Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chủ nghĩa xã hội”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
Không có tóm lược sửa đổi Thẻ: Đã bị lùi lại |
||
Dòng 2:
{{1000 bài cơ bản}}
{{bài cùng tên}}
[[hình:Socialists in Union Square, N.Y.C..jpg|nhỏ|hochkant=1.5|300px|right|Biểu tình của những người theo chủ nghĩa xã hội vào [[Ngày Quốc tế Lao động]] 1912 tại Union Square ở [[Thành phố New York]]]]▼
{{Đảng phái chính trị}}
▲[[hình:Socialists in Union Square, N.Y.C..jpg|nhỏ|hochkant=1.5|300px|right|Biểu tình của những người theo chủ nghĩa xã hội vào [[Ngày Quốc tế Lao động]] 1912 tại Union Square ở [[Thành phố New York]]]]
'''Chủ nghĩa xã hội''' ({{lang-de|Sozialismus}}; {{lang-en|Socialism}}) là một trong ba ý thức hệ chính trị lớn hình thành trong thế kỷ 19 bên cạnh [[chủ nghĩa tự do]] và [[chủ nghĩa bảo thủ]]. Không có định nghĩa rõ ràng về chủ nghĩa xã hội mà nó bao gồm một loạt các khuynh hướng chính trị từ các phong trào đấu tranh chính trị và các đảng công nhân có tinh thần cách mạng, những người muốn lật đổ [[chủ nghĩa tư bản]] nhanh chóng và bằng bạo lực cho tới các dòng cải cách chấp nhận [[Thể chế Đại nghị]] và [[dân chủ]] như [[chủ nghĩa xã hội dân chủ]], thậm chí phát xít Đức cũng tự nhận mình là những người theo [[Chủ nghĩa quốc xã|chủ nghĩa xã hội]]. Theo đó, có sự phân biệt giữa những khuynh hướng [[chủ nghĩa cộng sản]], [[dân chủ xã hội]] và [[vô chính phủ]]. Những người theo chủ nghĩa xã hội thường nhấn mạnh giá trị cơ bản như [[bình đẳng]], [[công bằng]] và [[đoàn kết]] và đề cao mối quan hệ chặt chẽ giữa những phong trào xã hội và lý thuyết phê phán xã hội. Họ theo đuổi mục tiêu tạo ra một trật tự xã hội hòa hợp và hướng đến công bằng xã hội.
Hàng 23 ⟶ 21:
===Thế kỷ 19 đến nay===
[[Tập tin:YoungerMarx.JPG||nhỏ|phải|Karl Marx khi còn trẻ]]▼
Phong trào xã hội hiện nay bắt đầu từ phong trào của giai cấp lao động cuối [[thế kỷ 19]]. Trong thời gian đó, cụm từ "chủ nghĩa xã hội" thường được dùng để nói về những phê phán của các nhà phê bình xã hội [[châu Âu]] khi họ phê bình [[chủ nghĩa tư bản]] về quyền tư hữu. Đối với [[Karl Marx]], người đã có công lớn trong việc xây dựng phong trào xã hội chủ nghĩa hiện đại, thì chủ nghĩa xã hội là một hệ thống kinh tế - xã hội sau khi một cuộc cách mạng đã nổ ra để chuyển quyền điều khiển các phương tiện sản xuất từ tay của thiểu số các nhà tư bản sang tay xã hội. Theo [[Friedrich Engels]] thì phong trào xã hội chủ nghĩa năm 1847 là một phong trào tư sản, chủ nghĩa cộng sản là một phong trào của công nhân, vì vậy [[Karl Marx]] và Engels ưa chuộng từ cộng sản hơn. Mãi cho tới 1887 cả các công đoàn Anh mới tự nhận là theo xã hội chủ nghĩa.<ref>Friedrich Engels: Vorwort zur deutschen Ausgabe von 1890 (Auszug) zum „Kommunistischen Manifest“, Marx/Engels, Ausgewählte Schriften, Bd. I, Berlin 1968, S. 21ff.</ref> Theo nhà báo [[Hoàng Đạo (nhà văn)|Hoàng Đạo]] (tức Nguyễn Tường Long) trên báo Ngày nay ngày 3 tháng 4 năm 1937, thì "''Năm ấy, Marx và Engels, đồng chí của ông ta, xuất bản [[Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản]] nói về nguyên tố của chủ nghĩa xã hội. Hai ông dùng chữ "cộng sản" là vì muốn phân biệt cho rõ ràng chủ nghĩa xã hội khoa học với những chủ nghĩa xã hội duy tâm mà thời ấy người ta thường gọi chung là "xã hội". Dần dà, những chủ nghĩa duy tâm bị lu mờ, và đến năm 1867, lúc ông Karl Marx cho xuất bản tập thứ nhất quyển "Tư bản" (Le Capital), thì những người theo chủ nghĩa duy tâm không còn mấy nữa''".
Hàng 45 ⟶ 42:
Chủ nghĩa Marx - Lenin là một trong số các trường phái lý luận chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản có ảnh hưởng rất lớn trong thế kỷ XX, sau đó suy yếu. Marx và Engels nêu lên những ý tưởng cơ bản về xã hội chủ nghĩa như sự phát triển tự do của mỗi người là điều kiện cho sự phát triển tự do của tất cả mọi người hoặc công hữu tư liệu sản xuất để có thể điều tiết các nguồn lực của xã hội vì sự phát triển của xã hội. Lenin và những môn đồ của ông đã cố gắng hiện thực hóa những ý tưởng của Marx và Engels theo cách của họ dẫn đến những thành công và thất bại của [[Liên Xô]] và các nước xã hội chủ nghĩa khác trên thực tế.
==== Đặc trưng của chủ nghĩa xã hội ====
▲[[Tập tin:YoungerMarx.JPG||nhỏ|phải|Karl Marx khi còn trẻ]]
Theo quan điểm của Lenin, chủ nghĩa xã hội là giai đoạn thấp của hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa. Luận điểm mang tính dự báo của Marx, Engels về xã hội xã hội chủ nghĩa và quan điểm của Lenin từ thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước Nga Soviet cho thấy ''mục tiêu của xã hội xã hội chủ nghĩa là giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội, giải phóng con người, tạo điều kiện để con người phát triển toàn diện.''
|