Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Quản Lộ”

Ở huyện Lợi Tào, Quách Ân mời một mình Lộ đến nhà, tiếp đãi trọng thể, khiến ông bói cỏ thi để tìm hiểu tại sao ba anh em mình đều bị khoèo. {{refn|group=QT|'''Quản Thần, tlđd''': Nghĩa Bác bày lễ chủ khách, mời một mình Lộ, trình bày nỗi khổ, lời rằng: “Ba anh em tôi đều bị khoèo, không biết tại sao? Thử giúp tôi làm quẻ, để biết nguyên do. Nếu có vạ xấu gì, thì đạo trời tha cho người, nay anh giúp tôi cầu phúc với thần linh {{efn|Nguyên văn: 神明/thần minh, cách gọi chung của thần linh. Nguồn gốc: Kinh Dịch, Thuyết quái: “Tích giả thánh nhân chi tác Dịch dã, u tán vu thần minh nhi sanh thi.” (tạm dịch: Thánh nhân ngày xưa làm Dịch đấy, nhờ thần linh ở cõi xa xăm chỉ dẫn mà nuôi cỏ thi.)}}, chẳng phải yêu mến gì tôi. Anh em tôi đều sắp chết, nhờ việc này mà sống lại.”}} {{refn|group=TT|'''Trần Thọ, tlđd''': Dân huyện Lợi Tào là ba anh em Quách Ân đều bị khoèo, khiến Lộ thệ xem lý do là gì.}} Quẻ xong, Lộ nói riêng với Ân rằng: {{refn|group=QT|'''Quản Thần, tlđd''': Lộ bèn làm quẻ, biết việc chẳng lành. Gặp lúc trời tối, Lộ bèn nghỉ lại; đến nửa đêm, nói với Nghĩa Bác rằng: “Tôi đã bói được rồi.”}} “Quẻ nhắc đến mộ gốc nhà anh, trong mộ có nữ quỷ, chẳng phải bá mẫu thì cũng là thúc mẫu của anh. Khi xưa mất mùa đói kém, các anh tham lợi ích là mấy thăng gạo, xô người ta xuống giếng, nghe tiếng kêu the thé, đẩy thêm tảng đá, ghè vỡ đầu ra, cô hồn oan ức đau đớn, tố cáo lên trời.” Ân chảy nước mắt mà nhận tội, {{refn|group=TT|'''Trần Thọ, tlđd''': Lộ rằng: “Quẻ nhắc đến mộ gốc nhà anh, trong mộ có nữ quỷ, chẳng phải bá mẫu thì cũng là thúc mẫu của anh. Khi xưa mất mùa đói kém, tham lợi ích là mấy thăng gạo, xô người ta xuống giếng, nghe tiếng kêu the thé, đẩy thêm tảng đá, ghè vỡ đầu ra, cô hồn đau oan, tố cáo lên trời.” Vì thế Ân chảy nước mắt phục tội.}} {{refn|group=QT|'''Quản Thần, tlđd''': (Lộ) nói xong, Nghĩa Bác lấy áo thấm nước mắt, rằng: “Cuối đời [[nhà Hán]] {{efn|Cuộc nói chuyện này diễn ra sau năm 225224, tức Quản Lộ đã nhiều hơn 15 tuổi; còn [[Tào Phi]] đã soán ngôi nhà Hán vào năm 220.}}, thật có việc ấy. Anh không nói với tôi, vì ngại ấy. Tôi không nói ra ngoài, vì lễ ấy...”}} lại hỏi vạ này có hại đến đời sau hay không, Lộ nói không việc gì. {{refn|group=QT|'''Quản Thần, tlđd''': “...Anh em tôi bị khoèo hơn 30 năm, chân như có gai, không thể chữa được, chỉ mong không truyền đến con cháu.” Lộ nói hành Hỏa không dứt, nhưng hành Thủy không thừa, không ảnh hưởng đến con cháu.}}

