Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chủ nghĩa xã hội”

Có rất nhiều tư tưởng và phong trào được gọi, hay tự gọi, là chủ nghĩa xã hội nhưng từ thế kỷ 19 đến nay, những người theo chủ nghĩa xã hội đã không thể đưa ra một tư tưởng hay một kế hoạch chung. Trái lại, những người theo chủ nghĩa xã hội tự chia họ ra nhiều trường phái khác nhau và đôi khi đối nghịch nhau, nhất là giữa những người theo [[dân chủ nghĩa xã hội dân chủ]] và những người theo [[chủ nghĩa cộng sản]]. Kể từ thế kỷ 19 những người theo chủ nghĩa xã hội đã có những quan điểm khác nhau về chủ nghĩa xã hội dưới góc độ một hệ thống kinh tế. Một số người muốn quốc hữu hóa hoàn toàn các phương tiện sản xuất, trong khi những người [[chủ nghĩa xã hội-dân chủ|dân chủ xã hội]] đề nghị chỉ quốc hữu hóa một số kỹ nghệ chính trong phạm vi của một nền [[kinh tế hỗn hợp]] giữa thị trường và nhà nước. Những người theo [[chủ nghĩa cộng sản#Chủ nghĩa Stalin|chủ nghĩa Stalin]], kể cả những người có ấn tượng về mô hình phát triển kinh tế của [[Liên Xô]], đã kêu gọi cho một nền kinh tế tập trung được chỉ huy bởi một nhà nước nắm tất cả quyền sản xuất. Những người khác, trong đó có nhiều người tự gọi mình là cộng sản tại [[Nam Tư]] và [[Hungary]] trong [[thập niên 1980]] và [[thập niên 1990]], nhiều người cộng sản [[Trung Quốc]] sau thời kỳ cải cách và một số nhà [[kinh tế học]] phương Tây, đã đề nghị nhiều dạng của [[chủ nghĩa xã hội thị trường]] nhằm mục đích tìm được sự hòa giải giữa hai lợi thế của quốc hữu hóa và của sức mạnh thị trường<ref>"Market socialism", ''Dictionary of the Social Sciences''. Craig Calhoun, ed. Oxford University Press 2002; và "Market socialism" ''The Concise Oxford Dictionary of Politics''. Ed. Iain McLean and Alistair McMillan. Oxford University Press, 2003. Đọc thêm "Whither Socialism?" của [[Joseph Stiglitz]], Cambridge, MA: MIT Press, 1995 for a recent analysis of the market socialism model of mid-20th century economists [[Oskar R. Lange]], [[Abba P. Lerner]] và [[Fred M. Taylor]].</ref>. Trong khi đó, nhiều người hoạt động công đoàn không tin tưởng vào hình thức chính phủ như [[chủ nghĩa công đoàn vô chính phủ]], những người theo [[chủ nghĩa Luxemburg]], [[Đảng Xã hội Hoa Kỳ]] (''Socialist Party USA'') cũng như nhiều thành phần của phong trào "[[New Left]]" (Cánh tả Mới) của Mỹ lại muốn phân chia quyền sở hữu nhà nước tại trung ương để trao cho các hợp tác xã hay các hội đồng của các nhóm lao động. Theo Lenin thì nguyên tắc phân phối trong chủ nghĩa xã hội là: ''"Làm theo năng lực, hưởng theo lao động"'' còn trong xã hội cộng sản chủ nghĩa (bước phát triển cao hơn của xã hội chủ nghĩa, khi mà sức sản xuất đạt tới trình độ và năng suất cực cao) sẽ là: ''Làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu''.<ref>Những phác thảo của V.I.Lênin về đặc trưng của chủ nghĩa xã hội, Nguyễn Thị Ngân, Tạp chí Lý luận chính trị, 13 Tháng 4 2016</ref> Sự khác biệt giữa hai hình thái xã hội theo lý thuyết của Lenin là chủ nghĩa xã hội là giai đoạn nằm giữa trong quá trình từ chủ nghĩa tư bản tiến lên chủ nghĩa [[Chủ nghĩa cộng sản|Cộng sản]]. Những người theo trường phái chủ nghĩa xã hội khác đưa ra chủ nghĩa xã hội là hình thái kinh thái kinh tế - xã hội không phải [[chủ nghĩa tư bản]], và không đưa ra mục tiêu tiến đến [[chủ nghĩa cộng sản]]. Một số trường phái chủ nghĩa xã hội vẫn chấp nhận [[đa nguyên]] về kinh tế và chính trị và tạo ra sự bình đẳng xã hội bằng chính sách [[thuế]] và [[an sinh xã hội]] thay vì kinh tế tập thể bắt buộc.