Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Nagorno-Karabakh”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Thay tập tin Location_Nagorno-Karabakh_en.png bằng tập tin Location_Artsakh_en.png (được thay thế bởi CommonsDelinker vì lí do: File renamed: [[:c:COM:FR#reasons|File renaming criterion #2… |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 15:
|Diện tích dặm vuông = 3.175
|Phần nước = không đáng kể
|Dân số ước lượng = 146,573<ref>{{cite web |url=http://gov.nkr.am/en/regions/ |title=Population of NKR as of 01.01.2013 | publisher=NKR |date=1 January 2013 |accessdate=20 February 2014}}</ref>
|Đứng hàng dân số ước lượng =
|Năm ước lượng dân số =
|
|Dân số = 141,400<ref>{{cite web |url=http://www.president.nkr.am/en/nkr/statePower/ |title=Official Statistics of the NKR. Official site of the President of the NKR |publisher=President.nkr.am |date=1 January 2010 |accessdate=6 May 2012}}</ref>
|Mật độ dân số km2 = 29
|Mật độ dân số dặm vuông = 43
|Đứng hàng mật độ dân số =
Dòng 29:
|Lái xe bên = phải
}}
'''Nagorno-Karabakh''' là vùng đất không giáp biển tại [[Nam Kavkaz]], nằm giữa [[Karabakh|hạ Karabakh]] và [[Syunik (tỉnh)|Zangezur]] và bao phủ khu vực phía đông nam của [[dãy núi Tiểu Kavkaz]]. Vùng này hầu hết là đồi núi và rừng và có diện tích {{convert|8223|km2}}.▼
▲'''Nagorno-Karabakh''' ({{IPAc-en|n|ə|ˈ|ɡ|ɔːr|n|oʊ|_|k|ɑːr|ə|ˈ|b|ɑː|k}} {{respell|nə|GOR|noh|_|kar|ə|BAHK}};<ref>[http://www.dictionary.com/browse/nagorno-karabakh "Nagorno-Karabakh"]. ''[[Random House Webster's Unabridged Dictionary]]''.</ref> {{Lang-ru|Нагорный Карабах|lit=mountainous [[Karabakh]]}}; {{Lang-hy|Լեռնային Ղարաբաղ}}; {{Lang-az|Dağlıq Qarabağ}}), còn được gọi là '''Artsakh''' ({{Lang-hy|Արցախ}}), là vùng đất không giáp biển tại [[
Nagorno-Karabakh là một lãnh thổ tranh chấp, được cộng đồng quốc tế xem là một phần của [[Azerbaijan]],<ref>{{cite web|url=https://www.un.org/press/en/2008/ga10693.doc.htm|title=General Assembly adopts resolution reaffirming territorial integrity of Azerbaijan, demanding withdrawal of all Armenian forces|date=14 March 2008|publisher=United Nations|accessdate=30 Aug 2015}}</ref> nhưng do [[Cộng hòa Artsakh]] (trước đây gọi là ''Cộng hòa Nagorno-Karabakh'') quản lý. Đây là một quốc gia độc lập trên thực tế với đa số [[Người Armenia|dân tộc Armenia]] được thành lập trên cơ sở ''Khu tự trị Nagorno-Karabakh'' của [[Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Azerbaijan]] thuộc [[Liên Xô]].Azerbaijan đã không thực thi quyền lực chính trị đối với khu vực kể từ khi [[phong trào Karabakh]] ra đời năm 1988. Kể từ khi [[Chiến tranh Nagorno-Karabakh]] kết thúc năm 1994, đại diện của chính phủ [[Armenia]] và [[Azerbaijan]] đã tổ chức các cuộc đàm phán hòa bình do Nhóm OSCE Minsk làm trung gian về tình trạng tranh chấp của khu vực.