Lộ đến thăm An Bình thái thú [[Vương Cơ]], ông ta lệnh cho Lộ làm quẻ, ông nói: “Sắp có người đàn bà ti tiện sanh 1 bé trai, rơi xuống đất liền chạy vào bếp rồi chết. Trên giường sắp có 1 con rắn lớn ngậm bút, mọi người xúm lại nhìn xem, chốc lát thì bỏ đi. Có con quạ bay vào nhà, đánh nhau với chim én, én chết, quạ đi. Đấy là 3 việc lạ.” Cơ cả sợ, hỏi lành gở thế nào. Lộ trả lời không đáng lo. Sau đó quả nhiên Cơ không gặp việc gì. {{refn|group=TT|'''Trần Thọ, tlđd''': Lộ vãng kiến An Bình thái thú Vương Cơ, Cơ lệnh làm quẻ, Lộ nói: “Sắp có người đàn bà ti tiện {{efn|Nguyên văn: 贱妇人/tiện phụ nhân. Tiện dân là giai tầng thấp nhất trong xã hội cổ đại, bao gồm nhiều thành phần: nô tỳ, diễn viên, kỹ nữ, tội nhân,...}} sanh 1 bé trai, rơi xuống đất liền chạy vào trong bếp rồi chết. Rồi trên giường sắp có 1 con rắn lớn ngậm bút, mọi người xúm lại nhìn xem, chốc lát thì bỏ đi. Lại có con quạ bay vào nhà, đánh nhau với chim én, én chết, quạ đi. Đấy là 3 việc lạ.” Cơ cả sợ, hỏi ông cát hung. Lộ nói: “Chẳng qua phòng khách lâu ngày, si mị – võng lượng tác quái {{efn|Nguyên văn: 魑魅魍魉/si mị võng lượng. Theo truyền thuyết, [[Si mị]] hay 螭魅/li mị là quái ở trên núi, [[võng lượng]] hay 罔两/võng lưỡng là quái ở dưới nước.}} đấy. Đứa trẻ mới sanh đã biết chạy, không phải tự chạy, chẳng qua loài yêu Tống Vô Kỵ {{efn|[[Trương Hoa]] – [[Bác vật chí]] quyển 9 chép: “Thủy có quái gọi là Long Võng Tượng, mộc có quái gọi là Quỳ Võng Lưỡng, thổ có quái gọi là Phần Dương, Hỏa có quái gọi là Tống Vô Kỵ.}} đem nó vào bếp đấy. Rắn lớn ngậm bút, là thư tá già đấy. Quạ đánh nhau với én, là linh hạ {{efn|Nguyên văn: 铃下, chỉ môn vệ (gác cửa), thị tòng. Ví dụ: Tam quốc chí, [[Lữ Bố]] truyện kể rằng trong sự kiện bắn kích ở viên môn, [[Lữ Bố]] đã sai “linh hạ” đi mời bọn [[Kỷ Linh]], [[Lưu Bị]] đến dự tiệc.}} già đấy. Nay trong quẻ thấy tượng mà không thấy điềm gở, chẳng có đặc trưng của yêu gây hại, không việc gì phải lo.” Sau rốt không có hoạn.}}

Bấy giờ đàn bà trong nhà của Tín Đô huyện lệnh kinh hãi, thay nhau bệnh tật, ông ta khiến Lộ bói cỏ. Lộ nói: “Góc tây của gian bắc nhà anh có 2 thây đàn ông, 1 người cầm mâu, 1 người cầm cung tên, đầu ở trong tường, chân ở ngoài tường. Người cầm mâu muốn đâm vào đầu, nên đầu đau nặng không nhấc lên được; người cầm cung tên muốn nhắm vào bụng, nên bụng đau quặn không thể ăn uống được. Ngày thì trôi dạt, đêm thì gây bệnh, nên khiến người nhà kinh hãi.” {{refn|group=TT|'''Trần Thọ, tlđd''': Bấy giờ phụ nữ nhà Tín Đô {{efn|Nay là trấn Ký Châu, khu [[Ký Châu]], địa cấp thị [[Hành Thủy]], tỉnh Hà Bắc. Thời Đông Hán – Tào Ngụy, huyện Tín Đô thuộc quận An Bình.}} lệnh kinh khủng, thay nhau bệnh tật, ông ta khiến Lộ bói cỏ. Lộ nói: “Góc tây của gian bắc nhà anh có 2 thây đàn ông, 1 người cầm mâu, 1 người cầm cung tên, đầu ở trong tường, chân ở ngoài tường. Người cầm mâu muốn đâm vào đầu, nên đầu đau nặng không nhấc lên được; người cầm cung tên muốn nhắm vào bụng, nên bụng đau quặn không thể ăn uống được. Ngày thì trôi dạt, đêm thì gây bệnh, nên khiến người nhà kinh hãi.