Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Ngoại giao”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
→‎Lịch sử: sửa lỗi chính tả
Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động
Thẻ: Đã bị lùi lại Soạn thảo trực quan
Dòng 1:
{{1000 bài cơ bản}}[[Tập tin:United Nations HQ - New York City.jpg|nhỏ|240px|[[Liên Hiệp Quốc]] có trụ sở ở [[Thành phố New York|New York]] là một tổ chức ngoại giao lớn nhất.]]'''Ngoại giao''' là hoạt động tiến hành đàm phán giữa các đại diện của các [[Nhà nước|quốc gia]] hoặc các nhóm, nhằm tác động đến các quyết định và hành vi của các chính phủ nước ngoài thông qua đối thoại, đàm phán và các biện pháp bất bạo động khác. <ref>{{Chú thích web|url=https://www.britannica.com/topic/diplomacy|tựa đề=diplomacy {{!}} Nature, Purpose, History, & Practice|website=Encyclopedia Britannica|ngôn ngữ=en|ngày truy cập=2019-07-30}}</ref> Ngoại giao thường đề cập đến [[Quan hệ quốc tế|các mối quan hệ quốc tế]] được thực hiện thông qua sự can thiệp của các nhà ngoại giao chuyên nghiệp liên quan đến hàng loạt các vấn đề thời sự. <ref name="ron">Ronald Peter Barston, ''Modern diplomacy'', Pearson Education, 2006, p. 1</ref>
{{1000 bài cơ bản}}[[Tập tin:United Nations HQ - New York City.jpg|nhỏ|240px|[[Liên Hiệp Quốc]] có trụ sở ở [[Thành phố New York|New York]] là một tổ chức ngoại giao lớn nhất.]]
 
Ngoại giao là công cụ chính của [[chính sách đối ngoại]], đại diện cho các mục tiêu và chiến lược rộng lớn hơn hướng dẫn các tương tác của một quốc gia với phần còn lại của thế giới. Các [[hiệp ước]], thỏa thuận, liên minh quốc [[Hiệp ước|tế]] và các biểu hiện khác của chính sách đối ngoại thường là kết quả của các quá trình và đàm phán ngoại giao. Các nhà ngoại giao cũng có thể giúp định hình chính sách đối ngoại của nhà nước bằng cách tư vấn cho các quan chức chính phủ.
 
Các phương pháp, tập quán và nguyên tắc ngoại giao hiện đại phần lớn bắt nguồn từ phong tục châu Âu từ thế kỷ 17. Bắt đầu từ đầu thế kỷ 20, ngoại giao ngày càng chuyên nghiệp hóa; [[Công ước Viên về quan hệ ngoại giao|Công ước Viên]] năm 1961 [[Công ước Viên về quan hệ ngoại giao|về Quan hệ ngoại giao]], được hầu hết các quốc gia có chủ quyền trên thế giới phê chuẩn, cung cấp một khuôn khổ cho các thủ tục, phương pháp và ứng xử ngoại giao. Hầu hết các hoạt động ngoại giao hiện nay được thực hiện bởi các nhà ngoại giao chuyên nghiệp được công nhận thông qua một tổ chức chính trị chuyên dụng (chẳng hạn như một [[Bộ ngoại giao|bộ hoặc bộ ngoại giao]] ), thường là với sự hỗ trợ của nhân viên và cơ sở hạ tầng ngoại giao, chẳng hạn như [[lãnh sự quán]] và [[Phái bộ ngoại giao|đại sứ quán]] . Ngoại giao cũng được thực hiện [[Hàm ngoại giao|thông qua các cơ quan khác]], chẳng hạn như công [[Công sứ|sứ]] và [[đại sứ]] . Vì vậy, thuật ngữ nhà ngoại giao đôi khi được áp dụng rộng rãi cho các nhân viên ngoại giao và lãnh sự và các quan chức bộ ngoại giao nói chung. <ref>"The Diplomats" in Jay Winter, ed. ''The Cambridge History of the First World War: Volume II: The State'' (2014) vol 2 p 68.</ref>
 
