Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Kiến trúc vòm”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n clean up, replaced: ) → ) using AWB |
|||
Dòng 1:
{{chú thích trong bài}}{{1000 bài cơ bản}}{{wikify}}
[[Tập tin:Lotfollah-Mosque-Isfahan مسجد شیخ لطف الله اصفهان 08.jpg|thế=Kiến trúc vòm|nhỏ|Kiến trúc vòm]]
'''Mái vòm''' (từ [[Tiếng Latinh|tiếng Latin]]
Mái vòm có một dòng dõi kiến trúc dài kéo dài từ [[thời tiền sử]] và chúng đã được xây dựng từ bùn, tuyết, đá, gỗ, gạch, bê tông, kim loại, thủy tinh và nhựa trong nhiều thế kỷ. Biểu tượng liên quan đến mái vòm bao gồm [[
Mái vòm đã được tìm thấy từ [[Lưỡng Hà]] khá sớm, điều này có thể giải thích sự lây lan của hình thức xây dựng này. Chúng được tìm thấy trong kiến trúc Ba Tư, [[Thời kỳ Hy Lạp hóa|Hy Lạp]], La Mã và Trung Quốc trong [[Thời kỳ cổ đại|thế giới cổ đại]], cũng như trong số một số truyền thống xây dựng [[Người bản địa|bản địa]] đương đại. Các cấu trúc mái vòm rất phổ biến trong [[kiến trúc Hồi giáo]] [[Kiến trúc Byzantine|Byzantine]] và thời trung cổ, và có rất nhiều ví dụ từ Tây Âu vào [[Trung Cổ|thời Trung cổ]]
== Thuật ngữ ==
[[Tập tin:Arc_truefalserp.jpg|liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp
Một mái vòm là một vòm tròn được làm bằng các đoạn cong hoặc [[mặt tròn xoay]], có nghĩa là một [[vòm]] xoay quanh trục thẳng đứng trung tâm của nó. {{Sfn|Hourihane|2012|p=301}} Thuật ngữ được sử dụng là một nguồn gây tranh cãi, với sự không nhất quán giữa các học giả và ngay cả trong các văn bản riêng lẻ, nhưng thuật ngữ "mái vòm" có thể được coi là "từ ngữ để mô tả một yếu tố bao trùm bán cầu hoặc tương tự." {{Sfn|Dodge|1984|p=265-266}} Một bán vòm hoặc [[
Đôi khi được gọi là vòm "giả", vòm cong corbel có thể đạt được hình dạng của chúng bằng cách kéo dài từng lớp đá nằm ngang vào bên trong hơi xa hơn lớp dưới cho đến khi chúng gặp nhau ở trên cùng. {{Sfn|Huerta|2007|p=212}} Một mái vòm "giả" cũng có thể ám chỉ một mái vòm bằng gỗ. {{Sfn|Hourihane|2012|p=302}} Vòm "thật" được cho là những cấu trúc có trạng thái nén, với các yếu tố cấu thành của [[
Cũng như các đường cong, "spring" của một mái vòm là cấp độ mà mái vòm cao lên. Đỉnh của một mái vòm là "vương miện". Mặt trong của một mái vòm được gọi là "intrados" và mặt ngoài được gọi là "extrados". {{Sfn|Dumser|2010|p=436}} "Haunch" là một phần của vòm nằm gần nửa giữa đế và đỉnh. {{Sfn|Fleming|Honour|Pevsner|1991|p=203}}
Từ " [[
==Tham khảo==
Dòng 31:
| ref = {{sfnRef|Allen|2001}}
}}
* {{
| last = Ambrose
| first = James
Dòng 76:
| editor-first4=S.
| contribution-url=http://www.hms.civil.uminho.pt/sahc/2006/0299.pdf
| accessdate=
| pages=299–306
| ref={{sfnRef|Arun|2006}}
Dòng 105:
|url-status = dead
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20131016100046/http://www.bma.arch.unige.it/PDF/CONSTRUCTION_HISTORY_2009/VOL1/Bagliani-Stefano_layouted.pdf
|archivedate =
* {{chú thích sách
| last = Bardill
| first = Jonathan
Hàng 127 ⟶ 126:
| ref = {{sfnRef|Bardill|2008}}
}}
* {{
| last = Barnish
| first = S. J. B.
Hàng 167 ⟶ 166:
| doi=10.2307/990755
}}
* {{
| last = Blockley
| first = David
Hàng 180 ⟶ 179:
| ref = {{sfnRef|Blockley|2014}}
}}
* {{
| editor-last = Bloom
| editor-first = Jonathan M.