}} Vương Cơ lập tức sai Tín Đô lệnh đào nhà, xuống sâu 8 thước, quả nhiên tìm được 2 cái quan tài, 1 quan có mâu, 1 quan có cung bằng sừng và tên, tên đã lâu ngày, gỗ cũng mục nát, nhưng sắt với sừng vẫn còn. Bấy giờ Tín Đô lệnh dời hài cốt ra ngoài thành 10 dặm để chôn đi, trong nhà không còn bệnh tật. {{refn|group=TT|'''Trần Thọ, tlđd''': Vì vậy đào dời hài cốt, trong nhà đều khỏi.}} {{refn|group=QT|'''Quản Thần, tlđd''': Vương Cơ lập tức sai Tín Đô lệnh đào nhà, xuống sâu 8 thước, quả nhiên tìm được 2 cái quan tài, 1 quan có mâu, 1 quan có cung bằng sừng và tên, tên đã lâu ngày, gỗ cũng mục nát, nhưng sắt với sừng vẫn còn. Kíp dời hài cốt ra ngoài thành 10 dặm để chôn đi, trong nhà không còn bệnh tật.}}

Lộ mới đến quận Thanh Hà, bói cho người đàn bà mất bò, nói bà ta đến bức tường cuối đường mặt tây, tìm trong các phần mộ, quả nhiên tìm được bò. Người đàn bà cho rằng có kẻ giấu bò, nên báo quan, nhờ vậy Ký Châu thứ sử [[Bùi Huy]] biết đến Lộ. {{refn|group=BTC|'''Bùi Tùng Chi khảo xét''': Bề tôi Tùng Chi khảo xét: ...(Diêm Toản) từng nhận truyện của Thần nói Lưu thái thường kể rằng: “Lộ mới ra làm quan {{efn|Nguyên văn: 见闻/kiến (thấy) văn (nghe), nghĩa là (được) trông thấy và (được) nghe thấy, ý nói Quản Lộ lúc này mới thật sự ra đời (xuất thế).}}, bởi vì giúp người đàn bà láng giềng bói việc mất bò, nói đang ở giữa bức tường cuối đường mặt tây, ngẩng đầu nhìn lên. Khiến người đàn bà nhìn vào trong các phần mộ, quả nhiên tìm được bò. Người đàn bà nhân đó cho rằng có kẻ giấu bò của mình, báo quan tra xét, mới biết là nhờ thuật mà tìm được, nên Bùi Ký Châu nghe thấy vậy.”}}

Vợ của Hoa Dị là con gái có danh thần người Trác quận là [[Lư Dục]] (con [[Lư Thực]]), mắc bệnh, nhiều năm không đỡ. Lộ bói được viên quan coi ngựa đang đến chỗ Lư Dục, sẽ được sung vào đội quân nam chinh sắp đến, có thể chữa bệnh cho Lư thị. Dục lập tức dâng biểu giữ người ấy lại, đưa đến nhà họ Hoa để chữa trị cho con gái mình. Lư thị được chữa khỏi, Dục tâu xin trừ bỏ thân phận coi ngựa cho người ấy, bổ làm Thái y. {{refn|group=BTC|'''Bùi Tùng Chi khảo xét''': Bề tôi Tùng Chi khảo xét: ... Tiền Trường Quảng thái thú Trần Thừa nghe được từ Thành môn hiệu úy Hoa Trường Tuấn mà kể rằng: ...Phu nhân của Hoa thành môn là con gái của Trác quận Lư công nhà Ngụy đấy, đấy, mắc bệnh, nhiều năm không đỡ. Nhà họ Hoa khi ấy sống ở làng Nam Triền dưới tường thành mặt tây, có 3 chuồng ngựa ở mặt đông nam. Lộ bói được sắp có quân đội từ phương đông đến, nói rằng (bọn họ) có thể