==Lịch sử==
[[Tập tin:Symmetry of Diplomacy.jpg|thumb|Ger van Elk, ''Symmetry of Diplomacy'', 1975, Groninger Museum.]]
[[Tập tin:Istanbul_-_Museo_archeol._-_Trattato_di_Qadesh_fra_ittiti_ed_egizi_(1269_a.C.)_-_Foto_G._Dall'Orto_28-5-2006_dett.jpg|liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp%20tin:Istanbul_-_Museo_archeol._-_Trattato_di_Qadesh_fra_ittiti_ed_egizi_(1269_a.C.)_-_Foto_G._Dall'Orto_28-5-2006_dett.jpg|nhỏ|[[Hiệp ước hòa bình Ai Cập – Hittite|Hiệp ước hòa bình Ai Cập - Hittite]], giữa [[Tân Vương quốc Ai Cập|Tân Vương quốc]] của [[Ai Cập cổ đại]] và [[Người Hitti|Đế chế Hittite]] của [[Tiểu Á|Anatolia]]]]
 
=== Tây Á ===
'''Ngoại giao''' là một nghệ thuật tiến hành trong việc [[đàm phán]], thương lượng giữa những người đại diện cho một nhóm hay một [[quốc gia]]. Thuật ngữ này thông thường đề cập đến ngoại giao quốc tế, việc chỉ đạo, thực hiện các mối [[quan hệ quốc tế]] thông qua sự can thiệp hay hoà giải của các nhà ngoại giao liên quan đến các vấn đề như [[kinh tế]], [[thương mại]], [[văn hóa|văn hoá]], [[du lịch]], [[chiến tranh]] và tạo nền [[hòa bình]] và thường gọi là bang giao hay đối ngoại... Các [[hiệp ước]] quốc tế thường được đàm phán bởi các nhà ngoại giao trước tiên để đi đến việc xác nhận chính thức bởi các [[chính trị gia]] của các nước.
Một số hồ sơ ngoại giao sớm nhất được biết đến là những [[Chữ cái amarna|bức thư Amarna]] được viết giữa các pharaoh của vương [[Vương triều thứ Mười Tám của Ai Cập|triều thứ mười tám của Ai Cập]] và những người cai trị [[Vương quốc amurru|Amurru]] của [[Canaan]] trong thế kỷ 14 trước Công nguyên. Các hiệp ước hòa bình được ký kết giữa các thành phố [[Lưỡng Hà|Mesopotamian]] là [[Lagash]] và [[Umma]] vào khoảng năm 2100 TCN. Sau [[Trận Kadesh|Trận chiến Kadesh]] năm 1274 trước Công nguyên trong [[Vương triều thứ Mười Chín của Ai Cập|triều đại thứ mười chín]], pharaoh của Ai Cập và người cai trị [[Người Hitti|Đế chế Hittite]] đã tạo ra một trong những hiệp ước hòa bình quốc tế đầu tiên được biết đến, tồn tại trong [[:Tập tin: Istanbul - Museo archeol. - Trattato di Qadesh fra ittiti ed egizi (1269 aC) - Foto G. Dall'Orto 28-5-2006.jpg|các mảnh vỡ của tấm bia đá]], ngày nay thường được gọi là [[Hiệp ước hòa bình Ai Cập – Hittite|hiệp ước hòa bình Ai Cập-Hittite]] . <ref name="HC080514-rpt">{{Chú thích web|url=http://www.history.com/schedule.do?action=daily&linkDate=2008-05-141100&timeZone=EST#|tựa đề=Ancient Discoveries: Egyptian Warfare|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20090304003519/http://www.history.com/schedule.do?action=daily&linkDate=2008-05-141100&timeZone=EST|ngày lưu trữ=4 March 2009|ngày truy cập=2009-07-27|trích dẫn=Egyptian monuments and great works of art still astound us today. We will reveal another surprising aspect of Egyptian life--their weapons of war, and their great might on the battlefield. A common perception of the Egyptians is of a cultured civilization, yet there is fascinating evidence which reveals they were also a war faring people, who developed advanced weapon making techniques. Some of these techniques would be used for the very first time in history and some of the battles they fought were on a truly massive scale.}}</ref>
 
