Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tự do”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Thẻ: Đã bị lùi lại Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động
n Đã lùi lại sửa đổi của 2402:9D80:224:A80E:FB69:B066:B1D:89CE (Thảo luận) quay về phiên bản cuối của Quang0503
Thẻ: Lùi tất cả Đã bị lùi lại
Dòng 1:
{{otheruses4|tự do như một quyền lợi, khái niệm theo triết học và chính trị|tự do như một trạng thái tự quyết|tự do (tình trạng)|hệ tư tưởng, quan điểm triết học|Chủ nghĩa tự do}}
{{Tự do}}
'''Quyền tự do''' hoặc '''tự do''' ([[tiếng Hy Lạp]]: ελευθερία, [[tiếng Latinh]]: ''libertati'', [[tiếng Anh]]: ''liberty'', [[tiếng Hoa]]: 自由) - là một khái niệm dùng trong [[triết học chính trị]] mô tả tình trạng khi một cá nhân không chịu sự ép buộc, có cơ hội để lựa chọn và hành động theo đúng với ý chí nguyện vọng của chính mình. Nó là tiền đề sinh ra [[chủ nghĩa tự do]] theo hướng [[ý thức hệ]].
 
Tự do, theo [[triết học]], liên quan đến [[ý chí tự do]] so với [[thuyết quyết định]]. Theo [[Oxford English Dictionary]], tự do là "thực tế của việc không bị kiểm soát bởi một thế lực đối với số phận; ý chí tự do".<ref>"The fact of not being controlled by or subject to fate; freedom of will" ''Oxford English Dictionary''.[http://www.oed.com/view/Entry/107898?rskey=Fm0VI1&result=1#eid]</ref> Trong [[chính trị]], tự do bao gồm các quyền tự do xã hội và [[tự do chính trị]] mà tất cả các thành viên cộng đồng xã hội được hưởng và là [[tự do dân sự]].<ref>"Each of those social and political freedoms which are considered to be the entitlement of all members of a community; a civil liberty" (Mỗi trong số những quyền tự do xã hội và chính trị này được coi là quyền được hưởng của tất cả các thành viên của một cộng đồng; tự do dân sự) ''Oxford English Dictionary''.[http://www.oed.com/view/Entry/107898?rskey=Fm0VI1&result=1#eid]</ref> Trong [[thần học]], tự do là tự do khỏi những ảnh hưởng của "tội lỗi, tâm lý nô lệ, hoặc mối quan hệ ràng buộc với thế gian".<ref>"Freedom from the bondage or dominating influence of sin, spiritual servitude, worldly ties." ''Oxford English Dictionary''.[http://www.oed.com/view/Entry/107898?rskey=Fm0VI1&result=1#eid]</ref>
 
Nói chung, tự do ở đây được đề cập như một quyền lợi, khái niệm theo triết học và chính trị, là khác biệt rõ ràng với [[tự do (tình trạng)|trạng thái hoặc khả năng tự do]] trong đó chủ yếu, nếu không phải là độc nhất, tình trạng tự do là [[khả năng]] tự quyết, làm theo một [[ý chí]] và điều gì có quyền làm; trong khi quyền tự do liên quan đến việc không có những hạn chế tùy tiện và xem xét các quyền của tất cả những người có liên quan. Như vậy, việc thực hiện quyền tự do là tùy thuộc vào khả năng và giới hạn trong tương quan bởi quyền của những người khác.<ref name=mill1>Mill, J.S. (1869)., "Chapter I: Introductory", ''On Liberty''. http://www.bartleby.com/130/1.html</ref>
 
Khái niệm quyền tự do theo quan điểm của những người theo [[chủ nghĩa tự do |chủ nghĩa tự do truyền thống]] chủ yếu là tự do của cá nhân khỏi sự ép buộc từ bên ngoài (tự do khỏi sự câu thúc, ràng buộc). QuanMặt khác, quan điểm của các nhà tự do xã hội đềnhấn cậpmạnh nhu cầu về sự [[bình đẳng]] xã hội và kinh tế. Họ gắn kết quyền tự do với sự phân phối công bình quyền lực chính trị ([[dân chủ]]) xét trong mặt nghĩa của [[tự do tích cực]]. Họ cho rằng tự do mà không có bình đẳng thì tương đương với việc những kẻ mạnh nhất sẽ chiếm thế chi phối. Do đó, tự do và dân chủ được xem là cặp đôi gắn bó và rốt cuộc là tương phản nhau.<ref>Rawls, John (1996). Political Liberalism, New York: Columbia University Press.</ref><ref>Rawls, John (1999). Law of Peoples, Cambridge, MA: Harvard University Press.</ref><ref>Rawls, John (1999). A Theory of Justice, revised edition. Cambridge, MA: Harvard University Press.</ref><ref>Rawls, John (2001). Justice as Fairness: A Restatement, Erin Kelly, ed. New York: Columbia University Press.</ref>
 
Trong công trình ''On Liberty'', [[John Stuart Mill]] là người đầu tiên nhận ra sự khác biệt giữa tự do (theo mặt nghĩa là quyền tự do hành động) với tự do (theo mặt nghĩa là không có sự áp bức). Mill cố gắng định nghĩa "bản chất và giới hạn của quyền lực có thể được thực thi một cách hợp pháp bởi xã hội lên cá nhân" và theo mặt nghĩa này thì Millông mô tả tương quan đối nghịch giữa quyền tự do và quyền thế. Câu hỏi giờ trở thành "làm thế nào để điều chỉnh phù hợp giữa tính độc lập cá nhân và sự kiểm soát của xã hội".<ref>Mill, J.S. (1869)., "Chapter I: Introductory", On Liberty. {http://www.bartleby.com/130/1.html}</ref>.
 
==Chú thích ==
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Tự_do”