Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Đường lên đỉnh Olympia”

{{Main|Các sự việc xoay quanh Đường lên đỉnh Olympia}}Phần này bao gồm các sự việc liên quan (những tình huống gây tranh cãi, sự cố...) xuất hiện trong chương trình ''Đường lên đỉnh Olympia''. Phần lớn các tình huống này xảy ra trong các trận chung kết của Olympia, và thường là do câu hỏi sai.

Tranh cãi đã xảy ra do sự không thống nhất ý kiến của MC Lưu Minh Vũ và ban cố vấn chương trình khi cho điểm thí sinh Lâm Hoàng ở câu hỏi Về đích gần cuối. Câu trả lời tự tin nhưng hơi dài dòng của Hoàng được MC Minh Vũ chấp nhận, cho 20 điểm, nhưng một lúc sau đó ban cố vấn mới đưa ra ý kiến ngược lại. Lâm Hoàng khá "sốc" trước quyết định này, bởi Thái Bảo chỉ kém cậu đúng 10 điểm. Ban tổ chứcBTC thay câu hỏi khác cho Hoàng và nói đại ý nếu nam sinh trả lời đúng câu hỏi này sẽ được cộng 20 điểm vừa bị trừ ở câu trước. Dù rất xúc động và mất bình tĩnh, Lâm Hoàng vẫn trả lời đúng câu hỏi sau thời gian suy nghĩ vừa vặn 30 giây để giành chiến thắng.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.vtv.vn/trochoi/2004/9/25277.vtv|tựa đề=Biết chiến thắng chính mình - tinh thần của "Đường lên đỉnh Olympia|tác giả=|họ=|tên=|ngày=|website=VTV.vn|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20040906001348/http://www.vtv.vn/trochoi/2004/9/25277.vtv|ngày lưu trữ=2004-09-06|url hỏng=yes|ngày truy cập=}}</ref>

=== Đường lên đỉnh Olympia năm thứ 7 chỉ có 140 thí sinh ===

Bình thường mỗi năm Olympia có 36 cuộc thi tuần và 144 thí sinh. Tuy nhiên [[Đường lên đỉnh Olympia năm thứ 7|''Đường lên đỉnh Olympia'' năm thứ 7]] chỉ có 140 thí sinh. Lý do là ở cuộc thi Tháng 2 - Quý 1, trong phần thi Về đích, thí sinh Trần Vi Đô nhận được câu hỏi "[[Hồng cầu]] được sinh ra từ đâu?" và đã trả lời là "[[Tủy sống|tuỷ sống]]" theo đáp án của chương trình, chung cuộc được 140 điểm và giành được vòng nguyệt quế, thí sinh về nhì Phạm Thị Hoà được 130 điểm. Sau đó chương trình mới chỉnh sửa lại đáp án phải là "[[Tủy xương|tuỷ xương]]" chứ không phải "[[Tủy sống|tuỷ sống]]", khi đó Trần Vi Đô chỉ được 120 điểm và Phạm Thị Hoà mới là thí sinh nhất tuần. Tuy nhiên cuộc thi trên đã được ghi hình và không thể thay đổi lại kết quả cuộc thi tuần; do đó một trận thi tuần của tháng 3 - Quý 1 đã bị huỷ để Phạm Thị Hoà trở thành một trong những thí sinh của cuộc thi tháng 3 - Quý 1.