Hàng 219 ⟶ 218:
| last5 = Tripeny
| first5 = Patrick
| date =
| title = Special Structures: Past, Present, and Future
| journal = Journal of Structural Engineering
Hàng 230 ⟶ 229:
| ref = {{sfnRef|Bradshaw|Campbell|Gargari|Mirmiran|Tripeny|2002}}
}}
* {{
| last = Bullough
| first = Donald A.
Hàng 243 ⟶ 242:
| ref = {{sfnRef|Bullough|1991}}
}}
* {{
| last = Burckhardt
| first = Jacob
Hàng 259 ⟶ 258:
| ref = {{sfnRef|Burckhardt|1987}}
}}
* {{
| last =
| first =
Hàng 281 ⟶ 280:
| newspaper = Smithsonian
| title = After a While, Nothing Seems Strange in a Stadium with a 'Lid'
| accessdate =
| publisher =
| year = 1988
| ref = {{sfnRef|Charlier}}
}}
* {{
| last = Chen
| first = W. F.
Hàng 301 ⟶ 300:
| ref = {{sfnRef|Chen|Lui|2005}}
}}
* {{
| last = Ching
| first = Francis D. K.
Hàng 328 ⟶ 327:
| ref = {{sfnRef|Cipriani|Lau|2006}}
}}
* {{
| last = Como
| first = Mario
Hàng 356 ⟶ 355:
| doi = 10.1016/0360-1323(77)90002-6
}}
* {{
| last = Crandall
| first = David P.
Hàng 380 ⟶ 379:
| ref = {{sfnRef|Creswell|1915a}}
}}
* {{
| last = Darling
| first = Janina K.
Hàng 393 ⟶ 392:
| ref = {{sfnRef|Darling|2004}}
}}
* {{
| last = Denny
| first = Mark
Hàng 406 ⟶ 405:
| ref = {{sfnRef|Denny|2010}}
}}
* {{
| last = Dien
| first = Albert E.
Hàng 419 ⟶ 418:
| ref = {{sfnRef|Dien|2007}}
}}
* {{
| last = Dimčić
| first = Miloš
Hàng 433 ⟶ 432:
| ref = {{sfnRef|Dimčić|2011}}
}}
* {{
| last = Dodge
| first = Hazel
Hàng 446 ⟶ 445:
| hdl = 10443/868
}}
* {{
| last = Dror
| first = Ben-Yosef
Hàng 462 ⟶ 461:
| ref = {{sfnRef|Dror|2011}}
}}
* {{
| last =Dumser
| first = Elisha Ann
Hàng 481 ⟶ 480:
| ref = {{sfnRef|Dumser|2010}}
}}
* {{
| last = Earls
| first = Michael W.
Hàng 504 ⟶ 503:
| title = Masonry Domes: A Study on Proportion and Similarity
| year = 1989
| journal = 10 Years of Progress on Shell and Spatial Structures:
| volume = 1
| number =
| url = http://oa.upm.es/1278/1/PONEN_Huerta_1989_01.pdf
| accessdate =
| pages =
| ref = {{sfnRef|Fernández|Hernández-Ros|1989}}
}}
* {{
| editor-last = Fleming
| editor-first = John
Hàng 529 ⟶ 528:
| ref = {{sfnRef|Fleming|Honour|Pevsner|1991}}
}}
* {{
| last = Fletcher
| first = Sir Banister
Hàng 543 ⟶ 542:
| ref = {{sfnRef|Fletcher}}
}}
* {{
| last = Frankl
| first = Paul
Hàng 558 ⟶ 557:
| ref = {{sfnRef|Frankl|Crossley|2000}}
}}
* {{
| last = Freely
| first = John
Hàng 573 ⟶ 572:
| ref = {{sfnRef|Freely|Çakmak|2004}}
}}
* {{
| last = Friedman
| first = Noémi
Hàng 587 ⟶ 586:
| ref = {{sfnRef|Friedman|Farkas|2011}}
}}
* {{
|last = Fuentes
|first = P.
