Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Môn đệ của Linnaeus”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
sửa câu cú
Dòng 1:
[[Tập tin:Mortimer_-_Captain_James_Cook,_Sir_Joseph_Banks,_Lord_Sandwich,_Dr_Daniel_Solander_and_Dr_John_Hawkesworth.jpg|phải|nhỏ| Các nhà thám hiểm Daniel Solander (ngoài cùng bên trái) cùng [[Joseph Banks]] (trái, ngồi) tháp tùng [[James Cook]] (giữa) trong chuyến đi đến Úc. <br />Tác phẩm của John Hamilton Mortimer. ]]
'''Các môn đệ của Linnaeus''' là một nhóm sinh viên, nhà thám hiểm đã thực hiện các cuộcchuyến thám hiểm thu thập các mẫu vật và tư liệu về [[Thực vật học|thực vật]] và [[động vật học]] trêntừ khắp nơi trên thế giới do nhà thực vật học [[Carl Linnaeus]] đề xuất hoặc chỉ định. Các cuộc thám hiểm diễn ra trong nửa sau của thế kỷ 18 và các môn đệ được Linnaeus gọi là các ' [[Tông đồ của Giê-su|sứ đồ]] '.<ref name="Blunt206">Blunt, Wilfrid (2004). pp. 173–174.</ref>
 
Nhiều sứ đồ bắt đầu cuộc hành trình từ Thụy Điển. Một số đóng vai trò là tuyên úy hoặc bác sĩ trên các con tàu của Công ty Đông Ấn Thụy Điển. Các chuyến đi thường ẩn chứa nhiều rủi ro. Bảy trong số mười bảy sứ đồ đã không bao giờ trở về. Vị sứ đồ đầu tiên, Christopher Tärnström, đã qua đời vì một cơn sốt nhiệt đới trên [[Côn Sơn (đảo)|đảo Côn Sơn]] vào năm 1746. Góa phụ của Tärnström rất tức giận với Linnaeus vì đã khiến những đứa con của bà mồ côi cha. Sau sự việc này, Linnaeus chỉ cử những người đàn ông chưa kết hôn.
Dòng 14:
Linnaeus trở về Thụy Điển vào tháng 5 năm 1741 và được bổ nhiệm làm Giáo sư Y khoa tại Đại học Uppsala. Chín năm sau, ông trở thành hiệu trưởng của trường đại học, bắt đầu một thời kỳ mà khoa học tự nhiên được coi trọng nhất.<ref name="nrm.se">{{Chú thích web|url=http://www.nrm.se/researchandcollections/botany/phanerogamicbotany/botanicalhistory/carlvonlinne.4.5fdc727f10d795b1c6e80007524.html|tựa đề=Carl Linnaeus|tác giả=Petrusson|tên=Louise|nhà xuất bản=[[Swedish Museum of Natural History]]|ngày truy cập=2010-04-03}}</ref>
 
Có lẽ đóng góp quan trọng nhất mà Linnaeus đã thực hiện trong thời gian ở Uppsala là với tư cách là một giáogiảng viên. Các bài giảng của ông thường thường được tổ chức trong Vườn Bách thảo. Ông dạy học sinh nghĩ cho bản thân và không nên tin tưởng bất kỳ ai. Các chuyến du ngoạn thựcbách vậtthảo vào thứ Bảy trongvào mỗi mùa hè được thực hiện nhiều hơn cả các bài giảng của ông. Linnaeus và các sinh viên đã khám phá hệ động thực vật ở vùng lân cận Uppsala.<ref name="Blunt206"/> Ngoài ra, ông còn để một số học sinh giỏi nhất sống với mình tại nhà riêng.<ref name="Blunt172-173">Blunt, Wilfrid (2004). pp. 172–173.</ref>
 
