Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Bão Wutip (2019)”

== Lịch sử khí tượng ==

{{storm path|Wutip 2019 track.png}} Vào ngày 16 tháng 2, một [[Khu vực áp suất thấp|vùng áp thấp]] hình thành ở phía nam [[Quần đảo Marshall]], dần dần tổ chức khi nó di chuyển về phía tây, đi qua phía nam của [[Liên bang Micronesia]]. Vào ngày 18 tháng 2, hệ thống đã tổ chức thành áp thấp nhiệt đới và [[Cơ quan Khí tượng Nhật Bản]] (JMA) đã khởi xướng các cố vấn về hệ thống, với [[Trung tâm Cảnh báo Bão Liên hợp]] (JTWC) sau vụ kiện vào ngày hôm sau, đưa ra cơn bão ''02W''. Vào ngày 20 tháng 2, áp thấp nhiệt đới 02W đã mạnh lên thành bão và được JMA đặt tên ''Wutip''. Cùng ngày, Dịch vụ thời tiết quốc gia WeatherNation ở Tiyan, đảo Guam đã đưa ra Cảnh báo bão tới Satawal ở bang Yap và cho Puluwat ở [[Chuuk|bang Chuuk]], dự đoán Wutip sẽ tiếp tục mạnh thêm. Ngoài ra, Cảnh báo Bão nhiệt đới cũng được ban hành cho Fananu, Ulul, Lukunor, Losap và Chuuk ở bang Chuuk.<ref>{{Chú thích web|url=https://blogs.nasa.gov/hurricanes/2019/02/20/wutip-was-02w-northwestern-pacific-ocean/|title=Wutip (was 02W – Northwestern Pacific Ocean) – Hurricane And Typhoon Updates|website=blogs.nasa.gov|language=en-US|accessdate = ngày 16 tháng 5 năm 2019}}</ref> Vào ngày hôm sau, Wutip đã tăng cường thành một cơn bão nhiệt đới nghiêm trọng, trước khi mạnh thêm thành một cơn bão cuồng phong vào cuối ngày hôm đó, đạt được sức gió duy trì trong 1 phút là 157&nbsp;km/h (99&nbsp;mph) lúc 15:00 [[Giờ Phối hợp Quốc tế|UTC]], theo JTWC, biến Wutip tương đương với cơn bão cuồng phong cấp [[Thang bão Saffir-Simpson|2]].<ref>{{Chú thích web|url=https://www.ssec.wisc.edu/jpss-sdoc/2019/02/21/21-february-2019/|title=Typhoon Wutip on ngày 21 tháng 2 năm 2019 — SSEC|author=|first=|date=|website=www.ssec.wisc.edu|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate =}}</ref> Wutip tiếp tục mạnh lên và vào ngày 23 tháng 2, bão phát triển bùng nổ, ghi nhận sức gió tối đa duy trì trong 1 phút là 193&nbsp;km / giờ (120&nbsp;mph), Wutip trở thành cơn bão cuồng phong [[Thang bão Saffir-Simpson|cấp 3]], đồng thời tạo ra độ cao sóng lên tới 12,5&nbsp;m (41&nbsp;ft), với tốc độ gió giật đạt tới 240&nbsp;km/h (150&nbsp;mph).<ref>{{Chú thích web|url=https://earther.gizmodo.com/an-extremely-rare-february-typhoon-is-approaching-guam-1832817991|title=An Extremely Rare February Typhoon Is Approaching Guam|author=Kahn|first=Brian|website=Earther|language=en-US|accessdate = ngày 16 tháng 5 năm 2019}}</ref> Cuối ngày hôm đó, Wutip đạt cường độ đỉnh, với sức gió duy trì trong 10 phút là 195&nbsp;km/h (15&nbsp;mph), gió duy trì trong 1 phút 270&nbsp;km/h (165&nbsp;mph), và áp suất trung tâm tối thiểu là {{Convert|920|mbar|inHg}}, làm cho cơn bão trở thành siêu bão cấp 5 khi nó đi qua phía tây nam của đảo Guam. Điều này khiến Wutip trở vượt qua [[Mùa bão Tây Bắc Thái Bình Dương 2015|cơn bão Higos]] trở thành siêu bão mạnh nhất trong tháng 2,<ref name="record" /> và cũng là cơn bão tương đương cấp 5 duy nhất được ghi nhận vào tháng 2 ở Bắc bán cầu.<ref>{{Chú thích web|url=https://watchers.news/2019/02/24/super-typhoon-wutip/|title=Super Typhoon "Wutip" becomes the strongest February typhoon in West Pacific Ocean|author=Teo Blašković|date=ngày 24 tháng 2 năm 2019|publisher=The Watchers|accessdate =ngày 21 tháng 5 năm 2019}}</ref> Sau đó bão trải qua một chu kỳ thay thế mắt, suy yếu xuống cấp 3 khi nó di chuyển sang phía bắc-tây bắc.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.wunderground.com/cat6/Super-Typhoon-Wutip-Hits-155-mph-Strongest-February-Typhoon-Record|title=Super Typhoon Wutip Hits 155 mph: Strongest February Typhoon on Record|author=Jeff Masters|date=ngày 23 tháng 2 năm 2019|publisher=Weather Underground|accessdate =ngày 21 tháng 5 năm 2019}}</ref>

[[Tập tin:Typhoon_Wutip's_Eyewall_Replacement_Cycle(2019).gif|nhỏ|220px| Bão Wutip đang trong một chu kỳ thay thế mắt.]]

