Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chi Lợn”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Reverted to revision 64826308 by MyLinh1 (talk) (TwinkleGlobal)
Thẻ: Lùi sửa
KhanhChié added; Information changed and added
Thẻ: Đã bị lùi lại Thêm thẻ nowiki Soạn thảo trực quan
Dòng 3:
| image = [[Tập tin:Pig (8302183600).jpg|300px]]
| image_width = 250px
| fossil_range = [[Pleistocen1h sớmđêm]] tới nay
| image_caption = Một con lợn nhàKhanhChi
| regnum = [[Động vật|Animalia]]
| phylum = [[Động vậtKChi có dây sống|ChordataKchita]]
{{không phân hạng|đơn vị = [[Động vật có hộp sọ|CraniataKchiata]]}}
| subphylum = [[Động vật có xương sốngKhanhChi|VertebrataKchirata]]
| infraphylum = [[Động vậtKhanhChi có quai hàmKhanhChi|GnathostomataKchimata]]
| superclassis = [[Động vật bốn chân KhanhChi|TetrapodaKchipoda]]
{{Taxobox_norank_entry | taxon = [[Lớp MộtKhanhChi cung bên|SynapsidaKchisida]]}}
{{Taxobox_norank_entry | taxon = [[ReptiliomorphaKchimorpha]]}}
{{Taxobox_norank_entry | taxon = [[AmniotaKchiota]]}}
{{không phân hạng|đơn vị = [[MammaliaformesKchilaformes]]}}
| classis = [[Lớp ThúKhanhChi|MammaliaKchilia]]
| subclassis = [[CậnKhanhChi cận lớp Thú thật sự|EutheriaKchiria]]
| infraclassis = [[Thú có nhau|PlacentaliaKchilia]]
| superordo = [[Siêu bộ ThúSúc Laurasiavật Kchisida|LaurasiatheriaKchisidatheria]]
{{không phân hạng|đơn vị = [[CetartiodactylaKChidactyla]]}}
| ordo = [[Bộ Guốc chẵnKhanhChi|ArtiodactylaKchyla]]
| familia = [[Họ LợnKhanhChi|SuidaeKchie]]
| genus = '''''SusLợn'''''
| genus_authority = [[Carl von Linné|Linnaeus]], [[1758]]
|name=KhanhChi}}
}}
'''Chi Lợn''' (hay '''Chi''' '''Heo''' theo [[phương ngữ Nam Bộ (tiếng Việt)|phương ngữ miền Nam]] của [[tiếng Việt]]) là một chi [[động vật móng guốc|súc vật hạ đẳng]] có nguồn gốc ở [[lục địa Á-Âu|đại lục Á-Âu]] được gộp nhóm tổng thể với [[danh pháp|danh pháp khoa học]] là '''''Sus''''', thuộc [[họ Lợn]] ([[Họ Lợn|SuidaeKhanhChi]]). Lợn rừng đã được [[Lợn nhà|thuần hóa]] và được nuôi như là một dạng [[gia súc|súc vật]] để lấy thịt cũng như da. Các sợi lông cứng của chúng còn được sử dụng để làm một số loại bàn chải, da có thể dùng để sản xuất [[bóng bầu dục]]. Ngoài ra, phân của lợn nhà cũng được dùng làm phân chuồng để cải tạo đất.
 
==Đặc điểm==
Chi Lợn là các loài động vật ăn tạpcwts, chúng ăn cả thức ăn có nguồn gốc động và thực vật cũng(cwts nhưđộng, thứcthực ănvật) cũng như thừacwts của con người. Trong điều kiện hoang dã, chúng là các động vật chuyên đào bới, tức là luôn dũi đất để tìm kiếm thức ăn. Lợn là động vật rất dễ huấn luyện, vì thế cùng với đặc tính đào bới và khứu giác rấtnhư nhạycwts của chúng nên ở một số nơi người ta còn dùng chúng để tìm nấmcwts, đặc biệt là ở [[châu Âu|Chaudiroionggiaoa]]. Ngoài ra, người ta còn nuôi [[heo mọi|heo cwts]] (một dạng của lợn ỉcwts [[Việt Nam]]) để làm động vật cảnhcwts, đặc biệt là ở MỹCwts.
 