Trong số các sinh viên đáng chú ý của Linnaeus, những con người đầy hứa hẹn và tận tâm nhất đã thực hiện các chuyến thám hiểm nhằm thu thập và nghiên cứu thực vật đến nhiều nơi khác nhau trên thế giới, thường là với sự giúp đỡ của các giáo sư. Mười bảy nhà thám hiểm này được gọi là sứ đồ của Linnaeus.<ref name="Gribbin56-57">Mary, Gribbin (2008). pp. 56–57.</ref> Đôi khi ông sử dụng ảnh hưởng của mình với tư cách là hiệu trưởng để cấp cho các sứ đồ của mình một vị trí trong chuyến thám hiểm hoặc học bổng.<ref name="Blunt189-190">Blunt, Wilfrid (2004). pp. 189–190.</ref> Hầu hết các sứ đồ đã được hướng dẫn về những thứ cần tìm trong cuộc hành trình. Họ đã thu thập, sắp xếp và phân loại thực vật, động vật và khoáng chất mới theo hệ thống phân loại của Linnaeus. Hầu hết đã trao tặng lại bộ sưu tập của mình cho Linnaeus khi cuộc hành trình kết thúc.<ref name="Broberg37-39">Broberg, Gunnar (2006). pp. 37–39.</ref>
Dòng 25:
=== Pehr Kalm, Bắc Mỹ (1747–51) ===
[[Tập tin:PehrKalm.jpg|nhỏ| Pehr Kalm <ref name="tiede092003">TIEDE 5/2003, Suomalaisten löytöretket 3: Professori Kalm pääsi amerikan lehtiin.<br />'''NOTE:''' While this picture is widely believed to portray Pehr Kalm, some modern-day historians think it may actually depict Kalm's colleague [[Pehr Gadd]].</ref> ]]
Pehr Kalm (1715–79) sinh ra ở Thụy Điển với cha mẹ là người Phần Lan và trở thành học trò của Linnaeus vào tháng 12 năm 1740. Ông đã đề xuất với Linnaeus bằng một chuyến đi đến Bắc Mỹ cho mục đính thám hiểm và nghiên cứu. Linnaeus đồng ý và vào tháng 11 năm 1747 Kalm bắt đầu hành trình đến Bắc Mỹ với sự tài trợ trường đại học ở Uppsala và [[Turku|Åbo]]. Sau một thời gian dài ở Anh, trên đường đến Philadelphia vào mùa thu năm 1748. Khi đến đónơi, ông đã ở lại Bắc Mỹ trong hai năm rưỡi, thăm các bang Pennsylvania, New Jersey, New York và miền nam Canada. Sau đó ông trở lại Thụy Điển. Kalm là một trong số ít các sứ đồ thực sự sống sót theo hy vọng của Linnaeus; mang theo một bộ sưu tập lớn các loại cây và hạt giống đã được ép. Kinh nghiệm trong chuyến đi của ông sau đó được xuất bản trong một cuốn sách dài ba tập, ''En resa tới Norra America''.<ref name="Gribbin57"/><ref name="Blunt186">Blunt, Wilfrid (2004). p. 186.</ref><ref name="Fagerstedt58-62">Fagerstedt and Sörlin (2004). pp. 58–62.</ref><ref name="Stöver181">Stöver, Dietrich Johann Heinrich (1974). p. 181.</ref>
 