Hàng 604 ⟶ 603:
|isbn = 978-953-7621-10-0
|ref = {{sfnRef|Fuentes|Huerta|2010}}
|accessdate = ngày 13 tháng 3 năm 2015 |archive-url = https://web.archive.org/web/20140427094936/http://www.arch-bridges.com.cn/paper2010/pdf/45-Islamic%20domes%20of%20crossed-arches%20Origin,%20geometry%20and%20structural%20behavior.pdf▼
|archive-date = ngày 27 tháng 4 năm 2014 |url-status = dead
▲ |archive-url = https://web.archive.org/web/20140427094936/http://www.arch-bridges.com.cn/paper2010/pdf/45-Islamic%20domes%20of%20crossed-arches%20Origin,%20geometry%20and%20structural%20behavior.pdf
}}
* {{
| last = Fusco
| first = Annarosa Cerutti
Hàng 633 ⟶ 630:
|url-status = dead
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20120305183445/http://www.galteh.ru/article_galvanotehnika.html
|archivedate = ngày 5 tháng 3 năm 2012
* {{chú thích sách
| last = Gayle
| first = Margot
Hàng 697 ⟶ 693:
| number = 3
| url = http://forumonpublicpolicy.com/vol2011no3/archive/grupico.pdf
| accessdate =
| pages = 14
| ref = {{sfnRef|Grupico|2011}}
Hàng 714 ⟶ 710:
| doi=10.2307/4299807
}}
* {{
| last = Hamilton
| first = George Heard
Hàng 740 ⟶ 736:
| number = 5
| url = http://serai.utsc.utoronto.ca/sites/default/files/biblio/relatedfiles/2012-05-03/Sectional%20Analysis%20of%20Pendentive%20Dome%20Mosques%20During%20Ottoman%20Era.pdf
| accessdate =
| pages = 124–136
| ref = {{sfnRef|Hassan|Mazloomi|Omer|2010}}
}}
* {{
| last = Hill
| first = Donald Routledge
Hàng 756 ⟶ 752:
| ref = {{sfnRef|Hill|1996}}
}}
* {{
| last = Hillenbrand
| first = Robert
Hàng 774 ⟶ 770:
| url = http://donsmaps.com/mammothcamp.html
| title = Mezhirich – Mammoth Camp
| accessdate =
| publisher =
| year =
| ref = {{sfnRef|Hitchcock}}
}}
* {{
| last = Höcker
| first = Christoph
Hàng 792 ⟶ 788:
| ref = {{sfnRef|Höcker|2000}}
}}
* {{
| editor-last = Hourihane
| editor-first = Colum
Hàng 818 ⟶ 814:
| doi=10.2307/1568594
}}
* {{
| last = Huerta
| first = Santigo
Hàng 832 ⟶ 828:
| isbn = 978-3-7643-8444-9
}}{{dead link|date=February 2020|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}
* {{
| last = Jeffery
| first = George
Hàng 845 ⟶ 841:
| ref = {{sfnRef|Jeffery|2010}}
}}
* {{
| last = Johnson
| first = Mark J.
Hàng 858 ⟶ 854:
| ref = {{sfnRef|Johnson|2009}}
}}
* {{
|last = Karydis
|first = Nikolaos D.
Hàng 867 ⟶ 863:
|number = 1
|url = https://kar.kent.ac.uk/44236/1/LAAJ_009_11-Karydis.pdf
|accessdate =
|pages = 357–381
|ref = {{sfnRef|Karydis|2012}}
Hàng 873 ⟶ 869:
|isbn = 9789004309777
|archive-url = https://web.archive.org/web/20150529085801/https://kar.kent.ac.uk/44236/1/LAAJ_009_11-Karydis.pdf
|archive-date = ngày 29 tháng 5 năm 2015 |url-
}}
* {{cite journal
Hàng 893 ⟶ 888:
| url = http://www.ChrisKern.Net/essay/jeffersonsDomeAtMonticello.html
| title = Jefferson's Dome at Monticello
| accessdate =
| publisher =
| year =
Hàng 903 ⟶ 898:
|url = http://www.strangelove.net/~kieser/Russia/churches.html
|title = Russian Church Design
|accessdate =
|ref = {{sfnRef|Kies}}
|url-status = dead
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20120701204844/http://www.strangelove.net/~kieser/Russia/churches.html
|archivedate =
}}
* {{
| last = Kohlmaier
| first = Georg
Hàng 925 ⟶ 920:
| ref = {{sfnRef|Kohlmaier|Von Sartory|1991}}
}}
* {{
| last = Krautheimer
| first = Richard
Hàng 941 ⟶ 936:
| ref = {{sfnRef|Krautheimer|1980}}
}}
* {{
| last = Krautheimer
| first = Richard
Hàng 954 ⟶ 949:
| ref = {{sfnRef|Krautheimer|1986}}
}}
* {{
| last = Kruft
| first = Hanno-Walter
Hàng 967 ⟶ 962:
| ref = {{sfnRef|Kruft|1994}}
}}
* {{
| last = Kuban
| first = Doğan
Hàng 993 ⟶ 988:
| doi=10.2307/1523097
}}
* {{
| last = Kuiper
| first = Kathleen
Hàng 1.006 ⟶ 1.001:
| ref = {{sfnRef|Kuiper|2011}}
}}
* {{
| last = Lancaster
| first = Lynne C.
