Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Đá Gạc Ma”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 30:
| country admin divisions =
}}
'''Đá Gạc Ma'''<ref name="bd">{{Chú thích web |url=http://gis.chinhphu.vn |tiêu đề=Bản đồ hành chính. Phần bản đồ hành chính tỉnh Khánh Hòa, huyện Trường Sa |nhà xuất bản=Cổng Thông tin điện tử Chính phủ (Việt Nam) |ngày truy cập=2012-08-12}}</ref> ([[tiếng Anh]]: ''Johnson Reef'', có tài liệu gọi là ''Johnson South Reef'' trong trường hợp gọi đá [[Cô Lin]] là ''Johnson North Reef'' thay vì ''Collins Reef''; [[tiếng Filipino]]: ''Mabini''; {{zh|s=赤瓜礁|p=Chìguā jiāo|hv=''Xích Qua tiêu''}}) là một [[rạn san hô]] thuộc [[cụm Sinh Tồn]] của [[quần đảo Trường Sa]]. Đá này nằm cách [[Cô Lin|đá Cô Lin]] hơn 3 km về phía đông nam và đánh dấu đầu mút phía tây nam của cụm Sinh Tồn. Đá ngầm Gạc Ma là đối tượng tranh chấp giữa [[Việt Nam]], [[Trung Hoa Dân Quốc|Đài Loan]], [[Philippines]] và [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa|Trung Quốc]]. Đây là nơi diễn ra [[Hải chiến Trường Sa 1988|Hải chiến Trường Sa]] năm [[1988]] với phần thắng thuộc về Trung Quốc và kể từ đó đến nay, [[Trung Quốc]] vẫn giữ quyền kiểm soát thực thể địa lý này.<ref>{{chú thích báo |title=Trận chiến bảo vệ chủ quyền Trường Sa năm 1988 |author=Nhóm phóng viên Biển Đông |url=http://daidoanket.vn/index.aspx?Menu=1501&Chitiet=33960&Style=1 |publisher=Đại Đoàn Kết |date=2011/7/8 |accessdate=2012-08-12}}</ref> Hiện nay, người dân [[Việt Nam]] vào tháng 3 vẫn tổ chức lễ tưởng niệm 64 chiến sĩ hi sinh trong trận [[Hải chiến Trường Sa 1988|Hải chiến Trường Sa]] năm [[1988]] của Hải quân Việt Nam.
Đá Gạc Ma có đặc điểm là một rạn đá ngầm màu nâu được bao quanh bởi vành đai [[san hô]] trắng. Đa phần đá này ngập chìm dưới nước, chỉ có vài hòn đá nổi lên.<ref name="s161">{{chú thích sách |title=Sailing Directions 161 (Enroute) - South China Sea and the Gulf of Thailand |year=2011 |edition=13 |location=Bethesda, Maryland |publisher=National Geospatial-Intelligence Agency |page=11}}</ref>
== Lịch sử ==
Thời gian đầu căn cứ của [[Trung Quốc]] tại đây chỉ là vài kết cấu hình bát giác nằm trên cọc gỗ. Đến năm [[1989]] đã có nhà [[xi măng]] hai tầng.<ref>{{chú thích sách|title=Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Co-operative Management Regime|year=2008|authors=Sam Bateman; Ralf Emmers|publisher=Routledge|isbn=9781134030705|page=49}}</ref> Năm [[2014]], theo nguồn tin của [[Philippines]] thì từ tháng 5, Trung Quốc đã tiến hành đào đắp đất cát để xây [[đường băng]] tại đây.<ref>{{chú thích báo |title=Chinese Preparing Land For Base On Disputed Johnson Reef In South China Sea's Spratly Islands, Philippines Says |author=Eric Linton |url=http://www.ibtimes.com/chinese-preparing-land-base-disputed-johnson-reef-south-china-seas-spratly-islands-1583981 |publisher=IBT |date=2014/5/13 |accessdate=2014-09-02}}</ref> Đến tháng 7 năm [[2014]], ảnh vệ tinh cho thấy đã có công trình, đường sá, bến tàu, các cây [[dừa]] trên [[đảo nhân tạo|đảo cát nhân tạo]].<ref>{{chú thích báo |title=Six reefs in disputed Spratlys turned into islets by China |url=http://www.wantchinatimes.com/news-subclass-cnt.aspx?id=20140902000020&cid=1101 |publisher=WantChinaTimes |date=2014/9/2 |accessdate=2014-09-02}}</ref>▼
=== Hải chiến Gạc Ma ===
