Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Sét thượng tầng khí quyển”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
→Tính chất: Thêm nguồn |
|||
Dòng 18:
'''Sét dị hình''' là một hiện tượng phóng điện trên khí quyển cao có quy mô rất lớn, nó hình thành trên cả các đám mây [[dông]], hay [[mây vũ tích]] (cumulonimbus), dẫn đến việc nó có rất nhiều hình dạng khác nhau. Nó được kích hoạt bởi các [[Tia sét#Từ mây xuống đất (CG)|tia sét CG]] [[Tia sét#Sét dương và sét âm|dương]] giữa đám mây và mặt đất.<ref name="boccippio">{{cite journal|last1=Boccippio|first1=D. J.|last2=Williams|first2=E. R.|last3=Heckman|first3=S. J.|last4=Lyons|first4=W. A.|last5=Baker|first5=I. T.|last6=Boldi|first6=R.|date=August 1995|title=Sprites, ELF Transients, and Positive Ground Strokes|journal=Science|volume=269|issue=5227|pages=1088–1091|bibcode=1995Sci...269.1088B|doi=10.1126/science.269.5227.1088|pmid=17755531|s2cid=8840716}}</ref> Sprite xảy ra do các điện tích theo kênh dẫn sét phóng lên trên từ bên dưới, từ trong vùng đỉnh đám mây bão hay từ mặt đất. Sprite xảy ra chủ yếu ở [[tầng trung lưu]] cách mặt đất 50÷90 km. Cái tên Sprite được đặt theo tên của một nhân vật Sprite (Ariel hay Puck, linh hồn của không khí<ref name="YPIWB">From [https://books.google.com/books?id=dtBrs114-NEC&pg=PA128 page 128] of: John Friedman, ''Out of the Blue: A History of Lightning'' (New York, New York: Random House, Inc., 2008):
"Dr. Davis Sentman of the University of Alaska, one of the few scientists studying these luminous, ghostlike phenomena [i.e., sprites], named the eerie flashes of colored lights after Shakespeare's mischievous spirits of the air — Ariel in ''The Tempest'' and Puck in "A Midsummer Night's Dream."</ref>) trong vở [[A Midsummer Night's Dream (định hướng)|''A Midsummer Night's Dream'']] của [[William Shakespeare|Shakespeare]], nhưng cũng là viết tắt của cụm từ '''S'''tratospheric/mesospheric '''P'''erturbations '''R'''esulting from '''I'''ntense '''T'''hunderstorm '''E'''lectrification ("sự nhiễu loạn bình lưu/trung lưu do hiệu ứng điện mạnh trong cơn dông").<ref name="vfOIK">{{chú thích web|url=http://news.psu.edu/story/140845/1997/09/01/research/sprites-and-elves-atmosphere|title=Sprites and Elves in the Atmosphere | Penn State University}}</ref> Bình thường chúng trông giống như một đám mây đỏ-cam hay xanh lá-xanh dương với các tua bên dưới và đôi khi còn có một cái vòng ([[Quầng sprite|quầng]]) ở bên trên. Sprite diễn ra trong khoảng thời gian ngắn, khoảng từ vài mili giây tới 2 giây. Tới nay đã có hàng nghìn quan sát về sprite.<ref name="a3HqH">Walter A. Lyons and Michey D. Schmidt (2003). [http://ams.confex.com/ams/pdfpapers/65547.pdf P1.39 The Discovery of Red Sprites as an Opportunity For Informal Science Education.] [[American Meteorological Society]]. Truy cập ngày 18 tháng 2 năm 2009.</ref> Sprite
<gallery mode="packed">
| |||