Vào sáng ngày 27 tháng 9 năm 2020, các [[Xung đột Nagorno-Karabakh 2020|cuộc đụng độ mới]] trong cuộc [[xung đột Nagorno-Karabakh]] chưa được giải quyết lại tiếp tục dọc theo [[Đường liên lạc Nagorno-Karabakh]]. Cả hai bên đều báo cáo thương vong về quân sự và dân sự.<ref name="aljaz2">{{chú thích web|url=https://www.aljazeera.com/news/2020/9/27/heavy-fighting-erupts-in-disputed-nagorno-karabakh-region|title=Fighting erupts between Armenia, Azerbaijan over disputed region|date=ngày 27 tháng 9 năm 2020|publisher=[[Al Jazeera]]|accessdate=ngày 27 tháng 9 năm 2020}}</ref> Để đối phó với các cuộc đụng độ, Armenia và nước [[Cộng hòa Artsakh]] tự xưng đã đưa ra [[thiết quân luật]] và [[tổng động viên]],<ref name=":1">{{chú thích báo|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-54314341|title=Armenia and Azerbaijan erupt into fighting over disputed Nagorno-Karabakh|date=ngày 27 tháng 9 năm 2020|work=BBC News|accessdate=ngày 27 tháng 9 năm 2020|language=en-GB}}</ref><ref name="auto">{{chú thích web|url=https://in.reuters.com/article/armenia-azerbaijan-martial-law/nagorno-karabakh-announces-martial-law-and-total-mobilization-idINKBN26I086?il=0|title=Nagorno-Karabakh announces martial law and total mobilization|date=ngày 27 tháng 9 năm 2020|publisher=[[Reuters]]|accessdate=ngày 27 tháng 9 năm 2020}}</ref> trong khi Azerbaijan đưa ra [[thiết quân luật]] và [[lệnh giới nghiêm]].<ref>{{chú thích web|url=https://www.reuters.com/article/armenia-azerbaijan-curfew/azerbaijans-parliament-approves-martial-law-curfews-presidents-aide-idINKBN26I0OU|title=Azerbaijan's parliament approves martial law, curfews – president's aide|date=ngày 27 tháng 9 năm 2020|publisher=[[Reuters]]|accessdate=ngày 27 tháng 9 năm 2020}}</ref> [[Liên Hiệp Quốc|Liên Hợp Quốc]] lên án mạnh mẽ cuộc xung đột và kêu gọi cả hai bên giảm bớt căng thẳng và nối lại các cuộc đàm phán có ý nghĩa ngay lập tức.<ref name=":2">{{Cite web|date=2020-09-30|title=UN Security Council calls for immediate end to fighting in Nagorno-Karabakh|url=https://www.france24.com/en/20200930-un-security-council-calls-for-immediate-end-to-fighting-in-nagorno-karabakh|access-date=2020-09-30|website=France 24|language=en}}</ref>
Khu vực này thường tương đồng với biên giới hành chính của [[Khu tự trị Nagorno-Karabakh]] trước đây, bao gồm 4.400 kilômét vuông (1.699 dặm vuông Anh). Tuy nhiên, diện tích lịch sử của khu vực bao gồm khoảng 8.223 kilômét vuông (3.175 dặm Anh).<ref>Robert H. Hewsen. "The Meliks of Eastern Armenia: A Preliminary Study". ''Revue des etudes Arméniennes''. NS: IX, 1972, pp. 288.</ref><ref>Robert H. Hewsen, ''Armenia: A Historical Atlas''. The University of Chicago Press, 2001, p. 264. {{ISBN|978-0-226-33228-4}}</ref>
