Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Hiến pháp Pháp năm 1958”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi qua ứng dụng di động Sửa đổi từ ứng dụng Android
nKhông có tóm lược sửa đổi
Dòng 4:
Trước bối cảnh [[Chiến tranh Algérie|chiến tranh thô bạo ở Algérie]] Hiến pháp được viết để chấm dứt tình hình chính quyền bất ổn và ngăn chặn đảo chính quân sự; điểm riêng của chế độ mới là ngành hành chính được củng cố thêm. Tư tưởng của hai người ảnh hưởng hiến pháp: [[Michel Debré]], lấy ý tưởng từ chính thể của Anh có Thủ tướng giữ chính quyền; và [[Charles de Gaulle|Tướng de Gaulle]], muốn lấy Tổng thống làm người bảo đảm các thể chế, theo như các nguyên tắc ông đặt ra trong các bài phát biểu ở Bayeux và Épinal vào năm 1946.
 
Hiến pháp năm 1958 biến Tổng thống thành thể chế rất quan trọng của quốc gia. Tuy nhiên, Pháp vẫn là nước cộng hoà đại nghị: thực sự, giống như [[Đệ Tam Cộng hòa Pháp|Đệ tam cộng hoà]] và [[Đệ Tứ Cộng hòa Pháp|Đệ tứ cộng hoà]], Đệ ngũ cộng hoà phân quyền một cách mềm dẻo tức là Chính phủ được giải tán QuốcHạ hộiviện, QuốcHạ hộiviện được lật đổ Chính phủ, trái ngược với chế độ tổng thống phân quyền một cách cứng rắn, ngành hành chính không có quyền giải tán cơ quan làm luật, cơ quan làm luật không thể lật đổ ngành hành chính. Mặc dù vậy, quyền lực của Tổng thống vẫn vượt qua quyền hạn do Hiến pháp đặt ra, chủ yếu là vì: i) thói quen hành quyền của Charles de Gaulle, Tổng thống đầu tiên của Đệ ngũ cộng hoà, có hào quang chính trị và sức nặng lịch sử đáng kể có một không hai; ii) Tổng thống do tổng tuyển cử trực tiếp bầu ra từ năm 1962, trước đó do đầu phiếu gián tiếp, làm tăng đáng kể ảnh hưởng chính trị của chức vị và nảy ra khái niệm “số đông tổng thống” không thể tưởng tượng nổi vào năm 1958. Một số chuyên gia hiến pháp xem Đệ ngũ cộng hoà là có tính “nửa tổng thống”; tuy nhiên, chính thức vẫn là chế độ đại nghị.
 
Mặc dù Hiến pháp năm 1958 quy định Thủ tướng cầm đầu Chính phủ, trên thật tế quan hệ bên trong ngành hành chính dễ thay đổi, hoặc Tổng thống với số đông lập pháp tương hợp, hoặc phải chung sống. Tương hợp là lúc QuốcHạ hộiviện, Thủ tướng, Chính phủ, và Tổng thống đều cùng phe chính trị: Tổng thống hành sử quyền lực đáng kể, quyền lực hiến định của Thủ tướng bị hạn chế. Lạ lùng thay, chính chung sống mới gần tinh thần và văn tự của Hiến pháp nhất: Thủ tướng một mình lãnh đạo số đông quốcnghị hộiviện, vì tổng thống không có đa số. Về chuyện này, Tổng thống [[François Mitterrand]], đã hai lần phải chung sống (1986-1988 và 1993-1995), cho rằng “chung sống là Hiến pháp, không gì khác ngoài Hiến pháp mà là toàn bộ Hiến pháp.”<ref>''Droit constitutionnel de la {{Ve}} République 2014-2015'', Gilles Toulemonde, Université de Lille 2.</ref>
 
Lời nói đầu của Hiến pháp năm 1958 nói tới hai văn bản cơ bản: [[Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền|Tuyên ngôn Quyền con người và Quyền công dân năm 1789]] và lời nói đầu của Hiến pháp năm 1946; năm 2004 Hiến chương Môi trường được thêm vào. Năm 1971 Hội đồng Bảo hiến quyết định lời nói đầu có hiệu lực ràng buộc, tức là ba văn bản này, các pháp lý bắt nguồn từ lời mở đầu, cùng toàn văn Hiến pháp là pháp luật cao nhất của Pháp.<ref>Décision n° 71-44 DC du 16 juillet 1971 du Conseil constitutionnel.</ref>
Dòng 34:
Toàn văn in lên Công báo Pháp vào ngày 5 tháng 10 năm 1958.
 
Điều 16 trong bản gốc phạm lỗi chính tả:{{Quote|Lorsque les institutions de la République, l'indépendance de la Nation, l'intégrité de son territoire ou l'exécution de ses engagements internationaux sont menacés d'une manière grave et immédiate<ref>Source : [http://www.senat.fr/evenement/revision/texte_originel.html texte de la Constitution publié au Journal officiel] (site du Sénat).</ref>[…]}}Chữ "menacés" đáng lí phải viết là "menacées" vì nó trỏ danh từ giống cái. Hiện nay chữ này hoặc viết đúng chính tả,<ref>{{Lien web|langue=fr|auteur1=|titre=Texte intégral de la Constitution du 4 octobre 1958 en vigueur|url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/le-bloc-de-constitutionnalite/texte-integral-de-la-constitution-du-4-octobre-1958-en-vigueur|site=Conseil constitutionnel|périodique=|date=|consulté le=2019}}</ref> hoặc có chú thích,<ref>[https://www.legifrance.gouv.fr/affichTexteArticle.do?idArticle=LEGIARTI000006527479&cidTexte=JORFTEXT000000571356&dateTexte=20080725 Article 16 de la Constitution dans sa rédaction de 2008] <small>[archive]</small> sur le site Légifrance.</ref> hoặc viết theo bản gốc.<ref>{{Ouvrage|langue=fr|titre=Constitution de la Ve République|éditeur=Sénat|année=2014|mois=10|pages totales=48|page=10|isbn=978-2-11-141421-1}}.</ref> Ngày 16 tháng 7 năm 2018 QuốcHạ hộiviện đề xuất chữa lỗi này.<ref>{{Lien web|url=http://www.assemblee-nationale.fr/15/cri/2017-2018-extra/20181017.asp#P1373284|titre=Assemblée nationale,
compte rendu intégral, deuxième séance du lundi 16 juillet 2018|date=16 juillet 2018|site=www.assemblee-nationale.fr}}.</ref>
 
Dòng 57:
** Điều 8: bổ nhiệm Thủ tướng;
** Điều 11: vai trò của tổng thống trong thủ tục trưng cầu dân ý, theo yêu cầu của chính phủ hay Nghị viện; từ năm 2008 cũng cung cấp cơ chế trưng cầu dân ý mới;
** Điều 12: giải tán QuốcHạ hộiviện;
** Điều 15: trách nhiệm của Tổng thống là tổng tư lệnh;
** Điều 16: quyền lực đặc thù của Tổng thống trong trường hợp quốc gia bị đe dọa nghiêm trọng, hành sử dưới sự kiểm soát của Nghị viện và Hội đồng Bảo hiến.