Các [[Hy Lạp cổ điển|thành bang Hy Lạp cổ đại]] trong một số trường hợp đã cử phái viên đến đàm phán các vấn đề cụ thể, chẳng hạn như chiến tranh và hòa bình hoặc quan hệ thương mại, nhưng không có đại diện ngoại giao thường xuyên được đăng trên lãnh thổ của nhau. Tuy nhiên, một số chức năng được trao cho các đại diện ngoại giao hiện đại đã được thực hiện bởi một ''[[Proxeny|proxenos]]'', một công dân của thành phố sở tại có quan hệ thân thiện với thành phố khác, thường là thông qua quan hệ gia đình. Trong thời bình, ngoại giao thậm chí còn được tiến hành với các đối thủ không thuộc người Hy Lạp như [[Đế quốc Achaemenes|Đế chế Achaemenid]] của Ba Tư, qua đó cuối cùng đã bị [[Alexandros Đại đế|Alexander Đại đế]] của Macedon chinh phục. Alexander cũng rất giỏi ngoại giao, ông nhận ra rằng việc chinh phục các nền văn hóa nước ngoài có thể đạt được hiệu quả tốt hơn bằng cách cho các thần dân Macedonian và Hy Lạp của ông xen kẽ và kết hôn với các nhóm dân bản địa. Ví dụ, Alexander đã lấy vợ là một phụ nữ [[Sogdiana|Sogdian]] ở [[Bactria]], [[Roxana]], sau cuộc vây hãm [[Sogdian Rock]], để xoa dịu dân chúng nổi dậy. Ngoại giao vẫn là công cụ lập pháp cần thiết đối với các [[Thời kỳ Hy Lạp hóa|quốc gia Hy Lạp]] lớn đã kế tục đế chế của Alexander, chẳng hạn như [[Vương quốc Ptolemy|Vương quốc Ptolemaic]] và [[Vương quốc Seleukos|Đế chế Seleucid]], vốn đã chiến đấu với một số cuộc chiến tranh ở Cận Đông và thường đàm phán các hiệp ước hòa bình thông qua các [[Hôn nhân của tiểu bang|liên minh hôn nhân]] .
Về mặt xã hội, ngoại giao là việc sử dụng các tài xử trí, ứng biến để giành được sự thuận lợi, nó là một công cụ tạo ra cách diễn đạt các tuyên bố một cách không đối đầu, hay là một cách cử xử lịch thiệp, theo nghĩa này thì nó có nghĩa là xã giao.
 
==== Đế quốc Ottoman ====
== Nhà ngoại giao và nhiệm vụ ngoại giao ==
[[Tập tin:Antoine_de_Favray_-_Portrait_of_Charles_Gravier_Count_of_Vergennes_and_French_Ambassador,_in_Turkish_Attire_-_Google_Art_Project.jpg|liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp%20tin:Antoine_de_Favray_-_Portrait_of_Charles_Gravier_Count_of_Vergennes_and_French_Ambassador,_in_Turkish_Attire_-_Google_Art_Project.jpg|trái|nhỏ|Một đại sứ [[Pháp]] trong trang phục [[Đế quốc Ottoman|Ottoman]], vẽ bởi Antoine de Favray, 1766, [[Bảo tàng Pera]], [[Istanbul]] .]]
Nhiệm vụ chính của ngoại giao là bảo đảm đến cùng lợi ích quốc gia và dân tộc.
Các mối quan hệ với [[Đế quốc Ottoman|Đế chế Ottoman]] đặc biệt quan trọng đối với các quốc gia Ý, mà chính phủ Ottoman được gọi là [[Sublime Porte]] . <ref name="Goffman, Daniel pp. 612">Goffman, Daniel. "Negotiating with the Renaissance State: The Ottoman Empire and the New Diplomacy." In The Early Modern Ottomans: Remapping the Empire. Eds. Virginia Aksan and Daniel Goffman. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 61–74.</ref> Các [[Các nước cộng hòa hàng hải|nước cộng hòa hàng hải]] [[Cộng hòa Genova|Genoa]] và [[Cộng hòa Venezia|Venice ngày]] càng phụ thuộc ít hơn vào khả năng hàng hải của họ, và ngày càng nhiều hơn khi duy trì mối quan hệ tốt đẹp với Ottoman. <ref name="Goffman, Daniel pp. 612" /> Sự tương tác giữa các thương gia, nhà ngoại giao và giáo sĩ khác nhau đến từ các đế chế Ý và Ottoman đã giúp khai mạc và tạo ra các hình thức ngoại giao và quy [[Chính sách công|chế mới]] . Cuối cùng, mục đích chính của một nhà ngoại giao, vốn là một nhà đàm phán, đã phát triển thành một nhân vật đại diện cho một nhà nước tự trị trong mọi khía cạnh của các vấn đề chính trị. Rõ ràng là tất cả các [[Nguyên thủ quốc gia|chủ quyền]] khác đều cảm thấy cần phải tự điều chỉnh về mặt ngoại giao, do sự xuất hiện của môi trường chính trị hùng mạnh của Đế chế Ottoman. <ref name="Goffman, Daniel pp. 612" /> Người ta có thể đi đến kết luận rằng bầu không khí ngoại giao trong thời kỳ đầu hiện đại xoay quanh nền tảng của sự phù hợp với văn hóa Ottoman.
 
