Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Vô minh (Phật giáo)”

'''Vô minh''' (zh. 無明, sa. अविद्या ''avidyā'', pi. ''avijjā'', bo. ''ma rig-pa'' མ་རིག་པ་) chỉ nhận thức sai lầm về [[Cái tôi|bản ngã]] và thế giới xung quanh.<ref>[https://thuvienhoasen.org/a13717/khai-niem-vo-minh-trong-phat-giao Khái niệm vô minh trong Phật giáo], Thư viện Hoa sen, 14/12/2011.</ref>. Vô minh là yếu tố đầu tiên trong nguyên lý [[Duyên khởi]] với mười hai nhân duyên (sa. ''pratītya-samutpāda''), là những nguyên nhân làm con người vướng trong [[Luân hồi]] (sa. ''saṃsāra''). Vô minh cũng là một trong ba ô nhiễm, [[Tam lậu]] (sa. ''āsrava''), một trong ba [[phiền não]] (sa. ''kleśa'') và khâu cuối cùng của mười trói buộc ([[Thập triền]], sa. ''saṃyojana'').

Vô minh được xem là gốc của mọi bất thiện trong thế gian và cũng là một đặc tính của [[Khổ (Phật giáo)|Khổ]] (sa. ''duḥkha''). Đó là tình trạng tâm thức không thấy sự vật "như nó là" ([[Như thật tri kiến]]), cho ảo giác là sự thật và vì vậy sinh ra khổ. Vô minh sinh [[Ái (Phật giáo)|ái]] (sa. ''tṛṣṇā'') và đó là yếu tố cơ bản sinh ra sự tái sinh. Theo quan điểm [[Đại thừa]], vì vô minh mà từ [[không tính|tính Không]] (sa. ''śūnyatā'') thoắt sinh ra hiện tượng, làm cho người còn mê lầm tưởng đó là sự thật và không thấy tự tính ([[Si (Phật giáo)|Si]]).

Mỗi tông phái Phật giáo có cách giải thích khác nhau về vô minh. Trong các trường phái Đại thừa, vô minh cũng được hiểu khác nhau. [[Trung quán tông]] (sa. ''mādhyamika'') cho rằng, vô minh xuất phát từ quan điểm chấp trước tiên thiên của [[ý thức]], và từ đó mà xây dựng lên một thế giới của riêng mình, cho thế giới đó những tính chất của chính mình và ngăn trở không cho con người thấy thế giới đích thật. Vô minh cũng là không thấy thể tính thật sự, và thể tính đó là [[không tính|tính Không]]. Như thế vô minh có hai khía cạnh: một là nó che đậy thế giới đích thật, hai là nó xây dựng cái [[Ảo ảnh (Phật giáo)|ảo ảnh]], cái giả. Hai mặt này cứ luôn luôn dựa vào nhau. Đối với [[Kinh lượng bộ]] (sa. ''sautrāntika'') và [[Tì-bà-sa bộ]] (sa. ''vaibhāṣika'') thì vô minh là cách nhìn thế giới sai lạc, cho thế giới là thường còn, mà thế giới có thật chất là [[vô thường]]. Vô minh làm cho con người tưởng lầm thế giới có một tự ngã. Theo [[Duy thức tông]] thì vô minh là một kiến giải điên đảo, vô minh cho rằng thế giới độc lập với ý thức ([[Tâm (Phật giáo)|tâm]]) mặc dù Duy thức tông cho rằng [[thế giới]] và ý thức chỉ là một.