|
}}
'''Marshall Bruce Mathers III''' (sinh ngày [[17 tháng 10]] năm [[1972]]),<ref name="allmusicbio">{{Chú thích web|họ 1=Ankeny|tên 1=Jason|author2=Torreano, Bradley|tiêu đề=Eminem – Biography|url={{Allmusic|class=artist|id=p347307|pure_url=yes}}|nhà xuất bản=Allmusic|năm=2006|ngày truy cập=January 30, 2008}}</ref> thường được biết đến với [[nghệ danh]] '''Eminem''' (thường được cách điệu là '''EMINƎM''') là một nam [[rapper]], [[nhạc sĩ]], [[nhà sản xuất thu âm]] và [[diễn viên]] [[người Mỹ]]. Được xem là người đã phổ biến dòng [[nhạc hip hop]] ở [[Trung Mỹ]], thành công toàn cầu và các sản phẩm âm nhạc được ca ngợi của Eminem đã phá bỏ rào cản chủng tộc để các rapper da trắng dễ dàng tiếp nhận dòng nhạc này. Anh trở thành đại diện cho [[tầng lớp hạ lưu]] của [[xã hội]] [[Mỹ]]. Anh là nghệ sĩ có ảnh hưởng lớn đến nhiều nghệ sĩ thuộc các thể loại khác nhau.
Sau album đầu tay ''[[Infinite (album của Eminem)|Infinite]]'' (1996) và mini-album ''[[Slim Shady EP]]'' (1997), Eminem ký hợp đồng với [[Aftermath Entertainment]] và thành công vang dội sau đó vào năm 1999 với ''[[The Slim Shady LP]]''. Hai album tiếp theo của anh là ''[[The Marshall Mathers LP]]'' (2000) và ''[[The Eminem Show]]'' (2002) đều thành công trên toàn thế giới và cả hai đều được đề cử [[giải Grammy cho Album của năm]]. Sau khi phát hành album tiếp theo, ''[[Encore (album của Eminem)|Encore]]'' (2004), Eminem đã bị gián đoạn sự nghiệp vào năm 2005 do chứng nghiện thuốc. Anh trở lại làng giải trí 4 năm sau đó với việc phát hành ''[[Relapse (album của Eminem)|Relapse]]'' (2009) và ''[[Recovery (album của Eminem)|Recovery]]'' được phát hành vào một năm sau đó. Recovery là album bán chạy nhất trên toàn thế giới năm 2010, trở thành album thứ hai của Eminem, sau ''The Eminem Show'' năm 2002, trở thành [[Danh sách album bán chạy nhất thế giới|album bán chạy nhất trong năm trên toàn thế giới]]. Trong những năm tiếp theo, anh phát hành các album số một tại Hoa Kỳ ''[[The Marshall Mathers LP 2]]'', ''[[Revival (album của Eminem)|Revival]]'', ''[[Kamikaze (album của Eminem)|Kamikaze]]'' và ''[[Music to Be Murdered By]]''.
Eminem là một trong những nghệ sĩ bán đĩa nhạc chạy nhất tại [[Hoa Kỳ]] trong [[thập niên 2000]]. ''[[Rolling Stone]]'' xếp anh ở vị trí 83 trong danh sách 100 Nghệ sĩ xuất sắc nhất mọi thời đại và gọi anh là "Ông vua nhạc hip hop"". Eminem có 10 album quán quân trên [[Billboard 200|''Billboard'' 200]] và 5 đĩa đơn quán quân trên ''[[Billboard 100|Billboard 100]]''.<ref>{{Chú thích web|họ 1=Caufield|tên 1=Keith|tiêu đề=Eminem Makes Chart History With Eighth Consecutive No. 1 Debut on Billboard 200|url=https://www.billboard.com/articles/columns/chart-beat/8078653/eminem-revival-makes-chart-history-with-eighth-consecutive-no-1-debut-on|website=Billboard}}</ref> Với 47,4 triệu bản album tại Hoa Kỳ và trên 220 triệu bản album trên toàn cầu, anh là một trong những [[Danh sách nghệ sĩ âm nhạc bán đĩa nhạc chạy nhất|nghệ sĩ bán đĩa chạy nhất mọi thời đại]].
