Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Ánh sáng Mặt Trời”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n Replace dead-url=yes to url-status=dead.
n Replace dead-url=no with url-status=live.
Dòng 1:
[[Tập tin:Ніжний_ранковий_світло.jpg|phải|nhỏ| Ánh nắng xuyên qua cây trong công viên quốc gia ''Sviati Hory'', Ukraine.]]
[[Tập tin:Apollo_7_Florida.jpg|phải|nhỏ| [[Mặt Trời mọc]] trên vịnh Mexico và Florida từ [[Apollo 7]].]]
'''Ánh sáng Mặt Trời''' là một phần của [[bức xạ điện từ]] phát ra từ [[Mặt Trời]], đặc biệt là [[ánh sáng]] [[Tia hồng ngoại|hồng ngoại]], [[Ánh sáng|khả kiến]] và [[Tử ngoại|tia cực tím]]. Trên [[Trái Đất]], ánh sáng mặt trời được lọc qua [[Khí quyển Trái Đất|bầu khí quyển của Trái Đất]] và hiển nhiên là ánh sáng ban ngày khi Mặt Trời ở phía trên [[Chân trời|đường chân trời]]. Khi [[Bức xạ Mặt Trời|bức xạ mặt trời]] trực tiếp không bị [[Mây|mây che khuất]], nó được trải nghiệm dưới dạng '''ánh nắng''', '''tia nắng''' là sự kết hợp giữa [[ánh sáng]] [[Bức xạ nhiệt|rực rỡ]] và [[Bức xạ nhiệt|sức nóng bức xạ]]. Khi ánh sáng Mặt Trời bị các đám mây chặn lại hoặc phản xạ từ các vật thể khác, nó được trải nghiệm dưới dạng ánh sáng khuếch tán. [[Tổ chức Khí tượng Thế giới]] sử dụng thuật ngữ " thời gian ánh nắng mặt trời " có nghĩa là thời gian tích lũy trong đó một khu vực nhận được sự chiếu xạ trực tiếp từ Mặt Trời ít nhất 120 [[watt]] trên một [[mét vuông]].<ref>{{Chú thích web|url=http://www.wmo.int/pages/prog/www/IMOP/publications/CIMO-Guide/CIMO%20Guide%207th%20Edition,%202008/Part%20I/Chapter%208.pdf|title=Chapter 8 – Measurement of sunshine duration|website=CIMO Guide|publisher=[[World Meteorological Organization]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20121002230747/http://www.wmo.int/pages/prog/www/IMOP/publications/CIMO-Guide/CIMO%20Guide%207th%20Edition,%202008/Part%20I/Chapter%208.pdf|archive-date=2012-10-02|url-status=dead|access-date=2008-12-01}}</ref> Các nguồn khác cho biết "Trung bình trên toàn bộ Trái Đất" là "164 watt trên một mét vuông trong 24 giờ".<ref>{{Chú thích web|url=http://zebu.uoregon.edu/disted/ph162/l4.html|title=Basics of Solar|archive-url=https://web.archive.org/web/20161128021408/http://zebu.uoregon.edu/disted/ph162/l4.html|archive-date=2016-11-28|dead-url-status=nolive|access-date=2016-12-06}}</ref>
 
Bức xạ cực tím trong ánh sáng mặt trời có cả ảnh hưởng tích cực và tiêu cực đến sức khỏe, vì nó vừa là yếu tố cần thiết để tổng hợp [[Cholecalciferol|vitamin D<sub>3</sub>]] vừa là thành phần gây đột biến.
 
Ánh sáng Mặt Trời mất khoảng 8,3 phút để đến Trái Đất từ bề mặt Mặt Trời. Một photon bắt đầu ở trung tâm Mặt Trời và đổi hướng mỗi khi nó gặp một hạt tích điện sẽ mất từ 10.000 đến 170.000 năm để đi tới bề mặt.<ref>{{Chú thích web|url=http://sunearthday.nasa.gov/2007/locations/ttt_sunlight.php|title=NASA: The 8-minute travel time to Earth by sunlight hides a thousand-year journey that actually began in the core|publisher=NASA, ''sunearthday.nasa.gov''|archive-url=https://web.archive.org/web/20120122162340/http://sunearthday.nasa.gov/2007/locations/ttt_sunlight.php|archive-date=2012-01-22|dead-url-status=nolive|access-date=2012-02-12}}</ref>
 