== Từ nguyên ==
[[File:Kaukasus.jpg|thumb|260x260px|Tuyết che phủ [[Tiểu Kavkaz|Tiểu Caucasus]] nhìn thấy ở phía nam Đại Caucasus. Vào khoảng năm 1800, Hãn quốc Karabagh đóng tại góc đông nam của [[Tiểu Kavkaz|Tiểu Caucasus]]. Nó mở rộng về phía đông vào vùng đất thấp, do đó có tên ''Nagorno-'' hay "cao nguyên-" Karabagh cho phần phía tây.|thế=]]
Tiền tố ''Nagorno-'' bắt nguồn từ tính từ quy kết tiếng Nga {{lang|ru-Latn|nagorny}}, có nghĩa là "cao nguyên." Tên [[Tiếng Azerbaijan|Azerbaijan]] của khu vực bao gồm các tính từ tương tự như {{lang|az|dağlıq}} (vùng núi) hay {{lang|az|yuxarı}} (vùng thượng). Những từ như vậy không được sử dụng trong tên [[Tiếng Armenia|Armenian]], nhưng xuất hiện trong tên chính thức của khu vực trong thời kỳ [[Xô viết|Xô Viết]] là Khu tự trị [[Nagorno-Karabakh Autonomous Oblast|Nagorno-Karabakh]]. Các ngôn ngữ khác áp dụng cách diễn đạt riêng cho vùng núi, vùng cao hoặc cao nguyên; ví dụ, tên chính thức được sử dụng bởi [[Cộng hòa Artsakh|Nagorno-Karabakh Republic]] trong tiếng pháp là {{lang|fr|Haut-Karabakh}}, nghĩa là "Thượng Karabakh."
Tên của khu vực trong các ngôn ngữ địa phương khác nhau đều dịch thành "Vùng núi Karabakh", hay "vườn núi đen":
* {{lang-hy|[[wikt:Լեռնային Ղարաբաղ|Լեռնային Ղարաբաղ]]}}, [[romanization of Armenian|transliterated]] {{lang|hy-Latn|Leṙnayin Ġarabaġ}} ([[International Phonetic Alphabet|IPA]]: {{IPA|/lɛrnɑˈjin ʁɑɾɑˈbɑʁ/}})
* {{lang-az|[[wikt:Dağlıq Qarabağ|Dağlıq Qarabağ]]}}, {{lang|az-Cyrl|Дағлыг Гарабағ}} (vùng núi Karabakh; [[International Phonetic Alphabet|IPA]]: {{IPA|/dɑɣˈlɯɣ ɡɑˈɾɑbɑɣ/}}) hay {{lang|az|Yuxarı Qarabağ}}, {{lang|az-Cyrl|Јухары Гарабағ}} (thượng Karabakh; [[International Phonetic Alphabet|IPA]]: {{IPA|/juxɑˈɾɯ ɡɑˈɾɑbɑɣ/}})
* {{lang-ru|[[wikt:Нагорный Карабах|Нагорный Карабах]]}}, [[romanization of Russian|transliterated]] {{lang|ru-Latn|Nagornyy Karabakh}} hay {{lang|ru-Latn|Nagornyi Karabah}} ([[International Phonetic Alphabet|IPA]]: {{IPA|/nɐˈɡornɨj kərɐˈbax/}})
Người Armenia sống trong khu vực này thường gọi Nagorno-Karabakh là ''Artsakh'' ({{lang-hy|Արցախ}}),tên tỉnh thứ 10 của [[Vương quốc Armenia (cổ đại)|Vương quốc Armenia]] cổ đại. Các bia ký của người [[Urartian]] (thế kỷ 9-7 trước Công nguyên) sử dụng tên ''Urtekhini'' cho khu vực. Các nguồn Hy Lạp cổ đại gọi khu vực này là {{Lang|grc-Latn|Orkhistene}}.<ref>
[[Strabo]] (ed. H.C. Hamilton, Esq., W. Falconer, M.A.) . [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0198&loc=11.14.1 ''Geography'']. The Perseus Digital Library. 11.14.4. Retrieved 21 November 2007.
</ref>
== Hình ảnh ==
Hàng 48 ⟶ 68:
==Tham khảo==
{{tham khảo|30em}}
{{Non-sovereign territories of Europe}}
| |||