Vào ngày 24 tháng 2, Bão Wutip đã hoàn thành chu kỳ thay thế mắt của mình và nhanh chóng tăng cường trở lại, tiếp tục xu hướng tăng cường nhanh chóng. Sáng sớm ngày 25 tháng 2, lúc 06:00 UTC, Wutip đạt đỉnh cấp 5 lần hai với sức gió duy trì trong 10 phút là 185&nbsp;km/h (115&nbsp;mph), gió kéo dài 1 phút 260&nbsp;km/h (160&nbsp;mph), và áp suất trung tâm tối thiểu là {{Convert|935|mbar|inHg}}. Hình ảnh quét bằng tia hồng ngoại bước sóng ngắn 2,5&nbsp;cm của vệ tinh Himawari-8 ((10,4)) dễ dàng hiển thị một [[Mắt bão|mắt]] được xác định rõ với cấu trúc mắt [[xoáy thuận nhiệt đới hình khuyên]] đối xứng; các giòng đối lưu cũng có thể được nhìn thấy lưu thông trong mắt. Một loạt các sóng trọng lực cũng được quan sát thấy lan truyền ra bên ngoài từ mắt trong khicho chuyển động chậm khung hình, cho thấy sức mạnh của cơn bão.<ref>{{Chú thích web|url=http://cimss.ssec.wisc.edu/goes/blog/archives/32010|title=Super Typhoon Wutip « CIMSS Satellite Blog|language=en-US|accessdate = ngày 16 tháng 5 năm 2019}}</ref> Đầu ngày 26 tháng 2, Wutip gặp phải [[Gió đứt|cơn gió mạnh]], làm suy yếu cơn bão một lần nữa. Cùng thời gian đó, thiết bị đo phóng xạ hình ảnh hồng ngoại có thể nhìn thấy (VIIRS) trên vệ tinh Suomi NPP của NASA-NOAA cho thấy mắt rộng 25 hải lý có thể nhìn thấy một lần của Wutip đã bị mây che phủ, khi cơn bão suy yếu. Vào lúc 15:00 UTC, JTWC đo được sức gió duy trì tối đa trong 1 phút của Wutip giảm xuống 105 hải lý (121&nbsp;mph, 194&nbsp;km/h). Đến lúc này, mắt bão không còn nhìn thấy được trên hình ảnh vệ tinh.<ref>{{Chú thích web|url=https://blogs.nasa.gov/hurricanes/2019/02/26/wutip-northwestern-pacific-ocean/|title=Wutip (Northwestern Pacific Ocean) – Hurricane And Typhoon Updates|website=blogs.nasa.gov|language=en-US|accessdate = ngày 17 tháng 5 năm 2019}}</ref> Trên 27 tháng 2 năm 2019, lúc 9:00 UTC, Trung tâm cảnh báo thời tiết WeatherNation của Tiyan, Guam xác định rằng bão Wutip nằm ở vị trí 16,3°N và 139,4°E, khoảng 410 dặm về phía tây-tây bắc của [[Guam|đảo Guam]], và khoảng 430 dặm phía tây bắc [[Saipan]]. Sức gió 1 phút của Wutip cũng đã giảm xuống còn 145&nbsp;km/h (90&nbsp;mph).<ref>{{Chú thích web|url=https://www.eurekalert.org/pub_releases/2019-02/nsfc-nta022719.php|title=NASA tracks a weaker Typhoon Wutip through northwestern Pacific|website=EurekAlert!|language=en|accessdate = ngày 17 tháng 5 năm 2019}}</ref> Wutip đã rẽ sang phía tây-tây bắc trong khi suy yếu nhanh chóng, do điều kiện thù địch. Vào ngày 28 tháng 2, Wutip suy yếu thành áp thấp nhiệt đới. Cùng ngày, Wutip đã được [[Cục quản lý Thiên văn, Địa vật lý và Khí quyển Philippines|PAGASA]] đặt cho cái tên ''Betty'' khi nó đi vào vùng [[Biển Philippines]]. Vào ngày 1 tháng 3, Wutip di chuyển một vòng theo chiều kim đồng hồ về phía tây, trước khi tan vào ngày hôm sau.<ref>{{Chú thích web|url=https://phys.org/news/2019-02-wutip-depression-nasa-noaa-satellite-imagery.html|title=Wutip now a depression, spotted on NASA-NOAA satellite imagery|website=phys.org|language=en-us|accessdate = ngày 17 tháng 5 năm 2019}}</ref> {{Clear}}