Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Hang Sơn Đoòng”

'''Hang Sơn Đoòng''' là một [[hang động]] tự nhiên tại xã [[Tân Trạch]], huyện [[Bố Trạch]], tỉnh [[Quảng Bình]], [[Việt Nam]]. Hang Sơn Đoòng được coi là [[hang|hang động]] [[tự nhiên]] lớn nhất thế giới. Hang này nằm trong quần thể hang động [[Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng|Phong Nha-Kẻ Bàng]]. Hang Sơn Đoòng là một phần của hệ thống ngầm nối với hơn 150 động khác ở [[Việt Nam]] gần [[biên giới]] với [[Lào]].<ref name="news.yahoo.com">{{Chú thích web|url=http://news.yahoo.com/s/yblog_thelookout/20110103/ts_yblog_thelookout/explorers-discover-spectacular-caves-in-vietnam|tiêu đề=Explorers discover spectacular caves in Vietnam|ngày truy cập=ngày 3 tháng 1 năm 2011|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20110429190817/http://news.yahoo.com/s/yblog_thelookout/20110103/ts_yblog_thelookout/explorers-discover-spectacular-caves-in-vietnam|ngày lưu trữ=2011-04-29|dead-url=no" == DeadURL or "không}}</ref><ref name="MJ1">Mark Jenkins, 2011, trang 1 của [http://ngm.nationalgeographic.com/2011/01/largest-cave/jenkins-text/1 Conquering an Infinite Cave], ''National Geographic'', số tháng 1 năm 2011.</ref> [[Thời báo New York]] xếp hạng hang Sơn Đoòng vào vị trí thứ 8 trong 52 địa danh trong danh sách những nơi nên đến năm [[2014]].<ref>[http://www.nytimes.com/interactive/2014/01/10/travel/2014-places-to-go.html?module=Search&mabReward=relbias%3Ar%2C%7B%222%22%3A%22RI%3A18%22%7D&_r=2 52 Places to Go in 2014, http://www.nytimes.com, ngày 5 tháng 9 năm 2014] Truy cập ngày 7 tháng 11 năm 2014</ref>''

==''Khám phá và đặt tên''==

''Dãy núi [[đá vôi]] vùng [[biên giới]] Việt–Lào có nhiều hang động như [[động Phong Nha]] đã biết đến từ lâu nhưng hang Sơn Đoòng chỉ được khám phá vào năm [[1991]] khi Hồ Khanh - một người dân địa phương - tình cờ tìm ra khi lánh vào cửa hang để tránh [[mưa]].<ref name="QB">[http://www.quangbinh.gov.vn/3cms/?cmd=130&art=1240479801323&cat=1123266987223 Hồ Khanh-người phát hiện hang động kể chuyện]</ref> Bẵng một thời gian đến năm [[2009]] khi đoàn thám hiểm [[Hiệp hội Hang động Hoàng gia Anh]] đến khu vực này thăm dò thì Hồ Khanh mới báo cho họ.<ref name="QB" /> Phải khó khăn lắm ông mới tìm lại được cửa hang vốn nằm sâu trong rừng già với địa hình khá hiểm trở, cách xa đường lớn và không thể phát hiện thấy trên [[Google Earth]]. Dưới sự hướng dẫn của ông, họ đã đi sâu vào hang, chụp ảnh, đo đạc và thu thập dữ kiện khoa học.<ref name="QB" />''