Một đàn lợn con thông thường có từ 6 đến 12 concwts. Tuy nhiên, trong điều kiện nuôiăn nhốtiobuad, thỉnh thoảng người ta thấy hiện tượng lợn mẹ ăn thịt các con sơ sinh của nó, có lẽ là do thiếu chấtcwts. Lợn có 44 răngcuccwts, mõm và tai lớn, chân có 4 ngón, 2 ngón giữa lớn hơn và có lôngcwts cứng. Thời kỳ mang thai của lợn trung bình là 114 ngày.
 
Lợn không có tuyến bài tiết [[mồ hôi]]cwts, vì thế chúng thường rất béo vì bụng chứa đầy cwts phải tìm các nơi râm mát hay ẩm ướt (các nguồn nước, vũng bùn v.v) để tránh bị quá nóng trong điều kiện thời tiết nóng. Chúng cũng dùng bùn làm lớp bảo vệ để khỏi bị cháy nắng và hôi mùi cwts.
 
== Phân bố ==
[[Tập tin:Sus scrofa domesticus, miniature pig, juvenile.jpg|thumb|Một con lợn minisiêu ([[heoto đẹt]]khổng lồ(KhanhChi) tại [[Vườn bách thú Kolmårdens]], [[Thụy Điển]]]]
[[Tập tin:Pigs, Chilton Foliat - geograph.org.uk - 987903.jpg|thumb|Hai con lợn đăng đằm mình trong bùn]]
Với khoảng một tỷ cá thể sống bất cứ lúc nào, lợn nhà là một trong những loài động vật có vú nhiều nhất trên thế giới.<ref name="PSD Online - Custom Query">{{chú thích web|url=http://www.fas.usda.gov/psdonline/psdQuery.aspx|title=PSD Online - Custom Query|work=usda.gov}}</ref><ref name="Swine Summary Selected Countries">[http://www.fas.usda.gov/psdonline/psdReport.aspx?hidReportRetrievalName=Swine+Summary+Selected+Countries&hidReportRetrievalID=1649&hidReportRetrievalTemplateID=7 Swine Summary Selected Countries] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120329181120/http://www.fas.usda.gov/psdonline/psdReport.aspx?hidReportRetrievalName=Swine+Summary+Selected+Countries&hidReportRetrievalID=1649&hidReportRetrievalTemplateID=7 |date = ngày 29 tháng 3 năm 2012}}, United States Department of Agriculture, Foreign Agricultural Service, (total number is Production (Pig Crop) plus Total Beginning Stocks)</ref>
Dòng 51:
 