Sau album đầu tay ''[[Infinite (album của Eminem)|Infinite]]'' (1996) và ''[[Slim Shady EP]]'' (1997), Eminem kí hợp đồng với hãng đĩa [[Aftermath Entertainment]] của [[Dr. Dre]] và trở nên nổi tiếng vào năm 1999 với ''[[The Slim Shady LP]]'', album mang về cho anh [[giải Grammy cho Album Rap xuất sắc nhất]]. Hai phát hành sau đó ''[[The Marshall Mathers LP]]'' (2000) và ''[[The Eminem Show]]'' (2002), đều đạt được thành công trên toàn cầu khi đều được chứng nhận kim cương tại Hoa Kỳ cũng như đều giành giải Album Rap xuất sắc nhất (Eminem là nghệ sĩ đầu tiên có ba LP liên tiếp giành giải này). Sau đó là sự ra đời của ''[[Encore (album của Eminem)|Encore]]'' vào năm 2004, một thành công trên cả phương diện phê bình và thương mại. Eminem tiếp tục phát hành ''[[Relapse (album của Eminem)|Relapse]]'' vào năm 2009 và ''[[Recovery (album của Eminem)|Recovery]]'' vào năm 2010. Cả hai album đều đoạt giải Grammy còn riêng ''Recovery'' trở thành album bán chạy nhất thế giới năm 2010, lần thứ hai anh có album bán chạy nhất năm trên bình diện quốc tế (sau ''The Eminem Show''). Album thứ tám của Eminem vào năm 2013 mang tên ''[[The Marshall Mathers LP 2]]'' giành hai giải Grammy trong đó có Album Rap xuất sắc nhất; nâng số [[giải Grammy]] lên con số 15.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.foxnews.com/story/2009/09/17/eminem-biography.html|tiêu đề=Eminem's Biography|họ 1=|tên 1=|ngày tháng=September 17, 2009|website=|nhà xuất bản=|archive-url=https://web.archive.org/web/20171201101418/http://www.foxnews.com/story/2009/09/17/eminem-biography.html|archive-date=1 December 2017|dead-url=|access-date=}}</ref> Năm 2017, anh ra mắt album phòng thu thứ chín, ''[[Revival (album của Eminem)|Revival]]''.
Ngoài sự nghiệp solo, anh còn là thành viên của [[Soul Intent (ban nhạc)|Soul Intent]] và [[D12]]; cùng với [[Royce da 5'9"]] tạo thành bộ đôi hip-hop [[Bad Meets Evil]]. Eminem cũng thực hiện một số dự án kinh doanh như hãng thu âm [[Shady Records]] với [[Paul Rosenberg]]. Anh cũng sở hữu kênh phát thanh riêng Shade 45 trên đài Sirius XM Radio. Vào tháng 11 năm 2002, Eminem góp mặt trong bộ phim [[hip hop]] ''[[8 Mile (phim)|8 Mile]]''. Anh là nghệ sĩ rap đầu tiên giành [[Giải Oscar cho ca khúc trong phim hay nhất]] với "[[Lose Yourself]]".<ref name="British Hit Singles & Albums">{{cite book| first= David| last= Roberts| year= 2006| title= British Hit Singles & Albums| edition= thứ 19
| publisher= Guinness World Records Limited| location= Luân Đôn| isbn= 1-904994-10-5| page= 137}}</ref> Eminem cũng đóng vai khách mời trong các phim ''[[The Wash (phim 2001)|The Wash]]'' ([[Las Vegas|Thành Phố Las Vegas]]), ''[[Funny People]]'' (2009), ''[[The Interview (phim 2014)|The Interview]]'' (2014) và loạt phim truyền hình ''[[Entourage (phim truyền hình)|Entourage]]'' (2010).
== Cuộc đời và sự nghiệp ==
|
