Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Động vật Một cung bên”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Add 2 books for Wikipedia:Thông tin kiểm chứng được (20210205)) #IABot (v2.0.8) (GreenC bot
Dòng 33:
[[Tập tin:Skull synapsida 1.png|nhỏ|150px|trái|Trong quá trình tiến hóa của mình, nhóm Synapsida đã phát triển một [[hốc thái dương|lỗ đằng sau mỗi mắt]].]]
[[Tập tin:Archaeothyris BW.jpg|nhỏ|trái|130px|''Archaeothyris'', thành viên của nhánh Synapsida cổ nhất đã biết.]]
''[[Archaeothyris]]'' và ''[[Clepsydrops]]'' là những thành viên cổ nhất đã biết tới của Synapsida<ref>{{chú thích sách |last= Lambert |first= David |title= Dinosaur Encyclopedia |url= https://archive.org/details/dinosaurencyclop00lamb |year= 2001 |pages= [https://archive.org/details/dinosaurencyclop00lamb/page/68 68]-69|isbn= 0-7894-7935-4 }}</ref>. Chúng thuộc về một nhóm gọi là [[Pelycosauria]], sinh sống trong [[thế Pennsylvania]] của [[kỷ Than đá|kỷ Than Đá]]. Pelycosauria đã từng là nhóm thành công đầu tiên của [[động vật có màng ối]], lan rộng và đa dạng cho đến khi chúng trở thành những động vật trên đất liền to lớn và có ảnh hưởng chi phối vào cuối kỷ Than Đá và đầu [[kỷ Permi]]. Hiện tại, chúng được chia thành hai nhánh là [[Caseasauria]] và [[Eupelycosauria]]. Chúng là động vật to lớn, kềnh càng, bò soài, [[động vật máu lạnh|máu lạnh]] và có bộ não nhỏ. Trong thời kỳ thịnh vượng của chúng thì chúng là những động vật trên đất liền to lớn nhất, có thể dài tới 3&nbsp;m (10&nbsp;ft). Nhiều loài, như ''[[Dimetrodon]]'', có "buồm" lớn trên lưng, có lẽ là để trợ giúp quá trình điều chỉnh thân nhiệt. Một số nhóm sinh vật cổ còn sót lại kéo dài cho tới cuối kỷ Permi.
[[Tập tin:Sphenacodon BW.jpg|nhỏ|phải|175px|''[[Sphenacodon]]'' là một dạng Pelycosauria ăn thịt, có họ hàng gần với ''[[Dimetrodon]]'' và [[Therapsida]].]]
Các động vật thuộc [[bộ Cung thú]] (''Therapsida''), là nhóm tiến hóa hơn trong Synapsida, đã xuất hiện trong nửa đầu của kỷ Permi và trở thành nhóm động vật to lớn trên đất liền có ảnh hưởng chi phối vào nửa sau của kỷ này. Chúng đã chi phối thế giới hai lần: một lần trong [[kỷ Permi]] và một lần trong [[đại Tân sinh|đại Tân Sinh]], là đại hiện đang diễn ra. Ngoài ra, chúng là các động vật đa dạng và phổ biến nhất của giai đoạn từ giữa đến cuối kỷ Permi, bao gồm các động vật ăn cỏ và ăn thịt, có kích thước từ nhỏ như chuột nhắt (ví dụ ''[[Robertia]]'') tới các động vật ăn cỏ đồ sộ với trọng lượng cỡ 1 tấn hoặc hơn thế (ví dụ ''[[Moschops]]''). Sau khi đã phát triển thịnh vượng trong nhiều triệu năm, những động vật thành công này đã bị tiêu diệt trong [[sự kiện tuyệt chủng kỷ Permi-kỷ Trias]] vào khoảng 250 Ma, sự kiện [[tuyệt chủng]] lớn nhất trong [[Lịch sử Trái Đất]], có thể có liên quan tới sự kiện phun trào núi lửa [[đá trap Siberi]].
Dòng 115:
* {{chú thích sách|last=Benton|first=Michael J.|authorlink=Michael J. Benton|title=Vertebrate Paleontology|edition=ấn bản lần 3|publisher=[[Blackwell's|Blackwell Science Ltd]]|location=Oxford|year=2004|isbn=0632056371|series=}}
* {{chú thích sách|last=Carroll|first=R. L.|coauthors=|authorlink=Robert L. Carroll|title=Vertebrate Paleontology and Evolution|edition=|publisher=[[WH Freeman & Co]]|location=New York|year=1988|isbn=0716718227|series=}}
* {{chú thích sách|last=Colbert|first=E. H.|coauthors=|authorlink=Edwin H. Colbert|title=Evolution of the Vertebrates|url=https://archive.org/details/evolutionofverte00colb|edition=ấn bản lần 2|publisher=[[John Wiley & Sons|John Wiley & Sons Inc]]|location=New York|year=1969|isbn=0471164666|series=}}
* [[Michel Laurin]], [[Robert Reisz]], (1997), [http://tolweb.org/tree?group=Synapsida&contgroup=Amniota Tree of Life - Synapsida] - Tree of Life Web Project
{{tham khảo|2}}