|
==Sự hình thành==
===Các giải đấu trước đó===
Từ năm 1955, [[Việt Nam Dân chủ Cộng hòa]] đã có giải vô địch bóng đá quốc gia với tên gọi giải '''Hòa Bình''' do Nha Thể dục Trung ương tổ chức. Ngay từ khi bắt đầu, giải đấ uđã có 2 hạng gồm A và B.<ref>{{cite web|url=http://cand.com.vn/The-thao-24h/CLB-Viettel-se-viet-tiep-thuong-hieu-doi-bong-ao-linh-512476/|title=CLB Viettel sẽ viết tiếp thương hiệu “đội bóng áo lính”?|website=Báo Công an nhân dân điện tử}}</ref>{{cần dẫn nguồn}} Từ 1956 giải có tên chính thức là giải bóng đá Hạng A toàn quốc.<ref>{{Chú thích web|url=http://baochi.nlv.gov.vn/baochi?a=d&d=Qik19610109.2.13#|tựa đề=trích Báo Nhân dân|tác giả=|họ=|tên=|ngày=1961-01-09|website=|url lưu trữ=|ngày lưu trữ=|url hỏng=|ngày truy cập=}}</ref>{{cần dẫn nguồn}}.
Năm 1961, Hội Bóng Đá Việt Nam (VFA), tiền thân của Liên đoàn bóng đá Việt Nam được thành lập.<ref>https://vff.org.vn/gioi-thieu/</ref> Giải được tổ chức liên tục đến năm 1975 bất chấp tình trạng đất nước chiến tranh. Tính tới hết mùa giải 1976, Thể Công và Công an Hải Phòng cùng là hai đội thành công nhất với 10 chức vô địch mỗi đội, xen giữa là 02 chức vô địch duy nhất của Câu lạc bộ Công an Hà Nội năm 1962 và 1964.
===Giai đoạn tái sắp xếp lại hệ thống thi đấu bóng đá quốc gia===
Sau khi đất nước thống nhất về mặt Nhà nước vào năm 1976, các đội bóng Việt Nam được chia thi đấu theo khu vực: miền Bắc với giải Hồng Hà, miền Trung với giải Trường Sơn và miền Nam với giải Cửu Long. Các đội vô địch mỗi khu vực sẽ ra Hà Nội để thi đấu chọn đội vô địch{{cần dẫn nguồn}}. Thời điểm này, tổng cộng có 40 đội tham gia ở hạng cao nhất nhưng hạng Nhất chỉ có 26 đội.<ref>{{cite web|url=https://baoquangbinh.vn/the-thao/202004/bong-da-viet-nam-40-nam-tu-a1-den-v-league-2176096/|title=Bóng đá Việt Nam: 40 năm từ A1 đến V-League|website=BaoQuangBinh}}</ref> Trong đó:
Giải Hồng Hà gồm 16 đội với những cái tên tiêu biểu như: Câu lạc bộ Quân đội (Thể Công), Quân khu Thủ đô, Tổng cục Đường sắt, Công an Hà Nội, Quân khu 3, Phòng không Không quân, Cảng Hải Phòng, Công nhân Xây dựng Hà Nội, Tổng cục Bưu điện, Công an Hải Phòng, Dệt Nam Định, Than Quảng Ninh, Công nhân Xây dựng Hải Phòng, Điện Hải Phòng, Công nghiệp Hà Nam Ninh, Thanh niên Hà Nội.
Giải Trường Sơn gồm 8 đội: Thanh niên Bình Định, Phú Khánh, Công nhân Quảng Nam Đà Nẵng, Lâm Đồng, Bình Trị Thiên, Thanh niên Thanh Hoá, Sông Lam Nghệ Tĩnh, Gia Lai Kon Tum.
Giải Cửu Long gồm 16 đội: Hải quan, Cảng Sài Gòn, Sở Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh, Công nghiệp Thực phẩm, Tây Ninh, An Giang, Tiền Giang, Đồng Tháp, Công an Thành phố Hồ Chí Minh, Ngân hàng, Công nhân hoá chất, Tổng cục Vật tư, Sông Bé, Long An, Đồng Nai, Cần Thơ, Vĩnh Long.
Theo thể thức này, các đội vô địch ở các giải tổ chức theo khu vực sẽ gặp nhau ở vòng chung kết ở Hà Nội để chọn đội vô địch và các đội đứng cuối ở các giải vô địch sẽ gặp nhau để tìm đội xuống hạng{{cần dẫn nguồn}}. Thể Công tiếp tục dẫn đầu trong giai đoạn này với 03 chức vô địch các năm 1977, 1978 và 1979{{cần dẫn nguồn}}.
Giải năm 1979 được coi là Giải phân hạng để tiến hành sắp xếp lại hệ thống thi đấu. ụ thể, thể thức thi đấu của năm 1980 được xây dựng trên cơ sở kết quả năm 1979, 8 đội mạnh nhất của giải Hồng Hà, 2 đội của giải Trường Sơn và 8 đội của giải Cửu Long. Các đội còn lại đá giải hạng A2. Tuy nhiên, tại mùa giải đầu tiên do Hội Bóng đá Việt Nam (tiền thân của VFF) tổ chức vào năm 1980, đương kim vô địch Thể Công đã xin rút lui để chấn chỉnh nội bộ nên giải năm 1980 chỉ có 17 đội tham dự.
===Chính thức khởi tranh tới hiện tại===
Giải bóng đá vô địch quốc gia là sân chơi hạng cao nhất trong hệ thống thi đấu của bóng đá Việt Nam, do [[Liên đoàn bóng đá Việt Nam|VFF]] tổ chức từ năm 1980, tính đến năm 2020 đã trải qua 37 mùa giải (năm 1988 không tổ chức, còn năm 1999 chỉ có giải Tập huấn mùa Xuân).
|