Ngày [[11 tháng 3]], năm 1988 tàu [[HQ-604]] bắt đầu rời quân cảng Cam Ranh ra [[đá Gạc Ma]] để thực hiện nhiệm vụ trong [[chiến dịch CQ-88]] ("Chủ Quyền 88"). 16 giờ 20 ngày 13 tháng 3, tàu HQ-604 đã đến địa điểm thả neo cách đảo Gạc Ma chừng 100 mét.<ref name="vinacomin">[http://www.vinacomin.com.vn/tap-chi-than-khoang-san/gac-ma-co-lin-len-dao-nhung-ngay-thang-3-nam-1988-201808051009463723.htm Gạc Ma, Cô Lin, Len Đao những ngày tháng 3 năm 1988]</ref> Sau khi tàu thả neo được 30 phút, tàu hộ vệ tên lửa 502 của Hải quân Trung Quốc từ đá Huy Gơ (tức [[đá Tư Nghĩa]]) chạy về phía Gạc Ma, áp sát tàu HQ-604 và dùng loa gọi yêu cầu bộ đội [[Việt Nam]] rút khỏi. Tàu HQ-604 cũng đáp trả lại và yêu cầu tương tự. Sau khoảng 30 phút thì tàu Trung Quốc bỏ đi về phía tây cách đó 5-6 hải lý.<ref>[https://m.thanhnien.vn/thoi-su/truong-sa-sau-ngay-tiep-quan-ky-4-dau-dau-chu-thap-chau-vien-gac-ma-555987.html Trường Sa sau ngày tiếp quản - Kỳ 4: Đau đáu Chữ Thập, Châu Viên, Gạc Ma]</ref> Đêm ngày [[13 tháng 3]], tàu HQ-604 cùng lực lượng công binh Trung đoàn 83 chuyển vật liệu lên [[đá Gạc Ma]], tiếp đó lực lượng của Lữ đoàn 146 bí mật đổ bộ, cắm cờ và triển khai bốn tổ bảo vệ đá. Lúc này, Trung Quốc điều thêm hai hộ vệ hạm trang bị [[pháo]] 100 mm đến hỗ trợ lực lượng đã đến từ trước, yêu cầu phía Việt Nam rút khỏi [[đá Gạc Ma]].
Khoảng 2 giờ sáng ngày 14 tháng 3, một bộ phận công binh trên tàu HQ-604 được lệnh xuống đảo, tìm địa điểm xây dựng công trình, chôn cột cờ khẳng định mốc chủ quyền. Khoảng 6 giờ sáng [[14 tháng 3]] năm [[1988]], khi tổ cắm cờ và giữ cờ gồm 5 người và khoảng 20 chiến sĩ công binh đang làm nhiệm vụ thì bất ngờ 4 [[tàu khu trục]] và hộ vệ tên lửa của Trung Quốc chạy đến. Tàu Trung Quốc chĩa súng vào tàu HQ-604 và bộ đội Việt Nam đe dọa và yêu cầu tất cả rút khỏi đảo.<ref name="nguoiduatin">[https://m.nguoiduatin.vn/30-nam-gac-ma-khong-bao-gio-quen-lang--a362176.html 30 năm Gạc Ma: Không bao giờ quên lãng…]</ref> 6 giờ 30, tàu Trung Quốc thả xuồng máy đổ bộ lính có trang bị vũ trang xuống đảo gồm 1 chỉ huy mang súng ngắn, 48 lính mang AK, 1 lính mang điện đàm.<ref name="info">[http://infonet.vn/cuu-chien-binh-tran-gac-ma-chua-tung-co-lenh-cam-no-sung-post159993.info Cựu chiến binh trận Gạc Ma: Chưa từng có lệnh "cấm nổ súng"]</ref><ref>[https://vnexpress.net/thoi-su/ky-uc-ve-tran-chien-gac-ma-nam-1988-2436566.html Ký ức về trận chiến Gạc Ma năm 1988]</ref> Chỉ huy cụm đảo [[Trần Đức Thông]] ra lệnh cho các thủy thủ từ tàu HQ-604 tiến về bảo vệ bãi. Tổ cắm cờ và giữ cờ gồm 5 người và khoảng 20 chiến sĩ công binh, do đang làm nhiệm vụ xây dựng nên chỉ có 2 khẩu AK-47; gần 40 chiến sĩ trên tàu HQ-604 xuống bãi hỗ trợ đồng đội cũng chỉ mang theo một số dụng cụ như xà beng, cuốc xẻng nhưng vẫn cố gắng bảo vệ cờ trước lính Trung Quốc.<ref name="info" /> Lính Trung Quốc nổ súng bắn chết Thiếu úy Trần Văn Phương, dùng lê đâm và nổ súng bắn bị thương Hạ sĩ Nguyễn Văn Lanh. Theo báo Việt Nam, trước khi chết [[Trần Văn Phương]] đã hô to: ''"Thà hi sinh chứ không chịu mất đảo, hãy để cho máu của mình tô thắm lá cờ truyền thống của Quân chủng Hải quân"''.<ref>"Lịch sử Hải quân Nhân dân Việt Nam 1955-2005", Nhà Xuất bản Quân đội Nhân dân, 2005.</ref>
Các tường trình phía [[Trung Quốc]] nói rằng một lính Việt Nam đã nổ súng và làm bị thương một lính Trung Quốc, sau đó họ rút lui khi các tàu Việt Nam khai hỏa bằng súng máy.<ref name="giaoduc.net.vn">[http://giaoduc.net.vn/Quoc-te/Thoi-bao-Hoan-Cau-noi-gi-ve-vu-xam-luoc-tham-sat-Gac-Ma-ngay-1431988-post184498.gd Thời báo Hoàn Cầu nói gì về vụ xâm lược, thảm sát Gạc Ma ngày 14/3/1988?]</ref> Cụ thể, trong trận xô xát giữa hai bên, Yang Zhiliang, phó chỉ huy của tàu 502, đã bị đạn bắn trúng cánh tay trái vào lúc 8:47 (giờ Trung Quốc), những người lính của hai bên nổ súng vào nhau.<ref>[http://news.ifeng.com/a/20160206/47379441_0.shtml 中越海战功臣杨志亮28年后重登赤瓜礁(图)]</ref> Khẩu súng máy trên tàu 604 của [[Việt Nam]] cũng bắn về phía rạn san hô, lúc 8:48, Hải quân Trung Quốc trên tàu 502 cũng bắn lại. Tài liệu CIA đề ngày 08/08/1988 miêu tả cuộc đụng độ giữa [[Trung Quốc]] và [[Việt Nam]] như sau: ''"Hai bên nổ súng qua lại, phía Việt Nam bắn vào binh lính Trung Quốc, làm bị thương một người. Sau đó, một chiếc tàu vận tải của [[Việt Nam]] - được trang bị súng máy - nã đạn vào một trong những tàu khu trục nhỏ của [[Trung Quốc]] ngoài khơi."''