Hàng 1.019 ⟶ 1.014:
| ref = {{sfnRef|Lancaster|2005}}
}}
* {{
| last = Langmead
| first = Donald
Hàng 1.035 ⟶ 1.030:
| ref = {{sfnRef|Langmead|Garnaut|2001}}
}}
* {{
| last = Larson
| first = Olga Popovic
Hàng 1.082 ⟶ 1.077:
* {{Citation
| title = Hong Kong Museum of History: Branch Museums: "Lei Cheng Uk Han Tomb"
| date =
| work =
| publisher = Leisure and Cultural Services Department
| accessdate =
| url = http://www.lcsd.gov.hk/CE/Museum/History/en_US/web/mh/about-us/lei-cheng-uk-han-tomb.html
| ref = {{sfnRef|lcsd|2014}}
}}
* {{
| last = Levy
| first = Matthys
Hàng 1.105 ⟶ 1.100:
| ref = {{sfnRef|Levy|Salvadori|2002}}
}}
* {{
| last = Lippincott
| first = Kristen
Hàng 1.150 ⟶ 1.145:
| url = http://jsah.ucpress.edu/content/17/4/2.full.pdf
}}
* {{
| last = Mainstone
| first = Rowland J.
Hàng 1.175 ⟶ 1.170:
| doi=10.1080/00038628.1962.9696050
}}
* {{
| last = Marche
| first = Jordan
Hàng 1.203 ⟶ 1.198:
| doi=10.2307/3105106
}}
* {{
| last = Marrucchi
| first = Giulia
Hàng 1.218 ⟶ 1.213:
| ref = {{sfnRef|Belcari|Marrucchi|2007}}
}}
* {{
| last = McClendon
| first = Charles B.
Hàng 1.244 ⟶ 1.239:
| jstor = 1291479
}}
* {{
| last = Melaragno
| first = Michele G.
Hàng 1.257 ⟶ 1.252:
| ref = {{sfnRef|Melaragno|1991}}
}}
* {{
| last = Michell
| first = George
Hàng 1.272 ⟶ 1.267:
| ref = {{sfnRef|Michell|Zebrowski|1987}}
}}
* {{
| last = Miller
| first = Judith
Hàng 1.287 ⟶ 1.282:
| ref = {{sfnRef|Miller|Clinch|1998}}
}}
* {{
| last = Minke
| first = Gernot
Hàng 1.312 ⟶ 1.307:
| doi=10.2307/4611482
}}
* {{
| last = Moffett
| first = Marian
Hàng 1.329 ⟶ 1.324:
| ref = {{sfnRef|Moffett|Fazio|Wodehouse|2003}}
}}
* {{
| last = Needham
| first = Joseph
Hàng 1.349 ⟶ 1.344:
| title = The Catholic Encyclopedia
| website = New Advent
| accessdate =
| url = http://www.newadvent.org/cathen/05100b.htm
| ref = {{sfnRef|Catholic}}
}}
* {{
| editor-last = Newman
| editor-first = John
Hàng 1.397 ⟶ 1.392:
| ref = {{sfnRef|Nobile|Bares|2015}}
}}
* {{
| last = Nuttgens
| first = Patrick
Hàng 1.409 ⟶ 1.404:
| ref = {{sfnRef|Nuttgens|1997}}
}}
* {{
| last = Ochsendork
| first = John
Hàng 1.429 ⟶ 1.424:
| url = http://www.iranicaonline.org/articles/domes
| title = Domes
| accessdate =
| publisher = [[Encyclopædia Iranica]]
| year = 1995
| ref = {{sfnRef|O'Kane|1995}}
}}
* {{
| last = Ousterhout
| first = Robert G.
Hàng 1.447 ⟶ 1.442:
| ref = {{sfnRef|Ousterhout|2008a}}
}}
* {{
| last = Ousterhout
| first = Robert
Hàng 1.467 ⟶ 1.462:
| ref = {{sfnRef|Ousterhout|2008b}}
}}
* {{
| last = Overy
| first = R. J.