trị (bệnh), hãy đợi mà sai khiến họ, ắt được họ ra sức. Sau đó không lâu, có viên coi ngựa (sô) trong quân đội nam chinh, sắp sung làm binh sĩ, đến chỗ Lư công, (Lộ) đoán (người ấy) có thể trị cho cô gái. NgàiCông lập tức dâng biểu xin giữ lại, chuyên khiến con trai đem đến họ Hoa chữa bệnh, ban đầu dùng thuốc bột, sau lại dùng thuốc viên mà trị, rồi có hiệu quả, lập tức tấu trừ bỏ thân phận coi ngựa (sô danh), để bổ làm Thái y.”}}

Người quận Thanh Hà là [[Vương Kinh]] rời chức về nhà, gặp Lộ, cho biết mình gặp chuyện lạ, nhờ ông bói. Quẻ xong, Lộ nói: “Hào lành, không có gì lạ. Ban đêm anh đứng trước cửa phòng, có 1 vệt sáng như én, sẻ, bay vào trong ngực, râm ran phát ra tiếng, khiến tâm tình không yên, lần lữa cởi áo, kêu gọi đàn bà trong nhà, tìm kiếm ánh sáng còn sót lại.” Kinh cả cười: “Thật như anh nói.” Lộ nói: “Lành là điềm báo thăng quan đấy, sắp ứng nghiệm rồi.” Ít lâu sau, Kinh được làm Giang Hạ thái thú. {{refn|group=TT|'''Trần Thọ, tlđd''': Thanh Hà Vương Kinh rời quan về nhà, cùng Lộ tương kiến. Kinh nói: “Gần đây có việc lạ, khiến tôi rất không vui, muốn phiền làm quẻ.” Quẻ thành, Lộ nói: “Hào cát, không có gì lạ. Ban đêm anh đứng trước cửa phòng, có 1 vệt sáng như én, sẻ, bay vào trong ngực, râm ran phát ra tiếng, khiến tâm tình không yên, lần lữa cởi áo, kêu gọi đàn bà trong nhà, tìm kiếm ánh sáng còn sót lại.” Kinh cả cười: “Thật như anh nói.” Lộ nói: “Cát, là điềm báo thăng quan đấy, sắp ứng nghiệm rồi.” Ít lâu, Kinh làm Giang Hạ thái thú.}}

Lộ ghé thăm nhà Ngụy quận thái thú [[Chung Dục]] (con [[Chung Do]], anh [[Chung Hội]]). Dục cậy tài, đem hơn 20 vấn đề tự cho là rất khó trong Kinhkinh Dịch ra hỏi, Lộ nghe gì đáp nấy, nói năng trôi chảy, khiến Dục khâm phục. Lộ nhân đó nói: “Bói có thể biết ngày sanh – mất của anh.” Dục khiến Lộ bói cỏ ngày sanh, ông nói ra không sai, Dục rất ngạc nhiên. Lộ đề nghị Dục xem nốt ngày mất, ông ta từ chối: “Sống là chuyện tốt, chết là chuyện xấu, buồn vui phân biệt, tôi không thể biết cả, cứ phó mặc trời, không phó mặc anh.” {{refn|group=TT|'''Trần Thọ, tlđd''': Ban đầu Lộ ghé thăm Ngụy quận thái thú Chung Dục, cùng luận nghĩa của Dịch, Lộ nhân đó nói: “Bói có thể biết ngày sanh – mất của anh.” Dục khiến bói cỏ ngày tháng sanh của ông ta, như lời không sai lầm. Dục cả ngạc nhiên, nói: “Anh đáng sợ đấy. Chết phó mặc trời, không phó mặc anh.” Rồi không bói cỏ nữa.}} {{refn|group=QT|'''Quản Thần, tlđd''': Ngụy quận thái thú Chung Dục, thanh nhã {{efn|Nguyên văn: 清逸/thanh tân, tức 清新脱俗/thanh tân thoát tục.