Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Đức Mẹ Đen của Częstochowa”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Thẻ: Trình soạn thảo mã nguồn 2017
Dòng 1:
{{Infobox Catholic apparition|name=Đức Mẹ Đen của Częstochowa<br>Đức Mẹ Częstochowa|image=Czestochowska.jpg|location=[[Częstochowa]], [[Ba Lan]]|date=Khoảng đầu thế kỷ 14|type=BiểuLinh tượngảnh bằng gỗ, được gắn trang sức|approval=[[Pope Clement XI]]<br>[[Pope Pius X]]<br>[[Pope John Paul II]]|shrine=[[Tu viện Jasna Góra]], [[Częstochowa]], [[Ba Lan]]<br>[[Đền thờ Quốc gia Đức Mẹ Đen của Częstochowa ]], [[Doylestown, Pennsylvania]]|attributes=[[Đức Mẹ Đen]], [[Đức Mẹ Chỉ Đường]], [[Chúa Giêsu hài đồng]], áo choàng hoa diên vỹ, vết chém trên má phải|patronage=[[Ba Lan]]}}'''Đức Mẹ Đen của Częstochowa''' ({{Lang-pl|Czarna Madonna}} hoặc {{Lang|pl|Matka Boska Częstochowska}}, {{Lang-la|Imago thaumaturga Beatae Virginis Mariae Immaculatae Conceptae, in Claro Monte}}), còn được gọi là '''Đức Mẹ Częstochowa''', là một [[Linhlinh ảnh|biểu tượng]] được tôn kính của [[Maria|Đức Trinh Nữ Maria]], được tôn kính và đặt tại [[Tu viện Jasna Góra]] ở [[Częstochowa]], [[Ba Lan]]. Một số Giáo hoàng đã công nhận linh ảnh của Đức Mẹ Częstochowa, bắt đầu từ [[Giáo hoàng Clêmentê XI|Giáo hoàng Clement XI]], người đã ban hành Lễ đăng quang cho tranh thánh vào ngày 8 tháng 9 năm 1717.
 
== BiểuLinh tượngảnh ==
Bức tranh với kích cỡ 122 × 82&nbsp;cm,<ref>{{chú thích web|url=https://www.marypages.com/czestochowa-(poland)-en.html|title=Black Madonna of Częstochowa|website=Marypages}}</ref> có một bố cục truyền thống như các linh ảnh nổi tiếng khác của [[Kitô giáo Đông phương|Cơ đốc giáo phương Đông]]. Đức Mẹ Maria còn được gọi là "[[Hodegetria]]" ("Đức Mẹ Chỉ Đường"). Tranh thánh diễn tả Đức Mẹ một tay đang bồng Hài Nhi Giêsu, trong khi tay kia chỉ vào Người. Cử chỉ và ánh mắt của Đức Mẹ – hướng ra khỏi bức ảnh và nhìn vào người chiêm ngắm – mời gọi mọi người hãy tôn nhận Con của Mẹ là Đường, là Sự Thật và là Sự Sống. Trong khi đó, Chúa Giêsu trong hình hài của một đứa trẻ, đưa tay phải về phía người chiêm ngắm trong phước lành, còn tay trái cầm cuốn Phúc Âm. Trong linh ảnh, Đức Mẹ Częstochowa mặc chiếc áo choàng với họa tiết hoa diễn vỹ.<ref name="polish">{{Chú thích web|url=http://www.polamjournal.com/Library/APHistory/blackmadonna/blackmadonna.html|tựa đề=The Black Madonna of Czestochowa|website=Polish American Journal}}</ref>
 
Nguồn gốc của linh ảnh và niên đại của nó vẫn còn đang gây tranh cãi giữa các học giả. Việc xác định niên đại của tranh thánh gặp khó khăn, một phần là do bức vẽ ban đầu đã được sơn lại sau khi bị bọn cướp phá hoại nghiêm trọng vào năm 1430. Tấm gỗ phía sau bức tranh đã bị vỡ, và còn có vết chém trên tranh.
 