=== Đường lên đỉnh Olympia năm thứ 9 nghi dàn xếp kết quả và gian lận ===

Trước khi phát sóng chương trình [[Đường lên đỉnh Olympia năm thứ 9|''Đường lên đỉnh Olympia'' tháng 3, quý 3, năm thứ 9]], trên [[Internet]] xuất hiện 1 bài [[blog]] của thầy giáo Nguyễn Anh Tuấn -, giáo viên dạy toán trường THPT Chuyên Bắc Giang về việc chương trình này dàn xếp kết quả, xử ép các thí sinh tỉnh lẻ để thí sinh [[Hà Nội]] đạt giải nhất. Cụ thể, cuộc thi tháng 3, quý 3 diễn ra giữa các thí sinh Lưu Hoàng Hải (Hà Nội), Nguyễn Hoàng Hiệp ([[Bắc Giang]]), Chí Thiện ([[Bình Thuận]]) và Phạm Minh Ngọc Hảo ([[Phú Yên]]). Thầy giáo Tuấn khẳng định chương trình gian lận từ khâu trang trí (chưa tới dịp Tết nhưng xếp [[hoa đào]] và [[hoa mai]] quanh trường quay để chương trình phát vào thời điểm đó) tới câu hỏi (thí sinh Hoàng Hải trả lời sai nhưng MC [[Việt Khuê]] nói đó là câu đã hỏi từ tuần trước nên đổi câu hỏi khác) và việc bấm chuông trả lời chướng ngại vật (màn hình hiện tên Chí Thiện nhưng MC lại mời Hoàng Hải trả lời). Lần lượt rất nhiều thí sinh đã từng dự thi Olympia đứng lên thanh minh cho chương trình. Ngay sau khi nhận được phản hồi, VTV và ekip Olympia đã tiến hành làm rõ, mời thầy giáo Tuấn đến trường quay và cho xem quy trình thực hiện một chương trình Olympia hoàn chỉnh và Đạo diễn chương trình - BTV Tùng Chi, cùng các kĩ thuật viên, MC giải thích cặn kẽ những nghi vấn xung quanh cuộc thi. Sau đó, thầy giáo Tuấn đã xin lỗi VTV và gỡ bỏ bài blog xuống. Tuy nhiên, ảnh hưởng của nó đã khiến uy tín chương trình bị ảnh hưởng.<ref>[http://tuoitre.vn/Van-hoa-Giai-tri/288981/nghi-van-gian-lan-o-cuoc-thi-duong-len-dinh-olympia.html Nghi vấn gian lận ở cuộc thi Olympia], báo Tuổi Trẻ, ngày 21 tháng 11 năm 2008.</ref>

Trận chung kết [[Đường lên đỉnh Olympia năm thứ 10|''Đường lên đỉnh Olympia'' năm thứ 10]], trước câu hỏi cuối cùng của thí sinh Giang Thanh Tùng, ngườitrong dẫnphần đầuthi làVề Phan Minh Đức đang hơn Đỗ Đức Hiếu (đứng thứ 2) 15 điểm. Câu hỏi của Tùngđích là câu hỏi tiếng Anh về thợ sửa ống nước "(plumber") nhưng trả lời sai và Phan Minh Đức giành quyền trả lời là "pờ-lăm-bờ". Sau đó, MC Tùng Chi yêu cầu thí sinh đánh vần lại. Đức đánh vần "p-l-u-m-p-e-r", và người dẫn Tùng Chi chấp nhận đáp án của Đức. Tuy nhiên, cách phát âm của Đức có vấn đề (âm /b/ trong từ ''plumber'' là âm câm), cũng như đánh vần sai, vàkhiến nhiều khán giả không đồng ý với kết quả chung cuộc và cảm thấy thiệt thòi cho Đỗ Đức Hiếu. Sau cùng, cố vấn [[tiếng Anh]] đã khẳng định, câu trả lời của Đức không có vấn đề gì vì "hầu hết người châu Á đều dễ bị nhầm lẫn như vậy, còn phần đánh vần trong câu hỏi không yêu cầu" và chấp nhận đáp án này. Kết quả Đức vẫn giành suất học bổng 35.000 USD.<ref>[http://news.zing.vn/Ban-khoan-ve-ket-qua-Duong-len-dinh-Olympia-2010-post86449.html băn khoăn về kết quả Đường lên đỉnh Olympia]</ref>