}} có tài, hỏi khó Lộ hơn 20 vấn đề trong kinh Dịch, tự cho là tinh hoa nhất trong các nan đề {{efn|Nguyên văn: 为难之至精/vi nan chi chí tinh. Vi (làm) nan (khó) nghĩa là cố ý gây khó cho người ta, khiến họ không thể làm xong việc gì; ví dụ: [[Hàn Phi tử]], Thuyết lâm hạ: “Hàn“[[nước Hàn|Hàn]] [[nước Triệu|Triệu]] tương dữ vi nan. Hàn tử tác binh vu [[nước Ngụy|Ngụy]].” (tạm dịch: Hàn, Triệu gây khó dễ lẫn nhau. Hàn tử mượn binh ở Ngụy.) Chí (cực) tinh (tinh hoa) phiếm chỉ một tồn tại (nhân/sự vật) đạt đến mức tinh diệu tuyệt luân trong triết học Trung Quốc; ví dụ: [[Lữ thị xuân thu]], Quân thủ: “Thiên vô hình nhi vạn vật dĩ thành, chí tinh vô tượng nhi vạn vật dĩ hóa.” (tạm dịch: Trời vô hình mà muôn vật đã nên, chí tinh vô tượng mà muôn vật đã hóa.)}} đấy. Lộ nhất nhất trả lời, nói không vấp váp, chia đặt hào – tượng, nghĩa đều rất diệu. Dục lập tức tạ Lộ. Lộ bói biết ngày tháng sanh của Dục, Dục ngạc nhiên nói: “Thánh nhân tập trung dạy dỗ {{efn|Nguyên văn: 运神通化/vận (xoay vần) thần (tinh thần) thông (thông suốt) hóa (hóa trong giáo hóa). Vận thần ý nói hành vi tập trung tinh thần để suy nghĩ; Thông hóa ý nói 开导教化/khai đạo giáo hóa.}}, liên kết {{efn|Nguyên văn: 连属/liên thuộc, nghĩa là liên kết, nối liền (liên tiếp, liên tục). Nguồn gốc: [[Trang tử]], Mã đề: “Đương thị thì dã, sơn vô hề toại, trạch vô chu lương, vạn vật quần sanh, liên thuộc kì hương.” (tạm dịch: Vào lúc bấy giờ, núi không có hầm, đường, chằm không có thuyền, cầu, muôn vật sống bầy đàn, liên thuộc quê hương) [[Thành Huyền Anh]] giải nghĩa: “Phu hỗn mang chi thế, thuần hòa đạm mạc, cố vô tình vạn vật liên tiếp nhi cộng lí lư, hữu thức quần sanh hệ thuộc nhi đồng hương huyền.” (tạm dịch: Ôi cái thời hỗn mang, đơn giản đạm bạc, nên vô tình khiến muôn vật nối liền mà chung làng mạc, có ý sống bầy đàn ràng buộc nên cùng quê hương.)}} sự vật, sao thông minh như thế {{efn|Nguyên văn: 乃尔/nãi nhĩ, ý nói như thế. Ví dụ: Tam quốc chí, [[Lữ Khải]] truyện: “Thần bất nguyện Vĩnh Xương phong tục đôn trực nãi nhĩ!” (tạm dịch: Bề tôi không mong phong tục của Vĩnh Xương thuần phác như thế!)}}!” Lộ nói: “Hai cõi u – minh {{efn|Nguyên văn: 幽明/u minh, ý nói những sự vật vô hình và hữu hình. Nguồn gốc: Kinh Dịch, Hệ từ hạ: “Ngưỡng dĩ quan vu thiên văn, phủ dĩ sát vu địa lí, thị cố tri u minh chi cố.” (tạm dịch: Ngước để xem thiên văn, cúi để xét địa lý, ấy mới biết duyên cớ của u minh.) Hàn Khang Bá chua: “U minh giả, hữu hình vô hình chi tượng.” (tạm dịch: U minh ấy, tượng của hữu hình và vô hình.)}} cùng đổi, chết – sống một đường, miên man thái cực, cuối lại về đầu. Văn vương tổn mạng, không lấy làm lo, Trọng Ni lê gậy, không lấy làm sợ, bày đặt bói cỏ, nên xem hết ý.” Dục nói: “Sống là chuyện tốt, chết là chuyện xấu, buồn vui phân biệt, tôi không thể đầy đủ, hãy phó mặc trời, không phó mặc anh.”