Các nhà phục chế [[Trung Cổ|thời trung cổ]] do không quen với tranh sáp nóng, đã nhận thấy rằng việc sơn lại những chỗ bị hư hại trên tranh, "đơn giản là làm lại từ đầu", theo biên niên sử thời trung cổ Risinius. Giải pháp của việc phục chế này là, xóa hình gốc và vẽ lại nó dựa trên bản gốc ban đầu. Các đường nét ban đầu của biểulinh tượngảnh Chính thống thì mềm mại hơn; với chiếc mũi được vẽ theo kiểu [[Mũi khoằm|mũi két]].<ref name="polish"/>
 
== Lịch sử ==
Dòng 12:
 
=== Thánh sử Luca ===
BiểuLinh tượngảnh [[Maria|Đức Mẹ]] Częstochowa đã gắn bó mật thiết với Ba Lan trong 600 năm qua. Lịch sử của linh ảnh Đức Mẹ Đen đến Ba Lan, được bao phủ trong nhiều truyền thuyết. Tương truyền, linh ảnh được Thánh Luca vẽ trên một chiếc bàn do chính Chúa Giêsu đóng.<ref>{{cite web|url=https://www.catholicnewsagency.com/news/who-is-the-black-madonna-and-why-is-she-so-important-63754|title=Who is 'the Black Madonna' and why is she so important?|publisher=Catholic News Agency|author=Elise Harris|date=2016-07-19|accessdate=2020-11-03}}</ref><ref name="UDayton">{{Chú thích web|url=https://udayton.edu/imri/mary/c/czestochowa-black-madonna.php|tựa đề=Black Madonnas: Our Lady of Czestochowa|tác giả=Duricy|tên=Michael P|ngày=2008-03-26|nhà xuất bản=The Marian Library/International Marian Research Institute, Dayton, Ohio - [[University of Dayton]]|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20111012031018/https://udayton.edu/imri/mary/c/czestochowa-black-madonna.php/|ngày lưu trữ=ngày 12 tháng 10 năm 2011|ngày truy cập=2008-12-05}}</ref><ref name="Zawada">
{{Chú thích báo|url=http://www.ukraine-observer.com/articles/217/814|title=EASTERN APPROACHES - The Black Madonna|last=Zenon Zawada|date = ngày 26 tháng 1 năm 2008 |work=The Ukrainian Observer|accessdate = ngày 5 tháng 12 năm 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080126124229/http://www.ukraine-observer.com/articles/217/814|archive-date = ngày 26 tháng 1 năm 2008}}</ref> Sau đó, bức tranh được tìm thấy ở Jerusalem vào năm 326 bởi [[Thánh Helena]], người đã mang nó về [[Constantinopolis]] và tặng nó cho con trai của bà là [[Constantinus Đại đế]].
 
Dòng 18:
Các tài liệu cổ nhất của [[Tu viện Jasna Góra|Jasna Góra]] cho biết bức tranh đi từ [[Constantinopolis]] qua [[Belz]].<ref name="Zawada"/> Sau đó, bức tranh thuộc quyền sở hữu của Władysław Opolczyk, Công tước xứ Opole, người cố vấn cho vua [[Louis I của Hungary]]. Theo các nguồn của [[Ukraina]] thì, trước đó linh ảnh đã được Vua Lev I của Galicia mang đến Belz với nhiều nghi lễ, rồi sau đó được Władysław lấy từ Lâu đài Belz khi thị trấn được sáp nhập vào vương quốc Ba Lan. Tương truyền rằng vào cuối tháng 8 năm 1384, khi Ladislaus đang đi vi hành qua Częstochowa với linh ảnh, thì những con ngựa của ông cứ đứng lại mà không chịu đi tiếp. Trong chiêm bao, ông nằm mộng thấy được bảo phải để lại linh ảnh ở Jasna Góra (Núi Sáng).
 
Mặt khác, các nhà sử học lại cho rằng bức tranh ban đầu là một biểulinh tượngảnh của [[Đế quốc Đông La Mã]] được tạo ra vào khoảng thế kỷ thứ sáu hoặc thứ chín. Sau đó, Hoàng tử Władysław đã mang nó đến tu viện Jasna Góra vào thế kỷ 14.{{Cần chú thích|date=September 2020}}
 