=== Fredric Hasselquist, Izmir, Ai Cập, v.v. (1749–52) ===
Fredric Hasselquist (1722–52) đã từng nghe Linnaeus kể về khu vực phía Đông Địa Trung Hải chưa được khám phá về mặt thực vật và ông đã có cảm hứng đi du lịch đến đó. Do Hasselquist quá nghèo để thực hiện chuyến thám hiểm, ông đã phải dựa vào nguồn tài trợ của Linnaeus và Olof Celsius. Vào ngày 7 tháng 8 năm 1749, Hasselquist đi thuyền từ [[Stockholm]] đến Izmir (một thành phố ở [[Thổ Nhĩ Kỳ]]), nơi ông đã ở lại vào mùa đông năm đó. Sau đó, ông đi thuyền đến Ai Cập, ở lại trong mười tháng trước khi trở về. Trên đường ông đã ghé lại [[Syria]], [[Cộng hòa Síp|Đảo Síp]], [[Rhodes]] và [[Khios|Chios]]. Ông đã trở lại Izmir với một bộ sưu tập phong phú các phát hiện về thực vật và động vật học và cả khoáng chất. Vào ngày 9 tháng 2 năm 1752, ông qua đời trước khi trở về Thụy Điển. Trong chuyến thám hiểm của mình, ông đã gây ra một khoản nợ lớn và Linnaeus được thông báo rằng các bộ sưu tập và bản thảo của Hasselquist sẽ không được gửi về cho đến khi khoản nợ được thanh toán. Nữ hoàng Thụy Điển Louisa Ulrika đã trả nợ thay và Linnaeus nhận được những mẫu vật của Hasselquist. Năm 1757, Linnaeus xuất bản ''Iter Palaestinium'' dựa trên các bộ sưu tập và bản thảo của Hasselquist.<ref name="Gribbin57"/><ref name="Blunt186-187">Blunt, Wilfrid (2004). pp. 186–187.</ref><ref name="Frängsmyr54-55">Frängsmyr et al. (1983). pp. 54–55.</ref><ref name="Stöver175-176">Stöver, Dietrich Johann Heinrich (1974). pp. 175–176.</ref>
 
=== Olof Torén, Surat (Ấn Độ) và Quảng Châu (1750) ===
Dòng 41:
 
=== Daniel Rolander, Suriname (1755) ===
Daniel Rolander (1725–93) đi cùng một người quen của Linnaeus, Carl Gustav Dahlberg, đến [[Suriname]] năm 1755. Mặc dù bị ốm trên đường đi, ông ấy đã gần như hồi phục khi đến nơi. Tại Suriname, ông đã cố gắng khám phá các khu rừng nhiệt đới nhưng lại tỏ ra không ưa chuộng khí hậu nơi đây. Do chứng nghiện rượu của mình, sức khỏe của Rolander bắt đầu giảm sút. Ông đã ở lại Suriname trong bảy tháng và sau đó trở về với một bộ sưu tập bao gồm thực vật và côn trùng. Tuy nhiên, ông đã không trao lại bất cứ mẫu vật nào trong bộ sưu tập của mình cho Linnaeus. Điều này được cho là đã khiến Linnaeus "tức giận". Linnaeus, với quyết tâm mua lại các bộ phận trong bộ sưu tập của Rolander, đã đột nhập vào nhà của Rolander và được báo cáo là đã lấy trộm một cây ''[[Sauvagesia]]''. Sự việc này đã chấm dứt mối quan hệ giữa hai người và Linnaeus đã nhiều lầnđuượcclần được cho là đã chỉ trích Rolander.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.ikfoundation.org/linnaeus/apostles/d-rolander.html|tựa đề=Daniel Rolander|ngày truy cập=2010-05-16}}</ref><ref name="Fagerstedt104-115">Fagerstedt and Sörlin (2004). pp. 104–115.</ref>
 