''Vì Hồ Khanh được cho là người đầu tiên phát hiện ra hang động này nên đoàn thám hiểm đề nghị ông Khanh đặt tên cho hang. Ông Khanh đã lấy tên mình làm tên hang, gọi là hang Hồ Khanh. Đoàn thám hiểm ghi nhận tên do ông Khanh đặt nhưng mấy hôm sau họ xin phép ông Khanh để cho họ đặt lại tên cho hang là "Sơn Đoòng" và ông đã đồng ý. Tên gọi "Sơn Đoòng" được tạo ra bằng cách ghép địa danh "Đoòng" có sẵn từ trước với từ Hán Việt "sơn" ([[chữ Hán]]: 山, có nghĩa núi). Gần cửa trước hang Sơn Đoòng có một bản của người [[người Vân Kiều|Vân Kiều]] tên là bản Đoòng.<ref>Hoàng Văn Minh, [http://laodong.com.vn/phong-su/nguoi-dau-tien-goi-hang-son-doong-la-ho-khanh-22571.bld Người đầu tiên gọi hang Sơn Đoòng là... Hồ Khanh], Lao động, 05/04/2011, truy cập ngày 16 tháng 4 năm 2015.</ref><ref>Hồng Kỹ, [http://dantri.com.vn/xa-hoi/chuyen-vui-ben-le-viec-dat-ten-hang-dong-moi-kham-pha-321840.htm Chuyện vui bên lề việc đặt tên hang động mới khám phá], Dân trí, truy cập ngày 16 tháng 4 năm 2015.</ref><ref>Hải Sâm, [http://vietnamnet.vn/vn/xa-hoi/206574/ban-lang-dac-biet-o-cua-hang-son-doong.html Bản làng đặc biệt ở cửa hang Sơn Đoòng], VietNamNet, truy cập ngày 16 tháng 4 năm 2015.</ref>''

''Ngày [[22 tháng 4]] năm [[2009]], phái đoàn [[Hiệp hội Hang động Hoàng gia Anh]] do [[Howard Limbirt]] dẫn đầu đã công bố việc phát hiện hang và cho rằng quy mô của hang Sơn Đoòng quả thực là lớn nhất thế giới.<ref name="VNExpress">[http://vnexpress.net/GL/Xa-hoi/2009/04/3BA0E4C9/ Phát hiện hang động lớn nhất thế giới tại Quảng Bình]</ref><ref name="MJ5">Mark Jenkins, 2011, trang 5 của [http://ngm.nationalgeographic.com/2011/01/largest-cave/jenkins-text/5 Conquering an Infinite Cave], ''National Geographic'', số tháng 1 năm 2011.</ref>''

''Vào [[tháng 1]] năm [[2010]], các nhà thám hiểm đã trở lại Sơn Đoòng để tìm hiểu thêm về hệ thống hang động này.<ref name="news.yahoo.com" />''

== ''Địa chất, địa hình và kích thước'' ==

''Hang Sơn Đoòng được hình thành khoảng 2-5 triệu năm trước, khi [[nước]] [[sông]] chảy ngang qua vùng [[đá vôi]] đã bị vùi lấp dọc theo một đường [[đứt gãy (địa chất)|đứt gãy]]. Dòng nước làm xói mòn và tạo ra một đường hầm khổng lồ trong lòng đất dưới dãy núi. Tại những nơi đá mềm, phần trần sụp xuống tạo thành những lỗ hổng, lâu ngày tạo thành những vòm hang khổng lồ.<ref name="MJ4">Mark Jenkins, 2011, trang 4 của [http://ngm.nationalgeographic.com/2011/01/largest-cave/jenkins-text/4 Conquering an Infinite Cave], ''National Geographic'', số tháng 1 năm 2011.</ref>''

''Hang có [[chiều rộng]] 150 mét, cao hơn 200 mét, chiều dài lên tới gần 9 ki-lô-mét. Ước tính dung tích của Hang Sơn Đoòng là 36,8 triệu [[mét khối]] (tương đương 15.000 bể bơi Olympic).<ref>[http://www.npr.org/blogs/thetwo-way/2015/03/18/393817006/video-break-soaring-through-an-immense-vietnamese-cave "Soaring Through An Immense Vietnamese Cave"]</ref>''

''Với kích thước như thế, hang Sơn Đoòng đã vượt qua [[hang Deer]] ở [[Vườn quốc gia Gunung Mulu]] của [[Malaysia]] (với [[chiều cao]] 122 m, rộng 174 m, dài 4,1nbsp;km) để chiếm vị trí là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới.<ref name="lookat">{{Chú thích web|url=http://www.lookatvietnam.com/2009/04/worlds-largest-grotto-unveiled-in-vietnam.html|tiêu đề=World's largest grotto unveiled in Vietnam}}</ref><ref>[http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/vietnam/5251243/Britons-claim-to-find-worlds-largest-cave.html Britons claim to find world's largest cave], ''Daily Telegraph'', ngày 1 tháng 5 năm 2009</ref>''