=== Nữ vương Ba Lan, Đức Mẹ bảo hộ Ba Lan ===
[[Tập tin:Jan_III_Sobieski_2.PNG|thế=|nhỏ|248x248px|[[Jan III Sobieski|Quốc vương Jan III Sobieski]] với giáp che cổ biểu tượnglinh ảnh Đức Mẹ Częstochowa]]
Vào tháng 8 năm 1382, nhà thờ giáo xứ trên đỉnh đồi được chuyển giao cho tu sĩ dòng Phaolô, một dòng tu từ Hungary.<ref name="Menaker">[https://www.nytimes.com/1990/07/22/travel/poland-s-black-madonna.html Menaker, Drusilla. "Poland's Black Madonna", ''New York Times'', ngày 22 tháng 7 năm 1990]</ref> Những bông diễn vỹ vàng được vẽ trên tấm áo choàng của Đức Mẹ với màu xanh của huy hiệu, ''semée de lis,'' của quốc huy hoàng gia Pháp; lời giải thích khả dĩ nhất cho sự hiện diện của hình ảnh này trên linh ảnh là do linh ảnh hiện diện tại Hungary, trong thời kỳ trị vì của [[Károly Róbert|Charles I của Hungary]] hoặc [[Louis I của Hungary|Louis Đại đế]], các vị vua Hungary của triều đại Anjou. Triều đại này có thể đã cho vẽ biểulinh tượngảnh huy hiệu hoàng gia lên linh ảnh. Điều này cho thấy, có thể linh ảnh đã được các tu sĩ dòng Phaolô mang từ tu viện ở Hungary đến Jasna Góra.
[[Tập tin:ChelmonskiJozef.1875.KazimierzPulaskiPodCzestochowa.jpg|nhỏ|Anh hùng người Mỹ gốc Ba Lan Kazimierz Pułaski gần Częstochowa. Một bức tranh của [[Józef Chełmoński]] (1875), ngọn cờ của nghĩa quân mang hình ảnh của Đức Mẹ Đen Częstochowa.|trái|225x225px]]
Đức Mẹ Đen Częstochowa được cho là đã cứu tu viện Jasna Góra (Núi Sáng), một cách thần kỳ khỏi một cuộc xâm lược của người Thụy Điển.<ref name="Zawada"/> Cuộc vây hãm Jasna Góra diễn ra vào mùa đông năm 1655 trong [[Chiến tranh Thụy Điển - Đan Mạch (1658 - 1660)|Chiến tranh phương Bắc lần thứ hai]], khi cuộc xâm lược của Thụy Điển nhằm vào [[Thịnh vượng chung Ba Lan và Litva|Khối thịnh vượng chung Ba Lan - Litva]]. Lúc đó, người Thụy Điển đang cố đánh chiếm tu viện Jasna Góra ở Częstochowa. Bảy mươi tu sĩ và 180 binh sĩ, những người này chủ yếu đến từ giới quý tộc Szlachta, đã cầm chân 4.000 quân Thụy Điển trong 40 ngày, để bảo vệ linh ảnh, điều này đã góp phần xoay chuyển cục diện chiến tranh.<ref name="Menaker"/> Để ghi ơn, vua [[Jan II Casimir Vasa|John II Casimir Vasa]] đã ban hành Lời thề Lwów, trong đó tôn nhận Đức Mẹ Czestochowa làm Nữ Vương Ba Lan, và đặt đất nước dưới sự bảo bọc của Mẹ, tại nhà thờ lớn Lwów, vào ngày 1 tháng 4 năm 1656. Trước sự kiện này, một số hoàng thân đã hiến vương miện cho linh ảnh trong suốt nhiều năm, thay cho chiếc vương miện bằng sắt, bằng một chiếc vương miện bằng vàng và số trang sức khác. Nhiều năm sau đó, những loại đá quý khác nhau đã được thay thế và được đặt xung quanh tranh thánh, để bảo tồn tính thẩm mỹ của linh ảnh, đồng thời thay thế các vương miện đã bị đánh cắp.
 
=== Truyền thuyết về dung mạo của Đức Mẹ trong tranh ===
[[Tập tin:Jasna_Gora_-_Czarna_Madonna_(mozaika).jpg|phải|nhỏ|Bức tranh khảm biểulinh tượngảnh của Đức Mẹ Đen tại Jasna Góra.|270x270px]]
Hai vết sẹo trên má phải của Đức Mẹ là do một toán cướp theo phong trào [[Hussite]] đã chém vào linh ảnh, khi xông vào cướp bóc tu viện vào năm 1430. Chúng đánh cắp luôn cả bức tranh thánh nhưng sau khi đặt bức tranh vào xe ngựa, thì những con ngựa có đánh cũng không chịu đi. Thấy vậy, chúng liền ném bức tranh thánh xuống đất rồi một tên trong toán cướp rút gươm chém vào linh ảnh hai nhát. Khi định giương kiếm chém nhát thứ ba thì tên này ngã lăn ra đất, quằn quại đau đớn đến chết. Dù đã được phục chế, nhưng bức tranh khó mà trở lại hiện trạng ban đầu do người xưa đã dùng chất màu với sáp pha loãng để vẽ lại.<ref name="UDayton"/>
 