==Lịch= sửĐông Á ===
Một trong những nhà hiện thực sớm nhất trong [[Lý luận quan hệ quốc tế|lý thuyết quan hệ quốc tế]] là nhà chiến lược quân sự [[Tôn Vũ|Tôn Tử ở]] thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên (mất năm 496 trước Công nguyên), tác giả cuốn ''[[Binh pháp Tôn Tử|Nghệ thuật chiến tranh]]'' . Ông sống trong thời kỳ mà các quốc gia đối địch bắt đầu ít chú ý đến sự tôn trọng truyền thống của các vị vua bù nhìn của [[nhà Chu]] (khoảng 1050–256 trước Công nguyên) trong khi mỗi người đều tranh giành quyền lực và chinh phục toàn bộ. Tuy nhiên, việc thiết lập đồng minh, trao đổi đất đai và ký kết các hiệp ước hòa bình là cần thiết đối với mỗi quốc gia tham chiến, và vai trò lý tưởng của “người thuyết phục / nhà ngoại giao” đã được phát triển. <ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=cHA7Ey0-pbEC|title=The Cambridge History of Ancient China: from the origins of civilization to 221 B.C.|publisher=Cambridge University Press|year=1999|isbn=978-0-521-47030-8|editor-last=Loewe|editor-first=Michael|editor-link=Michael loewe|page=587|quote=The writings that preserve information about the political history of the [Warring States] period [...] define a set of idealized roles that constitute the Warring States polity: the monarch, the reforming minister, the military commander, the persuader/diplomat, and the scholar.|access-date=2011-09-01|editor-last2=Shaughnessy|editor-first2=Edward L.|editor-link2=Edward L. Shaughnessy}}</ref>
Ngoại giao là một phương pháp thiết lập các mối quan hệ giữa các nhóm người, và rõ ràng, nó xuất hiện ngay từ thời tiền sử. Theo G.Nicholson, những lý thuyết gia thế kỷ XIII tuyên bố rằng những nhà ngoại giao đầu tiên là những thiên thần (angels), những người đóng vai trò là các sứ giả giữa bầu trời và mặt đất.
 