Ánh sáng mặt trời là yếu tố chính trong [[quang hợp]], quá trình được thực vật và các sinh vật [[Sinh vật tự dưỡng|tự dưỡng]] khác sử dụng để chuyển đổi năng lượng ánh sáng, thông thường từ Mặt Trời, thành năng lượng hóa học có thể được sử dụng để tổng hợp [[carbohydrate]] và cung cấp năng lượng cho các hoạt động của sinh vật.
Dòng 11:
== Thành phần và năng lượng ==
[[Tập tin:Solar_spectrum_en.svg|nhỏ|Phổ bức xạ mặt trời trên khí quyển và trên bề mặt. Tia cực tím và tia X được tạo ra (ở bên trái dải bước sóng được hiển thị) nhưng chiếm một lượng rất nhỏ trong tổng công suất phát của Mặt Trời.]]
[[Mật độ phổ năng lượng|Quang phổ]] của bức xạ Mặt Trời gần với [[Mật độ phổ năng lượng|quang phổ]] của [[Bức xạ vật đen|vật thể đen]]<ref>Appleton, E. V., Nature 3966:535 (1945)</ref><ref>Iqbal, M., "An Introduction to Solar Radiation", Academic Press (1983), Chap. 3</ref> với nhiệt độ khoảng 5,800 [[Kelvin|K.]] <ref>[http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Display=Facts&Object=Sun NASA Solar System Exploration – Sun: Facts & Figures] {{Webarchive}} retrieved 27 April 2011 "Effective Temperature... 5777&nbsp;K"</ref> Mặt Trời phát ra bức xạ EM trên hầu hết các [[phổ điện từ]]. Mặc dù Mặt Trời tạo ra các [[tia gamma]] là kết quả của quá trình [[Phản ứng tổng hợp hạt nhân|tổng hợp hạt nhân]], sự hấp thụ và nhiệt hóa bên trong chuyển đổi các [[photon]] năng lượng siêu cao này thành [[Photon|các photon]] năng lượng thấp hơn trước khi chúng chạm tới bề mặt của Mặt Trời và được phát xạ ra ngoài không gian. Kết quả là, Mặt Trời không phát ra tia gamma từ quá trình này, nhưng nó phát ra tia gamma từ ngọn lửa mặt trời.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.nasa.gov/mission_pages/GLAST/news/highest-energy.html|title=Fermi Detects Solar Flare's Highest-Energy Light|author=Garner|first=Rob|date=24 January 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170517060027/https://www.nasa.gov/mission_pages/GLAST/news/highest-energy.html|archive-date=17 May 2017|dead-url-status=nolive|access-date=25 January 2018}}</ref> Mặt Trời cũng phát ra [[tia X]], [[Tử ngoại|tia cực tím]], [[Ánh sáng|ánh sáng nhìn thấy]], [[tia hồng ngoại]] và thậm chí là [[sóng vô tuyến]];<ref>{{Chú thích web|url=http://www.windows2universe.org/sun/spectrum/multispectral_sun_overview.html|title=The Multispectral Sun, from the National Earth Science Teachers Association|date=2007-04-18|publisher=Windows2universe.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20120229041535/http://www.windows2universe.org/sun/spectrum/multispectral_sun_overview.html|archive-date=2012-02-29|dead-url-status=nolive|access-date=2012-02-12}}</ref> dấu vết trực tiếp duy nhất còn lại của quá trình hạt nhân là sự phát xạ của [[neutrino]].
 
Mặc dù [[vành nhật hoa]] là nguồn phát ra tia cực tím và tia X, những tia này chỉ chiếm một lượng rất nhỏ năng lượng phát ra của Mặt Trời (xem phổ bên phải). Quang phổ của gần như tất cả các [[bức xạ điện từ]] Mặt Trời đi vào [[Khí quyển Trái Đất|khí quyển của Trái Đất]] trải rộng trong phạm vi [[bước sóng]] 100&nbsp;nm đến khoảng 1 [[Milimét|mm]] (1.000.000&nbsp;nm). Dải công suất bức xạ đáng kể này có thể được chia thành năm vùng theo thứ tự tăng dần của [[bước sóng]]:<ref>{{Chú thích web|url=http://www.telemedicine.org/sundam/sundam2.4.1.html|title=Sun damage and prevention|author=Naylor|first=Mark|author2=Kevin C. Farmer|date=1995|website=Electronic Textbook of Dermatology|publisher=The Internet Dermatology Society|archive-url=https://web.archive.org/web/20080705111726/http://telemedicine.org/sundam/sundam2.4.1.html|archive-date=2008-07-05|url-status=dead|access-date=2008-06-02}}</ref>