Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tốc độ”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n replaced: ) → ) (4), . → . (5), : → : (2), km / h → km/h (10), . <ref → .<ref (8), [[ → [[ (4) using AWB |
|||
Dòng 1:
{{Cơ học cổ điển}}
Trong sử dụng hàng ngày và trong [[chuyển động học]], '''tốc độ''' của một vật là [[độ lớn]] của sự thay đổi [[Vị trí (vector)|vị trí]] của nó; do đó nó là một đại lượng [[Đại lượng vô hướng|vô hướng]]
Tốc độ có [[Phân tích thứ nguyên|thứ nguyên]] của khoảng cách chia cho thời gian. [[Hệ đo lường quốc tế|Đơn vị SI]] của tốc độ là [[mét trên giây]], nhưng các đơn vị phổ biến nhất của tốc độ trong việc sử dụng hàng ngày là [[Kilômét trên giờ|km mỗi giờ]] hoặc, ở Mỹ và Anh, [[Dặm trên giờ|dặm một giờ]]
Tốc độ nhanh nhất có thể mà năng lượng hoặc thông tin có thể truyền đi, theo [[thuyết tương đối hẹp]], là [[tốc độ ánh sáng]] trong chân không ''c'' = {{Val|299792458}} mét / giây (xấp xỉ {{Val|1079000000|u=km/h}} hoặc {{Val|671000000|u=mph}}
== Định nghĩa ==
=== Định nghĩa lịch sử ===
Nhà vật lý người Ý [[Galileo Galilei]] thường được cho là người đầu tiên đo tốc độ bằng cách xem xét khoảng cách được bao phủ và thời gian nó cần. Galileo định nghĩa tốc độ là khoảng cách đi được trên một đơn vị thời gian.
<math>v = \frac{d}{t},</math>
trong đó <math>v</math> là tốc độ, <math>d</math> là khoảng cách, và <math>t</math> là thời gian. Ví dụ, một người đi xe đạp đi được quãng đường 30 mét trong thời gian 2 giây thì có vận tốc là 15 mét một giây. Các vật thể chuyển động thường có sự thay đổi về tốc độ (một chiếc ô tô có thể di chuyển dọc theo một con phố với vận tốc 50 km
=== Tốc độ tức thời ===
Tốc độ tại một thời điểm nào đó, hoặc được giả định là không đổi trong một [[
Theo thuật ngữ toán học, tốc độ tức thời <math>v</math> được định nghĩa là độ lớn của [[vận tốc]] tức thời <math>\boldsymbol{v}</math>, nghĩa là, [[đạo hàm]] của vị trí <math>\boldsymbol{r}</math> đối với [[thời gian]]
<math>v = \left|\boldsymbol v\right| = \left|\dot {\boldsymbol r}\right| = \left|\frac{d\boldsymbol r}{dt}\right|\,.</math>
Nếu <math>s</math> là độ dài của quãng đường (còn gọi là quãng đường) đi được cho đến thời điểm <math>t</math>, tốc độ bằng đạo hàm thời gian của <math>s</math>
<math>v = \frac{ds}{dt}.</math>
Trong trường hợp đặc biệt khi vận tốc không đổi (nghĩa là tốc độ không đổi trên một đường thẳng), điều này có thể được đơn giản hóa thành <math>v=s/t</math>
=== Tốc độ trung bình ===
Khác với tốc độ tức thời, tốc độ ''trung bình'' được định nghĩa là tổng quãng đường đi được chia cho khoảng thời gian. Ví dụ, nếu bạn lái xe một quãng đường dài 80
Tốc độ trung bình không mô tả sự thay đổi tốc độ có thể xảy ra trong khoảng thời gian ngắn hơn (vì nó là toàn bộ quãng đường được chia cho tổng thời gian di chuyển), và vì vậy tốc độ trung bình thường khá khác với giá trị của tốc độ tức thời.
<math>d = \boldsymbol{\bar{v}}t\,.</math>
Sử dụng phương trình này cho tốc độ trung bình là 80
Được thể hiện bằng ngôn ngữ đồ thị, [[độ dốc]] của một [[Tiếp tuyến|đường tiếp tuyến]] tại bất kỳ điểm nào của đồ thị khoảng cách-thời gian là tốc độ tức thời tại điểm này, trong khi độ dốc của [[Dây cung|đường dây cung]] của cùng một đồ thị là tốc độ trung bình trong khoảng thời gian đi trên dây cung. Tốc độ trung bình của một vật là Vav = s ÷ t
=== Sự khác biệt giữa tốc độ và vận tốc ===
Tốc độ chỉ biểu thị tốc độ của một vật đang chuyển động, trong khi ''vận tốc'' mô tả cả tốc độ và hướng mà vật thể đang chuyển động.
Sự khác biệt lớn có thể được nhận thấy khi xem xét chuyển động quanh một [[Đường tròn|vòng tròn]]
=== Tốc độ tiếp tuyến ===
Tốc độ tuyến tính là quãng đường đi được trên một đơn vị thời gian, còn '''tốc độ tiếp tuyến''' (hay vận tốc tiếp tuyến) là tốc độ tuyến tính của một vật chuyển động dọc theo một đường tròn.
[[
Tốc độ tiếp tuyến và tốc độ quay có liên quan với nhau: RPM càng lớn, tốc độ tính bằng mét trên giây càng lớn. Tốc độ tiếp tuyến tỷ lệ thuận với tốc độ quay tại bất kỳ khoảng cách cố định nào từ trục quay.
<math>v \propto \!\, r \omega\,,</math>
trong đó ''v'' là tốc độ tiếp tuyến và ω (chữ cái Hy Lạp là [[omega]]
Khi các đơn vị thích hợp được sử dụng cho tốc độ tiếp tuyến ''v'', tốc độ quay ω và khoảng cách bán kính ''r'', tỷ lệ thuận của ''v'' với cả ''r'' và ω trở thành phương trình chính xác
| |||