}} Sau đó Dục hỏi Lộ: “Thiên hạ đang thái bình phải không?” Lộ nói: “Đương thời bốn chín bay lên trời, gặp đại nhân thì lợi, thần võ dựng nên, vương đạo sáng rõ, sao lo không thái bình?” Dục chưa hiểu lời Lộ, chẳng bao lâu, bọn [[Tào Sảng]] bị giết, mới nhận ra. {{refn|group=TT|'''Trần Thọ, tlđd''': Dục hỏi Lộ: “Thiên hạ đang thái bình phải không?” Lộ nói: “Đương thời {{efn|Nguyên văn: 方今/phương kim, nghĩa là hiện tại, đương thời. Ví dụ: Trang tử, Bào đinh giải ngưu: “Phương kim chi thì, thần dĩ thần ngộ nhi bất dĩ mục thị, quan tri chỉ nhi thần dục hành.” ([[Nguyễn Hiến Lê]] dịch: Lúc này thần dùng tinh thần hơn là dùng mắt. Cảm quan ngưng lại, chỉ còn tâm thần là hoạt động.)}} bốn chín bay lên trời, gặp đại nhân thì lợi, {{efn|Nguyên văn: 四九天飞, 利见大人/tứ cửu thiên phi, lợi kiến đại nhân (tạm giải nghĩa: bốn chín bay lên trời, gặp đại nhân thì lợi). Kinh Dịch, quẻ Thuần Càn, hào Cửu tứ: hoặc "Hoặc dược, tại uyên, vô cữu" (như rồng có lúc bay nhảy, có lúc nằm dưới vực, không phạm lỗi); hào Cửu ngũ: phi"Phi long tại thiên, lợi kiến đại nhân" (tạm giải nghĩa: rồng bay trên trời, gặp đại nhân thì lợi). Đây là Quản Lộ tiên tri [[sự biến lăng Cao Bình]].}} thần võ dựng nên, vương đạo sáng rõ, sao lo không bình?” Dục chưa hiểu lời Lộ, không lâu, bọn Tào Sảng bị tru, mới giác ra được.}}

Ở Lạc Dương, có chàng trai giữa đường lạc mất vợ, Lộ bói, bảo anh ta vào sáng hôm sau, ở trong cửa Đông Dương, tìm người vác con heo sữa, níu lại mà đánh nhau với người ấy. Chàng trai làm theo, thành ra hai người ẩu đả, khiến con hẻo xổng ra bỏ chạy. Mọi người đuổi theo, con heo chạy vào nhà người ta, xô vỡ cái vò của chủ nhà, người vợ từ trong vò bước ra. {{refn|group=BTC|'''Bùi Tùng Chi khảo xét''': Bề tôi Tùng Chi khảo xét: ...(Diêm Toản) từng nhận truyện của Thần nói Lưu thái thường kể rằng: ...Lại nói: “Trên đường có chàng trai trẻ lạc mất vợ, Lộ giúp bói, khiến anh ta vào sáng hôm sau, ở trong cửa thành Đông Dương {{efn|Cửa Đông Dương là cửa ở mặt đông thành Lạc Dương thời Ngụy - Tấn. Ví dụ: [[Tư trị thông giám]] quyển 81, Tấn kỷ 3, Thế tổ Vũ hoàng đế trung Thái Khang nguyên niên: “Lang Da vương [[Tư Mã Trụ|Trụ]] khiển sử tống [[Tôn Hạo]] cập kì tông tộc nghệ Lạc Dương. Ngũ nguyệt Đinh hợi sóc, Hạo chí, dữ kì thái tử [[Tôn Cấn|Cấn]] đẳng nê đầu diện phược, nghệ Đông Dương môn.” (tạm dịch: Lang Da vương Trụ sai sứ đưa Tôn hạoHạo cùng tông tộc đi Lạc Dương. Ngày sóc Đinh hợi tháng 5, Hạo đến, cùng bọn thái tử Cấn trát bùn mặt, trói ngược tay, đi cửa Đông Dương.)}}, tìm người vác con heo sữa, níu lại đánh nhau với người ấy. Làm như lời ông, con heo sữa xổng chạy, lập tức cùng đuổi theo. Con heo sữa chạy vào nhà người ta, xô vỡ cái vò của chủ nhà, người đàn bà từ trong vò bước ra.”}}