Do [[Quân chủng Hải quân, Quân đội nhân dân Việt Nam|Hải quân Việt Nam]] không chịu rút khỏi đá, tốp lính Trung Quốc trên đảo rút về tàu. Hai chiến hạm 502 và 531 lập tức khai hỏa, hỏa lực gồm đủ loại từ trọng liên 12,7mm, pháo 37mm cho tới pháo 76,2mm, pháo 100mm, có cả dàn ống phóng rocket 12 nòng, bắn vào tàu HQ-604 và cả lính [[Việt Nam]] trên đảo. Sau loạt đạn, gần như toàn bộ lính Việt Nam trên đảo bị tiêu diệt. Sau đó tàu Trung Quốc quay sang bắn cả tàu [[HQ-505]] bên đảo [[Cô Lin]] và HQ-605 bên đảo [[Len Đao]].
Sau đợt pháo kích, Hải quân Trung Quốc lại cho xuồng đổ bộ xông về phía tàu HQ-604. Thuyền trưởng [[Vũ Phi Trừ]] chỉ huy quân còn lại trên tàu sử dụng các loại súng [[Súng trường tự động Kalashnikov|AK-47]], [[RPD]], [[B40|B-40]], [[Súng chống tăng B41|B-41]] đánh trả quyết liệt khiến nhiều lính Trung Quốc thương vong, buộc đối phương phải bỏ xuồng nhảy xuống biển bơi trở về tàu. Trung Quốc tiếp tục nã pháo cho đến khi tàu [[HQ-604]] của Việt Nam bị thủng nhiều lỗ và chìm dần xuống biển. Lữ đoàn phó 146 [[Trần Đức Thông]], thuyền trưởng, Đại úy [[Vũ Phi Trừ]] cùng một số thủy thủ trên tàu đã hi sinh cùng tàu HQ-604 ở khu vực [[đá Gạc Ma]].
Khi trời sáng rõ quân Trung Quốc mới rút khỏi [[đá Gạc Ma]]. Lúc này Trung sĩ [[Lê Hữu Thảo]] và một số người còn sống bơi ngược lại đảo tìm xác đồng đội và cấp cứu chiến sĩ bị thương. Chiếc xuồng vận tải bị đạn bắn thủng nên Trung sĩ Thảo phải xé áo nhét lại để mọi người chèo xuồng chở thi thể Thiếu úy Phương và các thương binh về hướng tàu [[HQ-505]]. Đầu giờ chiều, xuồng của HQ-505 đến hỗ trợ đưa mọi người về đảo [[Cô Lin]]. Trưa 14/3, máy bay của Việt Nam bay trên bầu trời Gạc Ma nhưng tàu Trung Quốc đã đi khỏi.<ref>[http://vnexpress.net/tin-tuc/thoi-su/ky-uc-ve-tran-chien-gac-ma-nam-1988-2436566.html Ký ức về trận chiến Gạc Ma năm 1988]</ref>
Trung Quốc đưa quân lên chiếm [[đá Gạc Ma]] từ ngày [[16 tháng 3]] năm [[1988]] và vẫn giữ đá này cho đến nay.
=== Xây dựng đảo nhân tảo ===
▲Thời gian đầu căn cứ của [[Trung Quốc]] tại đây chỉ là vài kết cấu hình bát giác nằm trên cọc gỗ. Đến năm [[1989]] đã có nhà [[xi măng]] hai tầng.<ref>{{chú thích sách|title=Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Co-operative Management Regime|publisher=Routledge|year=2008|isbn=9781134030705|page=49|authors=Sam Bateman; Ralf Emmers
==Xem thêm==
| |||