Đáp án mà ba thí sinh Ngọc Huy, Bạch Nhật và Bảo Lộc đưa ra là [[Muối (hóa học)|muối]] được [[MC]] chấp nhận, còn đáp án của Ngọc Oanh là [[muối ăn]] không được điểm. Ngay sau đó, Ban cố vấn, đứng đầu là cố vấn môn hóa thầy Nguyễn Đức Chuy cho rằng, muối ăn là câu trả lời chính xác nhất vì hình ảnh cuối cùng là người [[nông dân]] làm muối. Nhờ câu trả lời được Ban cố vấn chấp thuận này mà Ngọc Oanh vô địch. Ngay sau khi trận chung kết diễn ra, trên khắp các báo mạng và các diễn đàn nổ ra tranh cãi kịch liệt về đáp án cho câu hỏi này.<ref>[http://tuoitre.vn/Nhip-song-tre/443089/Tranh-cai-xung-quanh-dap-an-muoi-va-muoi-an.html/ Tranh cãi xung quanh đáp án "muối" và "muối ăn"], Tuổi Trẻ.vn</ref> Đáp án "muối ăn" của Ngọc Oanh không thỏa mãn dữ kiện 3 (Táctác phẩm "Muối của rừng", không thể nói là "Muối ăn của rừng"). Nhưng câu trả lời "muối" lại không thỏa mãn dữ kiện 2 và 4 (có loại muối là muối hữu cơ cũng như không phải muối nào cũng làm gia vị). Cuối cùng, ban tổ chứcBTC chương trình giữ nguyên kết quả chung cuộc.

Ở trận chung kết [[Đường lên đỉnh Olympia năm thứ 12|Olympia năm thứ 12]], trong phần thi vượtVượt chướng ngại vật, sau khi 2 ô hàng ngang đầu tiên không được lật mở, thí sinh Thái Hoàng bất ngờ bấm chuông xin trả lời chướng ngại vật trong sự ngỡ ngàng của tất cả mọi người (vì đây là cuộc thi rất quan trọng, vả lại chưa có một gợi ý nào được đưa ra). Đáp án của Thái Hoàng là "[[Tiếng Việt]]" và thí sinh này giành được 80 điểm, bỏ xa tất cả các thí sinh còn lại. Điều kì lạ hơn đó là MC Tùng Chi không hỏi lý do tại sao Hoàng đưa ra đáp án trong khi chưa có gợi ý mà tự mình dẫn các từ hàng ngang tới chướng ngại vật. Vụ việc dấy lên nghi ngờ chương trình lộ đề cho Thái Hoàng và ekip đã bị "mua chuộc". Nhiều trang web đã đưa ra những clip minh oan cho Hoàng khi thí sinh này đã trả lời được các chướng ngại vật ở các vòng trước một cách nhanh chóng và đi đến kết luận là không thể có chuyện lộ đề.<ref>[http://tuoitre.vn/Giao-duc/498738/Nghi-an-%E2%80%9Clo-de%E2%80%9D-Duong-len-dinh-Olympia.html/ Nghi án lộ đề Đường lên đỉnh Olympia], Tuổi Trẻ.</ref>

Hàng loạt các trang [[Facebook]] được lập ra để ủng hộ cả Thân Ngọc Tĩnh và Đặng Thái Hoàng, fanpage của chương trình quá tải vì những lời đòi hỏi phải xử lý vụ việc thỏa đáng cũng như minh oan cho Thái Hoàng. Nhiều ý kiến trái chiều được đưa ra trong đó có quy định của ban tổ chứcBTC cuộc thi mà các thí sinh phải cam kết trước khi dự thi là: 'Mọi khiếu nại phải do chính thí sinh đưa ra và chỉ có hiệu lực trong thời gian ghi hình phần thi đó' nên cuộc thi không thể tổ chức lại. Do đó, kết quả cuộc thi không thay đổi.<ref>[http://vnexpress.net/gl/xa-hoi/giao-duc/2012/06/neu-de-olympia-sai-nen-to-chuc-thi-lai/ Nếu đề Olympia sai, nên tổ chức thi lại], VnExpress.net.</ref>