Dòng 44:
== Bên ngoài Ba Lan ==
[[Tập tin:Jasnajf.JPG|thế=|nhỏ|279x279px|Đức Mẹ Đen của Częstochowa (tại đền thờ Quốc gia Lòng Chúa Thương xót, Philippines).|trái]]
Những tín đồ theo Cơ Đốc giáo chính thống cũng biết đến biểulinh tượngảnh Đức Mẹ Đen của Częstochowa. Linh ảnh này được biết đến rộng rãi ở Ukraina và Belarus, những nơi trước đây từng là một phần của [[Thịnh vượng chung Ba Lan và Litva|Khối thịnh vượng chung Ba Lan-Litva]]. Hơn nữa, biểulinh tượngảnh Đức Mẹ Đen của Częstochowa có nguồn gốc từ Chính thống giáo. Tuy nhiên, các nhà sử học Ba Lan đã phát hiện ra rằng bức tranh đã được sơn lại ít nhất hai lần, và hầu như không còn lại gì của phong cách sơn Byzantine trước đây.<ref>A. Różycka-Bryzek, J. Gadomski, Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej w świetle badań historii sztuki, "Studia Claromontana" 5, 1984, s. 27-52</ref> [[Người Ukraina]] có một lòng sùng kính đặc biệt đối với Đức Mẹ Częstochowa. BiểuLinh tượngảnh này thường được nhắc đến trong các bài hát dân ca Ukraine từ thế kỷ 16 và 17.<ref name="Zawada"/>
 
Đền thờ Quốc gia Đức Mẹ Czestochowa Hoa Kỳ nằm ở Doylestown, Pennsylvania.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.czestochowa.us/content/view/1319/65/|tựa đề="National Shrine of Our Lady of Czestochowa|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20140819082500/http://www.czestochowa.us/content/view/1319/65/|ngày lưu trữ=ngày 19 tháng 8 năm 2014|ngày truy cập=ngày 17 tháng 8 năm 2014}}</ref>
Dòng 50:
Một đền thờ Đức Mẹ Czestochowa khác nhỏ hơn nằm ở Garfield Heights, [[Ohio]]; được các nữ tu Dòng Ba Thánh Phanxicô làm phép lành ngày 1 tháng 10 năm 1939.<ref>[https://ssj-tosf.org/about/history/ 'History'], website of the Sisters of St. Joseph of the Third Order of St. Francis ([https://web.archive.org/web/20190730192555/https://ssj-tosf.org/about/history/ archive]).</ref>
 
== BiểuLinh tượngảnh được sử dụng bên ngoài Nhà thờ Công giáo ==
 
=== Haiti Vodou ===
BiểuLinh tượngảnh Đức Mẹ Đen được lấy làm hình ảnh cho Ezili Dantor, một linh hồn chính trong gia đình Petro trong tín ngưỡng [[Vodou]] ở [[Haiti]]. Người ta đưa ra giả thuyết rằng hình ảnh được lấy từ các bản sao của lính Ba Lan, những người đứng về phe nổi dậy trong cuộc Cách mạng Haiti.<ref>{{Chú thích|title=Being Poloné in Haiti: Origins, Survivals, Development, and Narrative Production of the Polish Presence in Haiti}}</ref>
{{clear}}
 
== Xem thêm ==
** [[Black Madonna]]
** [[Jasna Góra Monastery]]
** [[Black Madonna Shrine, Missouri]]
** [[National Shrine of Our Lady of Czestochowa|National Shrine of Our Lady of Częstochowa]]
** [[Orthodox Church of the Icon of Our Lady of Częstochowa]]
** [[Deluge (history)|The Deluge]], Swedish invasion
** [[Our Lady of Sorrows, Queen of Poland]]
** [[Erzulie Dantor]]
 
== Tài liệu thamTham khảo và nguồn ==
 
=== Tham khảo ===