Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “DNA bổ sung”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n Replace dead-url=yes to url-status=dead.
n CS1 errors fixes using AWB
Dòng 1:
[[Tập_tin:ADN_bổ_sung_Complementary_DNA.png|nhỏ|Hình 1: Sự tạo thành ADN bổ sung từ ARN.]]
'''ADN bổ sung''' là ADN mạch đơn được tổng hợp từ khuôn mẫu ARN qua quá trình phiên mã ngược.<ref>{{Chú thích web|url=http://humangenes.org/cdna-complementary-dna|title=cDNA (Complementary DNA).|last=|first=|date=|website=|archive-url=https://web.archive.org/web/20181129000524/http://humangenes.org/cdna-complementary-dna|archive-date =2018-11- ngày 29 tháng 11 năm 2018 |url-status=dead|accessdate=}}</ref><sup>,</sup> <ref>{{chú thích web | url = https://web.archive.org/web/20020824023822/http://www.dur.ac.uk/~dbl0www/Staff/Croy/cDNAfigs.htm | tiêu đề = cDNA Synthesis and Cloning | author = | ngày = | ngày truy cập = 7 tháng 12 năm 2018 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref>
 
Khái niệm này dịch từ thuật ngữ tiếng Anh: "complementary DNA" (viết tắt: cDNA) hoặc tiếng Pháp "ADN complémentaire" (viết tắt: ADNc), v.v đều dùng để chỉ chuỗi mạch đơn ADN được tổng hợp nên từ phân tử ARN (thường là ARN thông tin, tức mARN) qua quá trình phiên mã ngược, được xúc tác bởi [[Enzyme phiên mã ngược|enzym phiên mã ngược]].<ref>{{chú thích web | url = https://www.biology-online.org/dictionary/Complementary_DNA | tiêu đề = Complementary DNA | author = | ngày = | ngày truy cập = 7 tháng 12 năm 2018 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref> Quá trình này thường được sử dụng bởi các sinh vật nhân sơ khi kí sinh trong sinh vật nhân thực.
Dòng 7:
 
* Một phân tử mARN (ARN thông tin) được làm khuôn (sơ đồ trên cùng). Đây là một sợi đơn, chỉ gồm một chuỗi pôlyribônuclêôtit (của ARN).
* Nhờ [[Enzyme phiên mã ngược|enzym phiên mã ngược]] (reverse transcriptase, viết tắt là RT), chuỗi đơn làm khuôn mẫu sẽ được "đúc" thành một chuỗi pôlyđêôxyribônuclêôtit (của ADN), theo nguyên tắc bổ sung nhưng theo hướng ngược lại (3'-5'). Đó chính là ADN bổ sung sợi đơn (tức '''cDNA''').<ref name=":0">{{Chú thích web|url=https://www.vocabulary.com/dictionary/complementary%20DNA|title=complementary DNA.|last=|first=|date=|website=|archive-url=|archive-date=|dead-url-status=|accessdate =}}</ref>
* Tiếp theo, enzym nhân đôi ADN (DNA polymerase) sẽ dựa trên sợi '''cDNA''' đó, làm khuôn để tổng hợp ra một chuỗi pôlyđêôxyribônuclêôtit (của ADN) bổ sung với khuôn này, từ đó tạo thành ADN sợi kép.
* Do đó, "gen" ARN ban đầu của virut sẽ được khuếch đại rất nhanh và xâm nhiễm nhiều nơi trong cơ thể vật chủ (hình 2).
Dòng 24:
Mặc dù cDNA được phát hiện từ các loại virut gây nhiều bệnh hiểm nghèo, nhưng hiểu biết về nó có vai trò và ứng dụng quan trọng trong nghiên cứu, công nghệ gen và sản xuất thuốc chữa bệnh.
 
* Khác hẳn ADN gốc đã tạo ra ARN, phân tử cDNA có trình tự [[bộ ba mã di truyền]] y hệt, nhưng lại không có đoạn phân mảnh vô ích (các [[intron]]) đã bị cắt bỏ trong chế biến sau phiên mã, nên được ứng dụng trong kỹ thuật di truyền để tạo dòng vô tính các gen cần.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/complementary-dna|title=complementary DNA|last=|first=|date=|website=|archive-url=|archive-date=|dead-url-status=|accessdate =}}</ref>
*Khác hẳn ARN đã tạo ra nó, các phân tử cDNA có thể được nhân bản vô tính một cách dễ dàng, tạo nên "dòng vô tính cDNA" (hình 3).
* Phân tích trình tự cDNA dễ dàng hơn nhiều so với ARN, do đó phân tích cDNA là kiểu cơ bản để phân tích ARN, đặc biệt là với mARN nhân thực.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.sciencedirect.com/topics/neuroscience/complementary-dna|title=cDNA.|last=Y. Kohara|first=|date=|website=|archive-url=|archive-date=|dead-url-status=|accessdate =}}</ref>
* cDNA còn thường được sử dụng trong nhân bản gen hoặc như đầu dò gen. Khi các nhà khoa học chuyển gen từ tế bào này sang tế bào khác để tạo ra ADN-tái tổ hợp, thì người ta chỉ cần dùng cDNA "chèn" vào tế bào nhận, mà không phải là chèn nhiều gen, kích thước nhỏ hơn hẳn do đã bị loại bỏ hết các đoạn không mã hóa prôtêin (intron).
* Khi khuếch đại các trình tự ADN bằng công nghệ [[Phản ứng chuỗi polymerase|PCR]] hiện nay phổ biến, thì người ta thường tiến hành phiên mã ngược, tạo ra cDNA rồi mới cho "chạy" máy PCR để thu được một chuỗi chính xác của cDNA.<ref>{{chú thích web | url = http://humangenes.org/cdna-complementary-dna | tiêu đề = cDNA (Complementary DNA) - Human Genes | author = | ngày = | ngày truy cập = 7 tháng 12 năm 2018 | nơi xuất bản = Human Genes | ngôn ngữ = | archive-date = 2018-11-ngày 29 tháng 11 năm 2018 | archive-url = https://web.archive.org/web/20181129000524/http://humangenes.org/cdna-complementary-dna | url-status=dead }}</ref>
 
Chính vì lý do có thể mang lại lợi ích cho cộng đồng như thế, nên ngày 13 tháng 6 năm 2013, Tòa án tối cao Hoa Kỳ đã phán quyết trong trường hợp của Hiệp hội phân tử Pathology v. Myriad Genetics nội dung tóm tắt rằng: cDNA tổng hợp được tạo ra có thể được cấp bằng sáng chế, ngược lại ADN tự nhiên được chiết xuất thì không được cắp bằng vì nó không xảy ra tự nhiên.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3982540/|title=Patenting Genes: What Does Association for Molecular Pathology v. Myriad Genetics Mean for Genetic Testing and Research?|last=Lara Cartwright-Smith|first=|date=|website=|archive-url=|archive-date=|dead-url-status=|accessdate =}}</ref>
 
<gallery>
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/DNA_bổ_sung”