''Ngoài ra ở một số đoạn hang Sơn Đoòng còn có kích thước lớn tới 140 m x 140 m, trong đó có các cột [[nhũ đá]] cao tới 14 m. Một bức ảnh lộng lẫy do [[nhiếp ảnh gia]] Carsten Peter chụp vào tháng 5 năm 2010 ghi nhận đoạn hang có bề rộng khoảng 91,44 m, vòm hang cao gần 243,84 m - có thể chứa lọt một tòa nhà cao 40 tầng''

''Trong hang các nhà nghiên cứu còn tìm thấy một dòng [[sông ngầm]] dài 2,5 [[kilômét|km]] và có cả những cột nhũ đá cao tới 70 m. Hang có những quần thể [[san hô]] và di tích thú hóa thạch.<ref name="rfi1" />''

''Hang có hai "giếng trời", là hai nơi mà trần bị sụp, đưa nắng chiếu vào, tạo điều kiện cho cây cối phát triển như một khu rừng nhiệt đới trong hang động, một nơi trong đó được gọi là "vườn Adam".<ref name="rfi1" />''

==''Hoạt động du lịch''==

''Tour khám phá cho du khách đã được tổ chức vào đầu tháng 8 năm 2013, chi phí mỗi khách 3000 [[đô la Mỹ]]. Đoàn khách đầu tiên gồm 6 người từ Hoa Kỳ, Nga, Úc và Na Uy. [https://oxalisadventure.com Công ty Oxalis Adventure] là đơn vị được chính quyền tỉnh Quảng Bình cấp phép khai thác du lịch hạn chế vào Hang Sơn Đoòng, mỗi năm chỉ được phép tổ chức cho tối đa là 1000 khách du lịch, lộ trình bao gồm 4 ngày và 3 đêm cắm trại bên trong Hang Én và Hang Sơn Đoòng cộng thêm 2 đêm ở khách sạn trước và sau hành trình. Thời gian khai thác là từ tháng 1 đến hết tháng 8 hàng năm. Hiện nay tour đang mở bán cho mùa tour 2020 và 2021 trên trang web của Oxalis Adventure. Vẻ đẹp kì bí của hang đã thu hút không ít khách du lịch, giúp cho sự phát triển của ngành du lịch Việt Nam.''

== ''Dự án gây tranh cãi'' ==

===''Dự án của tập đoàn Sun Group tại động Sơn Đoòng''===

''Một dự án quy mô của [[Lê Viết Lam#tập đoàn Sun Group|tập đoàn Sun Group]]: làm tuyến cáp treo dài trên 10&nbsp;km từ động Phong Nha đến động Sơn Đoòng, vận chuyển 1.000 khách/ giờ; bên cạnh đó là các tổ hợp khách sạn, sân gôn…đã gây ra tranh cãi lớn về tính bền vững của nó và nguyên tắc bảo tồn di sản, dẫn đến sự phản ứng truyền thông và giới nghiên cứu về vấn đề này.<ref name="rfi1">{{Chú thích web|url = http://vi.rfi.fr/viet-nam/20141126-son-doong-hang-dong-lon-nhat-the-gioi-bi-cap-treo-de-doa/|tiêu đề =Di sản Sơn Đoòng, hang động lớn nhất thế giới bị dự án cáp treo đe dọa }}</ref>''

''Trong đó nổi lên là:''

* ''Petition: Stop the Construction: Save the Son Doong Cave!''

