Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Hà Tiên (tỉnh)”

 

Năm [[1833]], [[Lê Văn Khôi]] nổi loạn đánh chiếm Hà Tiên, rồi quân [[Xiêm]] theo cầu viện của Khôi cũng vào chiếm Hà Tiên, nhà Nguyễn phải điều binh đánh dẹp. Năm 1834, nhà Nguyễn đem đất Cần Vọt và Vũng Thơm xưa đặt thành 2 phủ mới là Quảng Biên (Cần Vọt cũ, khoảng đất [[Kampot (thị xã)|Kampot]]) và Khai Biên (Vũng Thơm cũ, khoảng cảng [[Sihanoukville|Kampong Som]]), đồng thời đổi lại tên phủ Quan Biên thành phủ An Biên. Đến năm [[1837]] lại hạ cấp phủ Khai Biên thành huyện và lập thêm huyện Kim Trường (sau đổi thành Vĩnh Trường, cùng với huyện Khai Biên thuộc phủ Quảng Biên (Kampot)). Nhưng đến thời vua [[Thiệu Trị]] ([[1840]]-[[1847]]), phủ Quảng Biên lại bị xóa bỏ<ref name="ReferenceA">Đại Nam nhất thống chí, quyển 26, tỉnh Hà Tiên, trang 7.</ref>. Năm [[1836]], [[Trương Đăng Quế]], lập địa bạ Nam Kỳ, thì huyện Hà Châu tỉnh Hà Tiên gồm 5 tổng: Hà Nhuận, Hà Thanh, Nhuận Đức<ref>[http://dc203.4shared.com/doc/R2kv5-eP/preview.html Vai trò của cộng đồng người Việt trong công cuộc khai phá Đồng bằng sông Cửu Long (Thế kỷ 17-19)]</ref>, Thanh Di, và tổng Phú Quốc (tổng hải đảo), tất cả gồm 44 làng. Tổng [[Phú Quốc]] gồm 9 làng: ''Phước Lộc, An Thới, Mỹ Thạnh, Tân Lập, Cẩm Sơn, Hàm Ninh, Thới Thạnh, Dương Đông, Tiên Tỉnh''. Tổng Hà Nhuận gồm 5 làng: ''Tiên Phước, Tiên Hưng, Tiên Hưng Tây, Tiên Long, Hoa Giáp''. Tổng Nhuận Đức gồm 7 làng: ''Đôn Hậu, Cổ Tham, Tầm Lai, Mụ Sơn, Hòa Luật, Nhượng Lộ, [[Lộc Trĩ thôn cư|Lộc Trĩ]]''. Tổng Hà Thanh gồm 11 làng: ''Hòa Mỹ Đông, Vi Sơn, Tiên Thới, Tiên Mỹ, Hòa Thuận, Thạnh Long, Tiên Quân, Tân Thạnh, Mỹ Đức, Bình An, Thuận An''. Tổng Thanh Di gồm 12 làng: ''Phú Đông, Nam Hoa, Cần Thu, Nam An, Trà Câu, Tư Ngãi, Côn Văn, Trác Việt, Thuận Đức, Sa Kỳ, Mông Mậu, Dương Hòa''.<ref>Tổng kết nghiên cứu địa bạ Nam Kỳ lục tỉnh, [[Nguyễn Đình Đầu]], Thống kê, trang 214-256.</ref>

* Tổng Nhuận Đứcː Phần đất liền phía tây bắc là các thôn Đôn Hậu (Damnak Chang'aeur, nay là phần bắc của phường Pong Tuek quận Damnak Chang'aeur tỉnh Kep), Cố Tham (固參, hay Cố Sâm ở xứ Nam Liêu, nay là Kaoh Saom thuộc phường Angkaol quận Damnak Chang'aeur tỉnh Kep). Phía nội địa đông bắc Nhuận Đức là thôn Tầm Lai (xứ Tà Cú, nay là làng Trapeang Niel xã Ruessei Srok Khang Lech (Ruessei Srok Tây) huyện Kampong Trach tỉnh Kampot Campuchia). Dọc ven biển từ tây bắc sang đông nam lần lượt là thôn Mụ Sơn (xứ cửa rạch Sa Na (cửa rạch Kampong Trach), nay là làng Kaoh Kruesna xã [[Ruessei Srok Khang Lech]] (Ruessei Srok Tây) huyện Kampong Trach tỉnh Kampot), thôn Hòa Luật (xứ Lộc Sơn tức núi Nai, nay là làng Lok xã Ruessei Srok Khang Lech (Ruessei Srok Tây) huyện Kampong Trach tỉnh Kampot), thôn Nhượng Lộ (xứ Cần Lộ, nay là làng Thkov xã Ruessei Srok Khang Lech (Ruessei Srok Tây) huyện Kampong Trach tỉnh Kampot Campuchia), [[Lộc Trĩ thôn cư|Lộc Trĩ]] (鹿峙, mũi Nai, ven biển các phường Mỹ Đức và Pháo Đài thành phố Hà Tiên Việt Nam).

* Tổng Thanh Diː Vùng ven từ tây bắc xuống tây nam là các thôn Nam Hoa (南花, xứ Vũng Trách, nay là xã [[Kampong Trach Khang Kaeut]] (Kampong Trach Đông) huyện Kampong Trach tỉnh Kampot), thôn Thuận Đức, xã Mông Mậu (蠓茂, xứ Mông Tốn (Svay Tong), nay là các xã [[Svay Tong Khang Tboung]] (Svay Tong Nam), [[Svay Tong Khang Cheung]] (Svay Tong Bắc) huyện Kampong Trach tỉnh Kampot Campuchia).