Người ta cũng tin tưởng rằng, trong thời tiền sử, rất có thể xảy ra tình huống như thế này, một bộ lạc khi chiến tranh với những bộ lạc khác đã muốn thu thập và [[chôn cất]] người chết, phải tiến hành thỏa thuận, thương lượng để ngưng chiến. Lưu ý rằng, cuộc thương lượng sẽ không thể thành công nếu đại diện của bộ lạc bị giết hại trong quá trình truyền thông điệp. Và như vậy, phải có những luật lệ và đặc quyền nhất định để bảo vệ những sứ giả đó. Cá nhân những sứ giả hay những người được ủy quyền được thừa hưởng những quyền lợi hợp lệ nhưng phải nằm trong những khía cạnh đặc biệt nhất định. Tất cả những điều này góp phần định hình nên những đặc quyền ngoại giao được sử dụng trong quan hệ quốc tế hiện đại sau này.
Từ [[Trận Bạch Đăng|Trận chiến Bạch Đằng]] (200 TCN) đến [[Trận chiến của Mayi|Trận chiến Mayi]] (133 TCN), nhà [[Nhà Hán|Hán]] đã buộc phải [[Hòa thân|duy trì liên minh hôn nhân]] và phải nộp một số lượng cống vật cắt cổ (bằng lụa, vải, ngũ cốc và thực phẩm khác) cho [[Hung Nô|Xiongnu]] du mục phương bắc hùng mạnh đã được [[Mặc Đốn thiền vu|Modu Shanyu]] củng cố. Sau khi Xiongnu gửi lời tới [[Hán Văn Đế|Hoàng đế Văn của Hán]] (khoảng 180–157) rằng họ kiểm soát các khu vực trải dài từ [[Mãn Châu]] đến các thành phố ốc đảo [[Lòng chảo Tarim|Tarim Basin]], một hiệp ước được soạn thảo vào năm 162 TCN tuyên bố rằng mọi thứ phía bắc của [[Vạn Lý Trường Thành]] đều thuộc về vùng đất của người du mục, trong khi mọi thứ ở phía nam của nó sẽ được dành cho người [[Người Hán|Hán]] . Hiệp ước đã được gia hạn không dưới chín lần, nhưng không ngăn cản một số ''[[tuqi]]'' Hung Nô đánh phá biên giới Hán. Đó là cho đến khi các chiến dịch xa xôi của [[Hán Vũ Đế]] (khoảng 141–87 TCN) đã phá vỡ sự thống nhất của Hung Nô và cho phép Han chinh phục các [[Tây Vực|khu vực phía Tây]] ; dưới thời Hán Vũ Đế, vào năm 104 TCN, quân đội nhà Hán đã mạo hiểm đến tận [[Fergana]] ở [[Trung Á]] để chiến đấu với [[Nguyệt Chi]], kẻ đã chinh phục [[Thời kỳ Hy Lạp hóa|các khu vực Hy Lạp thuộc Hy Lạp hóa]] .
Trong xã hội chiếm hữu nô lệ, sức mạnh quân sự được sử dụng liên tục để tạo ra thêm nhiều lực lượng lao động, và là phương tiện chủ yếu để hiện thực hóa chính sách ngoại giao của nhà nước. Vì thế, quan hệ ngoại giao chỉ được duy trì không thường xuyên thông qua các đại sứ, những người được cử đi và trở về sau khi hoàn thành một nhiệm vụ nhất định.
[[Tập tin:Zhigongtu_full.jpg|liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp%20tin:Zhigongtu_full.jpg|nhỏ|553x553px|''Chân dung các sứ giả triều cống'', một bức tranh Trung Quốc thế kỷ thứ 6 vẽ các sứ giả khác nhau; Các đại sứ được mô tả trong bức tranh khác nhau, từ người [[Hephthalites]], [[Iran|Ba Tư]] đến [[Langkasuka]], [[Bách Tế|Baekje]] (một phần của Hàn Quốc hiện đại), [[Quy Từ|Quy Tử]] và Wo ( [[Nhật Bản]] ).]]
Trong thời kỳ phong kiến phân quyền, có sự tiếp nhận rộng rãi khái niệm "ngoại giao cá nhân" của các lãnh địa nhằm ký kết những hiệp định chấm dứt chiến tranh hay tham gia khối liên minh quân sự, hoặc tổ chức sắp đặt những cuộc hôn nhân chính trị giữa các triều đại. Giữa thế kỷ XV, cùng với sự phát triển của quan hệ quốc tế, dần dần xuất hiện những đại diện thường trực của quốc gia ở nước ngoài.
Người [[Triều Tiên|Hàn Quốc]] và [[Nhật Bản]] trong thời [[Nhà Đường|nhà Đường của]] Trung Quốc (618–907 sau Công nguyên) coi kinh đô [[Trường An]] của Trung Quốc như là trung tâm của nền văn minh và mô phỏng bộ máy hành chính trung ương của nó như một mô hình quản trị. Người Nhật thường xuyên gửi các đại sứ quán đến Trung Quốc trong thời kỳ này, mặc dù họ đã tạm dừng các chuyến đi này vào năm 894 khi nhà Đường dường như trên bờ vực sụp đổ. Sau [[Loạn An Sử|cuộc nổi loạn An Shi]] tàn khốc từ năm 755 đến năm 763, nhà Đường không còn đủ tư cách để tái chiếm [[Trung Á]] và [[Lòng chảo Tarim|lưu vực Tarim]] . Sau một số cuộc xung đột với [[Lịch sử Tây Tạng|Đế quốc Tây Tạng]] kéo dài nhiều thập kỷ khác nhau, nhà Đường cuối cùng đã đình chiến và ký hiệp ước hòa bình với họ vào năm 841.
 
Vào thế kỷ 11 trong thời [[nhà Tống]] (960–1279), có những đại sứ xảo quyệt như Shen Kuo và [[Tô Tụng]] đã đạt được thành công về mặt ngoại giao với nhà [[Nhà Liêu|Liêu]], nước láng giềng thường thù địch [[Người Khiết Đan|Khiết Đan]] ở phía bắc. Cả hai nhà ngoại giao đều bảo vệ biên giới hợp pháp của nhà Tống thông qua kiến thức về [[Bản đồ học|bản đồ]] và nạo vét các kho lưu trữ cũ của triều đình. Cũng có một bộ ba của chiến tranh và ngoại giao giữa hai trạng thái này và [[Đảng Hạng|Tangut]] [[Tây Hạ|Tây Hạ triều đại]] ở phía tây bắc của Sông Trung Quốc (tập trung ở thời hiện đại ngày [[Thiểm Tây]] ). Sau khi chiến tranh với nhà [[Nhà Lý|Lý]] của [[Việt Nam]] từ năm 1075 đến năm 1077, nhà Tống và nhà Lý [[Lịch sử nhà Tống|đã lập một hiệp định hòa bình vào năm 1082]] để trao đổi các vùng đất tương ứng mà họ đã chiếm được của nhau trong chiến tranh.
 