=== Anton Rolandsson Martin, Spitsbergen (1758) ===
Dòng 51:
=== Pehr Forsskål, Ai Cập và Yemen (1761–63) ===
[[Tập tin:Peter_Forsskaal_year1760.jpg|nhỏ|[[Pehr Forsskål]]]]
[[Pehr Forsskål]] (1732–63) sinh ra ở Phần Lan và trở thành học trò của Linnaeus khi ông 18 tuổi. Forsskål đã được mời tham gia một chuyến thám hiểm với phái đoàn Đan Mạch do Vua Đan Mạch Frederick V ủy nhiệm đến Trung Đông. Ông đã xin ý kiến của Linnaeus và được chấp thuận. Mặc dù đó là một chuyến thám hiểm của Đan Mạch, Vua Frederick V đã tuyên bố rằng những phát hiện này sẽ không được đưa về [[Copenhagen]] cho đến khi các nhà thực vật học quốc tế, bao gồm Linnaeus đã nghiên cứu và chọn lọc chúng. Forsskål và đoàn thám hiểm lên đường vào mùa đông năm 1761. Điểm dừng chân đầu tiên của họ là [[Alexandria]], Ai Cập. Forsskål đã thực hiện nhiều khám phá tại [[Suez]] và là một trong những người đầu tiên mô tả hệ động thực vật của [[Biển Đỏ]]. Chuyến thám hiểm đến Yemen vào tháng 4 năm 1763, nơi Forsskål tìm thấy ''[[Chi Một dược|Commiphora]]'' mà Linnaeus đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên, Forsskål đã qua đời vì bệnh sốt rét vào ngày 11 tháng 7 năm 1763 trước khi ông có thể giao mẫu ''Commiphora'' lại cho Linnaeus. Forsskål đã viết nên quyển ''Flora Aegyptiaco-Arabica'' và ''Descriptiones Animalis'' trong chuyến thám hiểm. Các tác phẩm của ông được một thành viên khác của đoàn thám hiểm là Carsten Niebuhr xuất bản vào năm 1775. Carsten Niebuhr.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.bioresurs.uu.se/skolprojektlinne/pdf/apostles.pdf|tựa đề=The Apostles|nhà xuất bản=[[Uppsala University]]|định dạng=PDF|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20110910162303/http://www.bioresurs.uu.se/skolprojektlinne/pdf/apostles.pdf|ngày lưu trữ=2011-09-10|ngày truy cập=2010-05-18}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=http://www.ikfoundation.org/linnaeus/apostles/p-forsskal.html|tựa đề=Peter Forsskål|ngày truy cập=2010-05-18}}</ref><ref name="Stöver177-177">Stöver, Dietrich Johann Heinrich (1974). pp. 176–177.</ref>
=== Göran Rothman, Tunisia và Libya (1773–76) ===
Göran Rothman (1739–78) học y khoa tại Đại học Uppsala và thực hiện luận án của mình với sự giám sát và hỗ trợ bởi Linnaeus. Năm 1773 Rothman đến Bắc Phi dưới sự ủy quyền của Viện Hàn lâm Khoa học Thụy Điển. Ông đã đến thăm [[Libya]] và [[Tunisia]] nhưng không thể đi sâu vào nội địa như mong muốn do tình hình bất ổn tại địa phương. Ông trở lại Thụy Điển vào năm 1776 với rất ít mẫu vật và phát hiện được mang về.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.ikfoundation.org/linnaeus/apostles/g-rothman.html|tựa đề=Göran Rothman|ngày truy cập=2010-05-19}}</ref><ref name="Fagerstedt94">Fagerstedt and Sörlin (2004). p. 94.</ref>
Dòng 71:
 
=== Andreas Berlin, Guinea (1773) ===
Andreas Berlin (1746–73) học tại Đại học Uppsala và là thầyhọc củatrò Linnaeus trước khi đến London để tìm một chuyến thám hiểm thực vật mà ông có thể tham gia. Năm 1773, ông đến Guinea với nhà tự nhiên học người Anh, Henry Smeathman. Mục đích của chuyến đi là khám phá các vùng đất trung tâm của châu Phi nhưng trước khi đến đất liền, Berlin đã chết vì bệnh dạ dày khi đang ở trên tàu Îles de Los. Trước khi ông qua đời, Berlin đã gửi một số mẫu cây cho Linnaeus.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.ikfoundation.org/linnaeus/apostles/a-berlin.html|tựa đề=Andreas Berlin|ngày truy cập=2010-05-19}}</ref><ref name="Fagerstedt10-13">Fagerstedt and Sörlin (2004). pp. 10–13.</ref>
 
=== Adam Afzelius, Sierra Leone (1792–96) ===
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Môn_đệ_của_Linnaeus”