* ''Tuyên bố bảo vệ di sản thiên nhiên Sơn Đoòng của IJAVN<ref>{{Chú thích web|url = http://www.ijavn.org/2014/11/tuyen-bo-bao-ve-di-san-thien-nhien-son.html|tiêu đề = DECLARATION RE. THE PROTECTION OF SON DOONG}}</ref>''

''Hang động này cũng được tổng thống [[Obama]] nhắc tới khi nói về vấn đề bảo vệ môi trường trong [[Chuyến thăm Việt Nam của Barack Obama|chuyến thăm Việt Nam 2016]]. Trước đó Tom Malinowski, Trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ phụ trách vấn đề dân chủ, nhân quyền và lao động, đại sứ các nước Argentina, Úc, Cộng hòa Séc, Italia, Thụy Điển, Vương quốc Anh, cùng ông Phạm Sanh Châu, Tổng thư ký Ủy ban Quốc gia UNESCO của Việt Nam và Hoa hậu [[Dương Trương Thiên Lý]] có chuyến thực tế ở hang động này. Tom Malinowski chia sẻ: “Sơn Đoòng không chỉ đẹp, nó cũng rất dễ bị phá hỏng. Thiên nhiên đã mất hàng triệu năm để tạc nên nó bằng từng giọt nước, từng hạt cát. Nhưng con người thì có thể ngay lập tức làm hỏng động này nếu chúng ta khai thác không đúng cách..."<ref>{{Chú thích web|url = http://www.nhipsongthoidai.vn/xem-ngam/son-doong-cap-treo-vaobama-20160526101758650.htm|tiêu đề = Sơn Đoòng, cáp treo và...Obama|ngày tháng = ngày 26 tháng 5 năm 2016}}</ref>''

''Đầu năm 2017, UNESCO nhận được báo cáo của Việt Nam, trong đó, phía Việt Nam báo cáo một số thông tin liên quan đến bảo tồn và phát triển quần thể di sản này, đồng thời khẳng định: “Chưa cấp phép cho dự án cáp treo vào hang động Sơn Đoòng, trong khi chờ đợi Đánh giá Tác động Môi trường”. Báo cáo của Việt Nam khẳng định: dự án xây dựng cáp treo sẽ chỉ được tiến hành nếu có sự tán thành của Uỷ ban Di sản Thế giới.<ref>{{chú thích web | url = https://nguoidothi.net.vn/unesco-de-nghi-viet-nam-huy-bo-vinh-vien-du-an-cap-treo-vao-son-doong-12453.html | tiêu đề = UNESCO đề nghị Việt Nam hủy bỏ vĩnh viễn dự án cáp treo vào Sơn Đoòng | author = | ngày = | ngày truy cập = 24 tháng 4 năm 2019 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref>''

===''Phương án tuyến cáp của tập đoàn FLC đến hang Én''===

''Theo ông Lê Thanh Tịnh, giám đốc ban quản lý Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng (Quảng Bình) vào ngày 26.1.2018, [[Tập đoàn FLC]] thực hiện việc khảo sát làm cáp treo vào Hang Én thời điểm cuối năm 2016, đến đầu năm 2017, đoàn khảo sát này đã báo cáo phương án xây dựng cáp treo vào hang Én với tỉnh Quảng Bình. Theo đó, tuyến cáp treo này sẽ dài khoảng 5,1&nbsp;km từ km37 đường Hồ Chí Minh nhánh đông vào đến hang Én. Từ hang Én đến hang Sơn Đoòng còn cách khoảng 3,5&nbsp;km.<ref>{{Chú thích web|url = http://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-42899346|tiêu đề = Cáp treo vào hang Én đe dọa Sơn Đoòng?|ngày tháng = ngày 1 tháng 2 năm 2018}}</ref>''

== ''Tham khảo'' ==

== ''Liên kết ngoài'' ==

* [http://www.quangbinh.gov.vn/3cms/?cmd=130&art=1240479801313&cat=1123266987223 ''Chùm ảnh'']

* ''[https://vnexpress.net/hanh-trinh-tim-ra-hang-dong-lon-nhat-the-gioi-3212365.html Hành trình tìm ra hang động lớn nhất thế giới của Hồ Khanh], Hoàng Táo, VnExpress, 12/5/2015''