Hàng 1.481 ⟶ 1.476:
| ref = {{sfnRef|Overy|2004}}
}}
* {{
| last = Palmer
| first = Douglas
Hàng 1.497 ⟶ 1.492:
| ref = {{sfnRef|Palmer|Pettitt|Bahn|2005}}
}}
* {{
| last = Palmer
| first = Allison Lee
Hàng 1.510 ⟶ 1.505:
| ref = {{sfnRef|Palmer|2009}}
}}
* {{
| last = Peterson
| first = Andrew
Hàng 1.523 ⟶ 1.518:
| ref = {{sfnRef|Peterson|1996}}
}}
* {{
| last = Pevsner
| first = Nikolaus
Hàng 1.538 ⟶ 1.533:
| ref = {{sfnRef|Pevsner|Williamson|1978}}
}}
* {{
| last = Porter
| first = Arthur Kingsley
Hàng 1.551 ⟶ 1.546:
| ref = {{sfnRef|Porter|1928}}
}}
* {{
| last = Ramaswany
| first = G. S.
Hàng 1.577 ⟶ 1.572:
| ref = {{sfnRef|Rasch}}
}}
* {{
| last = Rizzoni
| first = Giovanni
Hàng 1.608 ⟶ 1.603:
| jstor = 990663
}}
* {{
| last = Rosser
| first = John H.
Hàng 1.647 ⟶ 1.642:
| doi=10.1260/136943307783571445
}}
* {{
| last = Schütz
| first = Bernhard
Hàng 1.660 ⟶ 1.655:
| ref = {{sfnRef|Schütz|2002}}
}}
* {{
| last = Sear
| first = Frank
Hàng 1.675 ⟶ 1.670:
| ref = {{sfnRef|Sear|1983}}
}}
* {{
| last = Skempton
| first = A. W.
Hàng 1.695 ⟶ 1.690:
|url-status = dead
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20110728025931/http://www.skypalace.org/europe/slavic/east_slavic/russia/articles/domes.shtml
|archivedate =
* {{chú thích sách
| last = Smith
| first = Earl Baldwin
Hàng 1.724 ⟶ 1.718:
| ref = {{sfnRef|Spiers|1911}}
}}
* {{
| last = Stephenson
| first = Davis
Hàng 1.741 ⟶ 1.735:
| ref = {{sfnRef|Stephenson|Hammond|Davi|2005}}
}}
* {{
| last = Stewart
| first = Charles Anthony
Hàng 1.767 ⟶ 1.761:
| jstor = 1523084
}}
* {{
| last = Tappin
| first = Stuart
Hàng 1.782 ⟶ 1.776:
| archive-url = https://web.archive.org/web/20091211164713/http://gilbert.aq.upm.es/sedhc/biblioteca_digital/Congresos/CIHC1/CIHC1_182.pdf
| url-status = dead
| archive-date = ngày 11 tháng 12 năm 2009 | isbn = 978-
| ref = {{sfnRef|Tappin|2003}}
}}
* {{
| last = Tsan-wing
| first = NG
Hàng 1.793 ⟶ 1.786:
| contribution = Deformation Survey for the Preservation of Lei Cheng Uk Han Tomb
| year = 2001
| title = The 10th FIG International Symposium on Deformation Measurements. Session VIII: Structural Deformations. 19 – ngày 22
| pages = 294–301
| location = Orange, California, USA
Hàng 1.801 ⟶ 1.794:
| url-status = dead
| archiveurl = https://web.archive.org/web/20040206133109/http://rincon.gps.caltech.edu/FIG10sym/pdf/Session%20VIII_Paper%205.pdf
| archivedate = ngày 6
}}
* {{
| last = Wallis
| first = Kendall
Hàng 1.820 ⟶ 1.813:
| ref = {{sfnRef|Wallis|2010}}
}}
* {{
| last = Ward
| first = Clarence
Hàng 1.844 ⟶ 1.837:
| number = 3
| url = http://www.culturalsurvival.org/ourpublications/csq/article/forest-foragers-a-day-life-efe-pygmies-democratic-republic-congo
| accessdate =
| pages =
| ref = {{sfnRef|Wilkie|Morelli|2000}}
}}
* {{
| last = Winter
| first = Frederick E.
Hàng 1.877 ⟶ 1.870:
| ref = {{sfnRef|Wittkower|1963}}
}}
* {{
| last = Wittkower
| first = Rudolf
Hàng 1.891 ⟶ 1.884:
| ref = {{sfnRef|Wittkower|1999}}
}}
* {{
| last = Wright
| first = G.R.H.
Hàng 1.926 ⟶ 1.919:
|url-status=dead
|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130116215900/http://www.rusarch.ru/zagraevsky1.htm
|archivedate =
{{Refend}}
{{sơ khai}}
| |||