Trong trận chung kết [[Đường lên đỉnh Olympia năm thứ 14|Olympia năm thứ 14]], trước câu hỏi "vì sao [[dung dịch]] [[Muối (hóa học)|muối]] có tính sát trùng", thí sinh Nguyễn Hoàng Bách đã trả lời: dung dịch nước muối tạo môi trường [[ưu trương]] nên [[vi khuẩn]] ở trong dung dịch nước muối sẽ bị mất nước mà chết. Do không giống với câu trả lời của chương trình, MC Tùng Chi mời banBan cốCố vấn nhận xét. PGS.TS Vũ Quốc Trung, cố vấn chương trình, đã không chấp nhận câu trả lời này. Đáp án chính thức của câu hỏi là: "Dung dịch nước muối có [[nồng độ]] muối lớn hơn nồng độ muối trong tế bào của vi khuẩn. Cho nên do hiện tượng thẩm thấu thì muối đi vào tế bào làm nồng độ muối trong tế bào tăng lên đẩy nước từ trong tế bào ngược trở lại trong vi khuẩn làm cho quá trình nước trở lại tế bào từ vi khuẩn được đầy ra ngoài. Vi khuẩn vì vậy mất nước và bị tiêu diệt". Dư luận có nhiều ý kiến không đồng tình với quyết định trên của Ban Cố vấn. Tiến sĩ Phạm Văn Lập, chủ biên sách giáo khoa môn [[Sinh học]] lớp 10 và 12, cho rằng câu trả lời của Bách hoàn toàn chấp nhận được.<ref>{{chú thích web|url=http://vietnamnet.vn/vn/giao-duc/191185/olympia-14--chu-bien-sach-sinh-hoc-ung-ho-hoang-bach.html|tiêu đề=Olympia 14: Chủ biên sách Sinh học ủng hộ Hoàng Bách - VietNamNet|author=|ngày=|ngôn ngữ=|nơi xuất bản=[[VietNamNet]]|ngày truy cập=15 tháng 2 năm 2015}}</ref> Ban Cố vấn chương trình sau đó đã đưa ra lời giải thích chính thức vì sao Bách mất điểm, và bảo lưu kết quả cuộc thi.<ref>{{chú thích web|url=http://vietnamnet.vn/vn/giao-duc/191061/ban-co-van-olympia-giai-thich-day-du-dap-an-gay-tranh-cai.html|tiêu đề=Ban cố vấn Olympia giải thích đầy đủ đáp án gây tranh cãi - VietNamNet|author=|ngày=|ngôn ngữ=|nơi xuất bản=[[VietNamNet]]|ngày truy cập=15 tháng 2 năm 2015}}</ref>