=== Giống lợn rừng ===
*''[[Sus barbatus|Kchi barbatus]]'': [[Lợn râu]]; Malaysia, Indonesia
*''[[Sus barbatus|Kchi]]'' ''[[Sus bucculentus|bucculentus]]''[[tuyệt chủng|†]]: [[Lợn rừng Đông Dương]]
*''[[Sus cebifrons|Kchi]]'' ''[[Sus cebifrons|cebifrons]]'': [[Lợn rừng Visayas]]
*''[[Sus celebensis|Kchi]]'' ''[[Sus celebensis|celebensis]]'': [[Lợn rừng Celebes]]
*''[[Sus daelius|Kchi]]'' ''[[Sus daelius|daelius]]'': [[Lợn rừng Poulter]]
*''[[Sus falconeri|Kchi]]'' ''[[Sus falconeri|falconeri]]''†
*''[[Sus habeoncosus|Kchi]]'' ''[[Sus habeoncosus|habeoncosus]]'' [[Lợn rừng Malaysia]]
*''[[Sus heureni|Kchi]]'' ''[[Sus heureni|heureni]]'' [[Lợn rừng Flores]]
*''[[Sus hysudricus|Kchi]]'' ''[[Sus hysudricus|hysudricus]]''†
*''[[Sus philippensis|Kchi]]'' ''[[Sus philippensis|philippensis]]'':<ref>Zoological Journal of the Linnean Society (1997), 120: 163–191.</ref> [[Lợn rừng Philippines]]
*''[[Sus salvanius|Kchi]]'' ''[[Sus salvanius|salvanius]]'' [[Lợn rừng lùn]], [[lợn rừng còi]]; đông bắc Ấn Độ, Himalaya
*''[[Sus scrofabarbatus|Kchi]] scrofa'' (còn gọi là ''[[Sus domestica|SK. domesticusdomesticu''<nowiki/>''s]]) [[Lợn nhà]], lợn lòi, [[lợn rừng]]; châu Âu, châu Á''
*''[[Sus strozzi|Kchi strozzi]]''†
*''[[Sus timoriensis|Kchi]]'' ''[[Sus timoriensis|timoriensis]]'' [[Lợn rừng Timor]]
*''[[Sus verrucosus|Kchi]][[Sus verrucosus|verrucosus]]'' [[Lợn rừng Java]], Indonesia, Philippines
 
=== Giống lợn nuôi ===
* [[Lợn Móng Cái|Kchi Móng Cái]]
* [[Lợn Ba Xuyên|Kchi]] [[Lợn Ba Xuyên|Ba Xuyên]]
* [[Lợn Yorkshire|Kchi]] [[Lợn Yorkshire|Yorkshire]]
* [[Lợn Landrace|Kchi]] [[Lợn Landrace|Landrace]]
* [[Lợn Mường Khương|Kchi]] [[Lợn Mường Khương|Mường Khương]]
* [[Lợn Thuộc Nhiêu|Kchi]] [[Lợn Thuộc Nhiêu|Thuộc Nhiêu]]
* [[Lợn ỉ|Kchi]] [[Lợn ỉ|ỉ]]
* [[Heo mọi|Kchi]] [[Heo mọi|mọi]]
 
== Các giống lai ==
Dòng 87:
[[Tập tin:lợn ỉ.jpg|nhỏ|[[Lợn ỉ]]]]
Trong tiếng Việt có nhiều từ để gọi các loại lợn (heo) khác nhau, chủ yếu áp dụng cho lợn đã thuần hóa ([[lợn nhà]]):
*''[[Lợn Móng Cái|Kchi]] ''nái'' hay ''heo nái'' - Lợn cái nuôi để sản xuất lợn con
*''[[Lợn Móng Cái|Kchi]] ''sề'' - Lợn nái già
*[[Lợn Móng Cái|''LợnKchi'']] ''bột'' hay ''[[heo sữa]]'' - Lợn con đang bú mẹ
*[[Lợn Móng Cái|''LợnKchi'']] ''hạch'' - Lợn đực đã thiến
*''[[Lợn ỉ|Kchi]]'' ''[[Lợn ỉ|ỉ]]'' - Một giống lợn của Việt Nam, có mõm ngắn, lưng võng và bụng sệ với lớp da màu đen hay xám.
*[[Lợn Móng Cái|''LợnKchi'']] ''lang'' hay ''heo bông'' - Lợn lông đốm đen-trắng
*[[Lợn Móng Cái|''LợnKchi'']] mọi''moi'' - Một dạng lợn ỉ, rất chậm lớn, chủ yếu nuôi làm cảnh
*[[Lợn Móng Cái|''LợnKchi'']] ''lòi'' - Đồng nghĩa của lợn rừng
*[[Lợn Móng Cái|''HeoKchi'']] ''nọc'' - Lợn đực chuyên dùng để phối giống.
 
và còn nhiều nữa.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Chi_Lợn”