Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Vật chất tối”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
dịch thêm
Dịch
Dòng 48:
[[File:Comparison of rotating disc galaxies in the distant Universe and the present day.webm|thumb|Các mô hình thiên hà đĩa quay trong thời đại ngày nay (trái) và mười tỷ năm trước (phải). Trong thiên hà ngày nay, vật chất tối - thể hiện bằng màu đỏ - tập trung nhiều hơn ở gần trung tâm và nó quay nhanh hơn (hiệu ứng phóng đại).]]
[[File:Dark matter map of KiDS survey region (region G12).jpg|thumb|Bản đồ vật chất tối cho một mảng bầu trời dựa trên phân tích thấu kính hấp dẫn của khảo sát Kilo-Degree.<ref>{{cite web |title=Dark matter may be smoother than expected – Careful study of large area of sky imaged by VST reveals intriguing result |url=https://www.eso.org/public/news/eso1642/ |website=www.eso.org |accessdate=8 December 2016}}</ref>|thế=]]
Một trong những hậuhệ quả của thuyết tương đối rộng là các vật thể lớn (như cụm thiên hà) nằm giữa một nguồn xa hơn (như chuẩn tinh) và người quan sát phải đóng vai trò như một thấu kính để bẻ cong ánh sáng từ nguồn này. Một vật thể càng lớn, ống kính càng được quan sát nhiều.
 
Thấu kính mạnh là sự biến dạng quan sát được của các thiên hà nền thành các cung khi ánh sáng của chúng đi qua một thấu kính hấp dẫn như vậy. Nó đã được quan sát xung quanh nhiều cụm ở xa bao gồm [[Abell 1689]].<ref>{{cite journal |last1=Taylor |first1=A.N. |display-authors=etal |date=1998 |title=Gravitational lens magnification and the mass of Abell&nbsp;1689 |journal=The Astrophysical Journal |volume=501 |issue=2 |pages=539–553 |arxiv=astro-ph/9801158 |bibcode=1998ApJ...501..539T |doi=10.1086/305827}}</ref> Bằng cách đo hình học biến dạng, có thể thu được khối lượng của cụm can thiệp. Trong hàng chục trường hợp đã được thực hiện, các tỷ lệ khối lượng ánh sáng thu được tương ứng với các phép đo vật chất tối động của các cụm.<ref>{{Cite journal |last1=Wu |first1=X. |last2=Chiueh |first2=T. |last3=Fang |first3=L. |last4=Xue |first4=Y. |date=1998 |title=A comparison of different cluster mass estimates: consistency or discrepancy? |journal=[[Monthly Notices of the Royal Astronomical Society]] |volume=301 |issue=3 |pages=861–871 |arxiv=astro-ph/9808179 |bibcode=1998MNRAS.301..861W |doi=10.1046/j.1365-8711.1998.02055.x |citeseerx=10.1.1.256.8523}}</ref> Thấu kính có thể dẫn đến nhiều bản sao của một hình ảnh. Bằng cách phân tích sự phân bố của nhiều bản sao hình ảnh, các nhà khoa học đã có thể suy luận và lập bản đồ phân bố vật chất tối xung quanh cụm thiên hà [[MACS J0416.1-2403]].<ref>{{cite journal |last1=Cho |first1=Adrian |title=Scientists unveil the most detailed map of dark matter to date |journal=Science |year=2017 |doi=10.1126/science.aal0847 |url=http://www.sciencemag.org/news/2017/03/scientists-unveil-most-detailed-map-dark-matter-date}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Natarajan |first1=Priyamvada |last2=Chadayammuri |first2=Urmila |last3=Jauzac |first3=Mathilde |last4=Richard |first4=Johan |last5=Kneib |first5=Jean-Paul |last6=Ebeling |first6=Harald |last7=Jiang |first7=Fangzhou |last8=van den Bosch |first8=Frank |last9=Limousin |first9=Marceau |last10=Jullo |first10=Eric |last11=Atek |first11=Hakim |last12=Pillepich |first12=Annalisa |last13=Popa |first13=Cristina |last14=Marinacci |first14=Federico |last15=Hernquist |first15=Lars |last16=Meneghetti |first16=Massimo |last17=Vogelsberger |first17=Mark |display-authors=6 |title=Mapping substructure in the HST Frontier Fields cluster lenses and in cosmological simulations |journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society |volume=468 |issue=2 |page=1962 |date=2017 |doi=10.1093/mnras/stw3385 |arxiv=1702.04348 |url=http://dro.dur.ac.uk/22700/1/22700.pdf |bibcode=2017MNRAS.468.1962N}}</ref>
 
[[WeakThấu gravitationalkính lensinghẫp dẫn yếu]] investigatesnghiên minutecứu distortionsvề ofsự galaxiesbiến dạng nhỏ của nền của các thiên hà, usingsử statisticaldụng analysescác fromdữ vastliệu [[redshiftthống survey|galaxykê surveys]]về những cuộc khảo sát thiên hà rộng lớn. ByBằng cách khảo examiningsát thesự apparentbiến sheardạng deformationcủa ofmặt thecắt adjacentnền backgroundthiên galaxieshà, the mean distribution of dark matter can be characterized. The mass-to-light ratios correspond to dark matter densities predicted by other large-scale structure measurements.<ref>{{cite journal |last1=Refregier |first1=A. |year=2003 |title=Weak gravitational lensing by large-scale structure |journal=[[Annual Review of Astronomy and Astrophysics]] |volume=41 |issue=1 |pages=645–668 |arxiv=astro-ph/0307212 |bibcode=2003ARA&A..41..645R |doi=10.1146/annurev.astro.41.111302.102207}}</ref> Dark matter does not bend light itself; mass (in this case the mass of the dark matter) bends [[spacetime]]. Light follows the curvature of spacetime, resulting in the lensing effect.<ref>{{cite web |url=https://www.learner.org/courses/physics/unit/text.html?unit=10&secNum=4 |title=Quasars, lensing, and dark matter |series=Physics for the 21st Century |publisher=Annenberg Foundation |year=2017}}</ref><ref>{{cite news |url=https://www.theregister.co.uk/2011/10/14/hubble_images_gravitational_lensing/ |title=Hubble snaps dark matter warping spacetime |author=Myslewski, Rik |newspaper=The Register |location=UK |date=14 October 2011}}</ref>
 
=== Nền vi sóng vũ trụ ===
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Vật_chất_tối”