ThứTiếp haiđó, ở câu hỏi về đích về lĩnh vực Hóa học của Thanh Tùng, chương trình đã hỏi: "Đốt cháy que đóm và dây [[magie]] rồi lần lượt cho vào bình chứa khí [[Cacbon điôxít|CO₂]]. Tại sao que đóm tắt ngay, còn [[magie]] cháy tiếp?" Thanh Tùng đã trả lời: "Bởi CO₂ là khí không duy trì sự cháy nên khi cho que đóm vào, nó sẽ tắt. Còn việc magie phát sáng là do đốt lên là sẽ có [[Magie oxit|MgO]] và đó là chất phát ra khí cháy." Ở câu hỏi này, Tùng đã trả lời chưa chuẩn vế sau, vì chất cháy sáng chính là Mg khi cháy trong CO₂ chứ không phải MgO. Tuy nhiên, câu trả lời này vẫn được chương trình cho điểm.<ref>{{Chú thích web|url=http://vietnamnet.vn/vn/giao-duc/guong-mat-tre/khan-gia-to-duong-len-dinh-olympia-lam-sai-lech-ket-qua-cua-thi-sinh-360183.html|title="Đường lên đỉnh Olympia" làm sai lệch kết quả của thí sinh?|date=ngày 8 tháng 3 năm 2017|publisher=vietnamnet.vn|language=tiếng Việt|archiveurl=http://vietnamnet.vn/vn/giao-duc/guong-mat-tre/khan-gia-to-duong-len-dinh-olympia-lam-sai-lech-ket-qua-cua-thi-sinh-360183.html|archivedate=ngày 8 tháng 3 năm 2017|accessdate=ngày 8 tháng 3 năm 2017}}</ref> Nhờ hai câu trả lời này, Thanh Tùng đã vươn lên 225 điểm và giành chiến thắng, còn thí sinh Phạm Phú Vinh - Trường THPT Huỳnh Văn Nghệ, Bình Dương về nhì với 220 điểm, trong khi ở trường hợp ngược lại, số điểm của Thanh Tùng sẽ là 175, còn của Bảo Nhân là 185 (Bảo Nhân bị lấy 20 điểm sang quỹ điểm của Thanh Tùng), như vậy Bảo Nhân mới là người giành được vị trí nhì cao nhất của cuộc thi. Ngày 9 tháng 3 năm 2017, chương trình đã chính thức lên tiếng về vụ việc trên và nhận lỗi vì sơ suất, đồng thời xin lỗi thí sinh Phạm Phú Vinh.<ref>{{Chú thích web|url=http://vtv.vn/goc-khan-gia/e-kip-duong-len-dinh-olympia-xin-loi-vi-sai-sot-trong-cuoc-thi-tuan-20170309095543346.htm|title=Ê-kíp Đường lên đỉnh Olympia xin lỗi vì sai sót trong cuộc thi tuần|date=ngày 9 tháng 3 năm 2017|publisher=vtv.vn|language=tiếng Việt|archiveurl=http://vtv.vn/goc-khan-gia/e-kip-duong-len-dinh-olympia-xin-loi-vi-sai-sot-trong-cuoc-thi-tuan-20170309095543346.htm|archivedate=ngày 9 tháng 3 năm 2017|accessdate=ngày 9 tháng 3 năm 2017}}</ref> Cùng ngày, chương trình đã quyết định dành tặng vòng nguyệt quế cho Phú Vinh làm kỷ niệm.<ref>{{Chú thích web|url=http://news.zing.vn/lan-dau-tien-nguoi-ve-nhi-olympia-duoc-trao-vong-nguyet-que-post727615.html|title=Lần đầu tiên người về nhì Olympia được trao vòng nguyệt quế|date=ngày 11 tháng 3 năm 2017|publisher=zing.vn|language=tiếng Việt|archiveurl=http://news.zing.vn/lan-dau-tien-nguoi-ve-nhi-olympia-duoc-trao-vong-nguyet-que-post727615.html|archivedate=ngày 11 tháng 3 năm 2017|accessdate=ngày 11 tháng 3 năm 2017}}</ref> Tuy nhiên, theo luật của chương trình, kết quả của cuộc thi này không thể thay đổi.<ref>{{Chú thích web|url=http://vtv.vn/truyen-hinh/nha-bao-tung-chi-duong-len-dinh-olympia-khong-co-su-uu-ai-trong-cuoc-thi-trong-sang-nay-20170311012739666.htm|title=Nhà báo Tùng Chi: Đường lên đỉnh Olympia - Không có sự ưu ái trong cuộc thi trong sáng này|date=ngày 11 tháng 3 năm 2017|publisher=vtv.vn|language=tiếng Việt|archiveurl=http://vtv.vn/truyen-hinh/nha-bao-tung-chi-duong-len-dinh-olympia-khong-co-su-uu-ai-trong-cuoc-thi-trong-sang-nay-20170311012739666.htm|archivedate=ngày 11 tháng 3 năm 2017|accessdate=ngày 11 tháng 3 năm 2017}}</ref>

