cướp biển này không phải chịu sự chống đối từ bất kỳ vương triều nào cho đến [[Nhà Alaouite|triều đại Alaouite]] thống nhất Maroc vào năm 1666. Sau đó, họ đã cố gắng thiết lập quyền kiểm soát những tên cướp biển nhưng thất bại. Chính quyền châu Âu và Hồi giáo tiếp tục cố gắng kiểm soát nạn cướp biển trong nhiều năm, nhưng Cộng hòa Bou Regreg đã không sụp đổ cho đến năm 1818. Ngay cả sau khi nước cộng hòa sụp đổ, những tên cướp biển vẫn tiếp tục sử dụng cảng Rabat như là căn cứ dẫn đến việc [[Đế quốc Áo]] đã phải dùng pháo kích tấn công vào năm 1829, sau khi một con tàu của Áo biến mất bởi bị cướp biển tấn công.
 
Thực dân Pháp xâm lược Maroc từ phía đông và tướng [[Hubert Lyautey]] chiếm đóng được [[Oujda]] vào tháng 3 năm 1907 và [[Cuộc oanh tạc Casablanca (1907)|Cuộc oanh tạc Casablanca]] ở phía đông vào tháng 8 năm 1907.<ref>{{Citechú thích booksách|url=https://www.worldcat.org/oclc/855022840|title=A history of modern Morocco|last=Miller, Susan Gilson.|first=|date=2013|publisher=Cambridge University Press|year=|isbn=9781139624695|location=New York|pages=75|oclc=855022840}}</ref> [[Hiệp ước Fes]] được ký kết với sự bảo hộ của Pháp tại Maroc vào tháng 3 năm 1912..<ref>{{Cite news|url=https://www.britannica.com/topic/history-of-Morocco|title=History of Morocco|work=Encyclopedia Britannica|access-date=2017-12-22|language=en}}</ref> Trên cương vị là toàn quyền Pháp tại Maroc, [[Hubert Lyautey|Lyautey]],<ref>''Morocco: The Islamist Awakening and Other Challenges'' 2005, Marvine Howe</ref> đã quyết định di rời thủ đô từ Fes về Rabat. Quốc vương [[Yusef của Maroc|Yusef]] theo yêu cầu của người Pháp đã chuyển nơi ở về Rabat. Năm 1913, Lyautey thuê [[Henri Prost]] thiết kế ''Ville Nouvelle'' (Khu phố hiện đại của Rabat) trở thành một trung tâm hành chính. Đến khi Maroc giành được độc lập vào năm 1955, quốc vương [[Mohammed V của Maroc|Mohammed V]] đã quyết định vẫn chọn thủ đô là Rabat.
 
Sau Thế chiến II, Hoa Kỳ đã thiết lập sự hiện diện quân sự ở Rabat tại căn cứ không quân cũ của Pháp. Đến đầu những năm 1950, [[Sân bay Rabat–Salé|Căn cứ không quân Rabat–Salé]] vẫn là một cơ sở [[Không quân Hoa Kỳ]] với sự hiện diện của [[Không quân Viễn chinh số 17|Lực lượng không quân số 17]] và [[Sư đoàn Không quân số 5]], giám sát căn cứ tiền trạm cho máy bay [[Boeing B-47 Stratojet]] của [[Bộ chỉ huy Không quân Chiến lược]] (SAC) ở Maroc. Đến năm 1959, lực lượng quân đội Hoa Kỳ rút dần và hoàn toàn rời khỏi Maroc vào năm 1963. SAC cảm thấy vai trò tầm xa của các căn cứ ở Maroc ít quan trọng hơn đối với máy bay [[Boeing B-52 Stratofortress]] thay thế B-47 Stratojet và hoàn thành việc lắp đặt căn cứ không quân tại Tây Ban Nha vào năm 1959.<ref>{{citechú thích web|first=John|last=Pike |url=http://www.globalsecurity.org/wmd/facility/sidi_slimane.htm |title=Sidi Slimane Air Base, Morocco - United States Nuclear Forces |publisher=[[Globalsecurity.org]] |date= |accessdate=2009-05-06}}</ref> Với việc Không quân Hoa Kỳ rút khỏi Rabat-Salé vào những năm 1960, sân bay này đã trở thành một cơ sở chính cho Lực lượng Không quân Hoàng gia Maroc được gọi là Căn cứ Không quân số 1 vẫn tiếp tục duy trì cho đến ngày nay.
==Tham khảo==
{{tham khảo}}
Dòng 124:
* [http://www.visitrabat.com Rabat Tourist Portal]
* [http://lexicorient.com/morocco/rabat.htm Entry in Lexicorient]
*{{citechú thích web |url=http://www.islamicarchitecturedatabase.org/ircica/index2.php?page=Country&id=34 |title=Rabat |work=Islamic Cultural Heritage Database |publisher=Organisation of Islamic Cooperation, Research Centre for Islamic History, Art and Culture |location=Istanbul |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130427083717/http://www.islamicarchitecturedatabase.org/ircica/index2.php?page=Country&id=34 |archivedate=2013-04-27 |df= }}
*{{citechú thích web |author=ArchNet.org |publisher=MIT School of Architecture and Planning |location=Cambridge, Massachusetts, USA |url=http://archnet.org/library/places/one-place.jsp?place_id=2031 |title=Rabat |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131202223905/http://archnet.org/library/places/one-place.jsp?place_id=2031 |archivedate=2013-12-02 |df= }}
 
{{thủ đô châu Phi}}