Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tiber”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 13:
| watershed = {{convert|17375|km2|mi2|0|abbr=on}}
}}
'''Tiber''' (tiếng [[Latinh]]: ''Tiberis'',<ref>{{cite book |title=Barrington Atlas of the Greek and Roman World: Map-By-Map Directory |editor=Richard J. A. Talbert |volume=I |year=2000 |publisher=Princeton University Press |location=Princeton, NJ and Oxford, UK |isbn=0691049459 |page=630 }}</ref> [[tiếng Ý]]: ''Tevere''<ref>
Đây chính là con sông quan trọng nhất gắn liền với lịch sử, văn hóa, và kinh tế của cư dân thành [[Roma]], nuôi dưỡng và định hình nên nền [[Văn minh La Mã cổ đại|Văn minh La Mã]] cổ đại rực rỡ. Ngoài vai trò cơ bản là cung cấp nguồn nước sạch để sinh hoạt và phát triển nông nghiệp trù phú, Tiber đã từng là tuyến thủy lộ "cửa ngỏ" sơ khởi quan trọng nhất cho phép thành Roma tham gia vào tuyến giao thương hàng hóa khắp khu vực [[Địa Trung Hải]] và từ đó làm bàn đạp để quân đội La Mã tiến hành những cuộc chiến tranh chinh phạt và bành trướng lãnh thổ tạo lập nên [[Đế quốc La Mã]] hùng mạnh trong lịch sử lúc bấy giờ.<ref>{{chú thích web|title=THE ROMAN EMPIRE|url=https://www.lee.k12.nc.us/cms/lib03/NC01001912/Centricity/Domain/1464/THE%20ROMAN%20EMPIRE.pdf|access-date=5 tháng 3 năm 2021}}</ref><ref>{{chú thích web|title=The Tiber River: Central to Prosperity and Life in Ancient Rome|url=https://brewminate.com/the-tiber-river-central-to-prosperity-and-life-in-ancient-rome/|access-date=5 tháng 3 năm 2021}}</ref>
▲'''Tiber''' (tiếng [[Latinh]]: ''Tiberis'',<ref>{{cite book |title=Barrington Atlas of the Greek and Roman World: Map-By-Map Directory |editor=Richard J. A. Talbert |volume=I |year=2000 |publisher=Princeton University Press |location=Princeton, NJ and Oxford, UK |isbn=0691049459 |page=630 }}</ref> [[tiếng Ý]]: ''Tevere''<ref>{{in lang|it}} [http://www.dizionario.rai.it/poplemma.aspx?lid=6319&r=19952 Dizionario d'ortografia e di pronunzia]</ref>) là con sông dài thứ ba ở [[Ý]]. Sông bắt nguồn từ dãy núi [[Appennini]] ở [[Emilia-Romagna]], có [[chiều dài]] 406 km (252 dặm) từ [[Umbria]] và [[Lazio]], hợp lưu với sông Aniene đổ ra [[biển Tyrrhenus]], nằm giữa khu vực Ostia và Fiumicino.<ref>[http://www.lifeinitaly.com/tourism/lazio/default.asp Lazio – Latium | Italy] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090828051204/http://www.lifeinitaly.com/tourism/lazio/default.asp |date=2009-08-28 }}</ref> Tiber có [[lưu vực]] khoảng 17.375 km vuông, là nguồn cung cấp nước chính cho thành phố [[Roma]], được thành lập ở hạ lưu bên bờ đông của sông này.
Con sông bắt nguồn từ đỉnh Fumaiolo ở miền trung nước Ý và chảy theo hướng Nam đi qua [[Perugia]] và [[Roma]] và gặp biển tại Ostia, với [[lưu vực]] khoảng 17.375 km vuông. Cổ xưa được gọi với cái tên ''flavus'' trong tiếng Latinh có nghĩa là "vàng óng", chỉ đến màu sắc của nước sông này, dòng Tiber được gia cố mạnh tại cửa sông khoảng 3 cây số (2 dặm) từ thời La Mã, rời khỏi thành cảng cổ đại Ostia 6 cây số (4 dặm) trong đất liền.<ref name="eb">"Tiber River". ''Encyclopædia Britannica''. 2006</ref><ref>"Tiber". ''World Encyclopedia''. Philip's, 2005.</ref> Tuy vậy, Tiber không tạo thành một vùng đồng bằng theo tỷ lệ cân xứng, do dòng biển chảy từ phía bắc mạnh sát bờ biển, bờ biển dốc đứng và quá trình sụt lún kiến tạo chậm.
Bên cạnh vai trò lịch sử, Tiber nổi tiếng và được biết đến nhiều nhất ở đoạn sông chảy xuyên qua [[trung tâm lịch sử thành Roma]], cùng đầy rẫy những di tích và công trình nổi tiếng dọc theo xung quanh hai bên bờ và nhiều cây cầu quan trọng bắt ngang, tiêu biểu nhất có thể kể đến là [[Cầu Thiên Thần]], [[Lâu đài Thiên Thần]], [[Vương cung thánh đường Thánh Phêrô|Đại vương cung thánh đường Thánh Phêrô Vatican]], đảo [[Tiberina]] (khúc cạn tự nhiên duy nhất của dòng sông) và phố cổ [[Trastevere]], trở thành một trong những đề tài cảm hứng xuyên suốt cho thơ văn, hội họa và nghệ thuật ở thủ đô nước [[Ý]].
==Nguồn chảy==
| |||