Theo luật của chương trình từ những năm đầu tiên, trong một trận đấu nếu có nhiều hơn một thí sinh có cùng điểm số cao nhất, hay trong một tháng hoặc một quý có nhiều thí sinh cùng điểm nhì cao nhất, loạt 3 câu hỏi phụ được đưa ra để lựa chọn thí sinh giành chiến thắng và đi tiếp. Nhưng nếu bất phân thắng bại, MC sẽ tổ chức bốc thăm cho các thí sinh. Trong tình huống này, thí sinh có được đi tiếp hay không hoàn toàn phụ thuộc vào may mắn. Đây là tình huống hihy hữu, tỉ lệ xảy ra rất thấp. Cho đến nay, trường hợp này chỉ xảy ra 2 lần trong lịch sử chương trình. Ở lần đầu tiên, thí sinh Phạm Đức Đạt - trường THPT chuyên Lê Quý Đôn, TP Đà Nẵng, đã giành được vòng nguyệt quế của cuộc thi tuần đầu tiên, tháng 1, quý 3 năm thứ 5 nhờ thủ tục bốc thăm.{{Cần chú thích}}

Nhưng khi trận thi đấu tuần 3, tháng 2, quý 3 năm thứ 18 phát sóng và phải dùng đến thủ tục bốc thăm để chọn người có điểm nhì cao nhất tuần, cộng đồng mạng đã phản ứng rất gay gắt khi cho rằng bốc thăm là không hợp lý và bất công. Khán giả cho rằng chương trình là một cuộc thi trí tuệ, không phải là một buổi quay xổ số hay bốc thăm trúng thưởng. Hơn nữa kho câu hỏi của chương trình cũng rất nhiều, không đến nỗi chỉ có 3 câu hỏi là hết. Việc bị loại chỉ vì bốc thăm sẽ mang tâm lý xấu cho thí sinh không may mắn, cũng như cảm giác không phục cho người thân, bạn bè, thầy cô của thí sinh đó và những khán giả theo dõi chương trình, đặc biệt nếu đó là một trận đấu rất quan trọng và có chất lượng chuyên môn cao như trận thi quý và chung kết năm.

Trong trận tuần 2 - Tháng 1 - Quý 1, chương trình đã suýt gây ra một sự cố hy hữu. Cụ thể, khi đang ở phần thi về đích của thí sinh Đinh Việt Nam, sau khi thí sinh Anh Quân trả lời và cướp được 20 điểm, MC Ngọc Huy đã lỡ miệng nói rằng đã hết 3 câu và mời thí sinh về vị trí thi đấu. Tuy nhiên sau đó, MC Diệp Chi đã phát hiện còn một câu hỏi nữa trong phần thi của Việt Nam và MC Ngọc Huy đã sửa lại kịp thời: "...và bây giờ bạn có thể tới câu hỏi số 3...".

Ở trận Tháng 1 - Quý 4 năm thứ 20, khán giả phản ánh việc thí sinh trả lời thiếu sót nhưng vẫn được cho điểm, dẫn đến kết quả chung cuộc là chưa thỏa đáng. Cụ thể, ở câu hỏi 30 điểm ở phần thi Về đích của thí sinh Lưu Đào Dũng Trí ([[Trường Trung học phổ thông Chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội]], [[Hà Nội]]) có nội dung như sau: “Kỳ họp [[Quốc hội Việt Nam|Quốc hội]] Khóa VI ngày 2/ tháng 7/ năm 1976 đưa ra bốn quyết định quan trọng: Đổi tên nước thành [[Việt Nam|CHXHCN Việt Nam]]; Thủ đô là Hà Nội; Quyết định [[Quốc huy Việt Nam|Quốc huy]], [[Quốc kỳ Việt Nam|Quốc kỳ]], [[Quốc ca Việt Nam|Quốc ca]] và quyết định nào nữa?”, Dũng Trí trả lời: “Đổi tên Sài Gòn thành [[Thành phố Hồ Chí Minh]]” và giành được 60 điểm do lựa chọn ngôi sao hy vọng, qua đó về nhì chung cuộc với điểm số 235.