Rất lâu trước các triều đại nhà Đường và nhà Tống, người Trung Quốc đã gửi sứ thần đến [[Trung Á]], [[Ấn Độ]] và [[Iran|Ba Tư]], bắt đầu với [[Trương Khiên]] vào thế kỷ thứ 2 TCN. Một sự kiện đáng chú ý khác trong ngoại giao Trung Quốc là sứ mệnh của [[Chu Đạt Quan|Chu Daguan]] Trung Quốc đến [[Đế quốc Khmer]] [[Campuchia]] vào thế kỷ 13. Ngoại giao của Trung Quốc là một điều cần thiết trong thời kỳ đặc biệt của [[Thăm dò Trung Quốc|cuộc thăm dò Trung Quốc]] . Kể từ thời nhà Đường (618–907 sau Công Nguyên), người Trung Quốc cũng đầu tư nhiều vào việc cử các phái viên ngoại giao ra nước ngoài thực hiện [[Lướt thuyền buồm|các]] nhiệm vụ [[Lướt thuyền buồm|hàng hải]] đến [[Ấn Độ Dương]], đến Ấn Độ, Ba Tư, [[Bán đảo Ả Rập|Ả Rập]], [[Đông Phi]] và [[Ai Cập]] . Hoạt động hàng hải của Trung Quốc đã gia tăng đáng kể trong thời kỳ thương mại hóa của nhà Tống, với các công nghệ hàng hải mới, nhiều chủ tàu tư nhân hơn và ngày càng nhiều nhà đầu tư kinh tế vào các dự án kinh doanh ở nước ngoài.
 
Trong thời [[Đế quốc Mông Cổ|Đế chế Mông Cổ]] (1206–1294), người Mông Cổ đã tạo ra một thứ tương tự như hộ chiếu ngoại giao ngày nay được gọi là ''paiza'' . Paiza có ba loại khác nhau (vàng, bạc và đồng) tùy thuộc vào mức độ quan trọng của sứ thần. Với paiza, có quyền hạn mà sứ thần có thể yêu cầu thức ăn, phương tiện đi lại, nơi ở từ bất kỳ thành phố, làng hoặc thị tộc nào trong đế chế mà không gặp khó khăn.
 
Từ thế kỷ 17, [[Nhà Thanh|triều đại nhà Thanh]] ký kết một loạt các hiệp ước với [[Chế độ chuyên chế Sa hoàng|Sa hoàng]] [[Nga]], bắt đầu với [[điều ước Nerchinsk]] trong năm 1689. Điều này được tiếp nối bằng [[Điều ước Ái Hồn|Hiệp ước Aigun]] và [[Công ước Bắc Kinh]] vào giữa thế kỷ 19.
 
Khi sức mạnh châu Âu lan rộng khắp thế giới trong thế kỷ 18 và 19, mô hình ngoại giao của họ cũng vậy, và các nước châu Á đã áp dụng các hệ thống ngoại giao đồng bộ hoặc châu Âu. Ví dụ, như một phần của các cuộc đàm phán ngoại giao với phương Tây về việc kiểm soát đất đai và thương mại ở Trung Quốc vào thế kỷ 19 sau [[Chiến tranh nha phiến lần thứ nhất]], nhà ngoại giao Trung Quốc Qiying đã tặng những bức chân dung thân mật của mình cho các đại diện từ Ý, Anh, Hoa Kỳ và Pháp. <ref>{{Chú thích sách|title=Narratives of Free Trade: The Commercial Cultures of Early US-China Relations|last=Koon|first=Yeewan|date=2012|publisher=Hong Kong University Press|editor-last=Johnson|editor-first=Kendall|pages=131–148|chapter=The Face of Diplomacy in 19th-Century China: Qiying's Portrait Gifts|chapter-url=https://www.academia.edu/8340388}}</ref>
 
== Xem thêm ==
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Ngoại_giao”