Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Xích đạo thiên cầu”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 1:
[[Image:AxialTiltObliquity.png|right|thumb|300px|Xích đạo thiên cầu hiện nay nghiêng một góc khoảng 23.44° so với mặt phẳng [[hoàng đạo]]. Hình trên cho thấy liên hệ giữa [[độ nghiêng trục quay]] Trái Đất (''obliquity''), [[Chuyển động quay|trục quay]], và [[mặt phẳng quỹ đạo]].]]
'''Xích đạo thiên cầu''' là một
| tiêu đề = Celestial Equator
| url=http://scienceworld.wolfram.com/astronomy/CelestialEquator.html
| ngày truy cập = 5 August 2011 }}</ref> Đây là [[mặt phẳng tham chiếu]] của [[hệ tọa độ xích đạo]]. Do sự [[Độ nghiêng trục quay|nghiêng]] của trục quay Trái Đất, xích đạo thiên cầu hiện nay nghiêng một góc 23.44° so với mặt phẳng [[Chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời|quỹ đạo Trái Đất]] hay [[hoàng đạo]], nhưng 5 triệu năm trở lại đây giá trị độ nghiêng đã thay đổi trong khoảng từ 22.0° đến 24.5°<ref>{{cite journal|last=Berger|first=A.L.|date=1976|title=Obliquity and Precession for the Last 5000000 Years|journal=[[Astronomy and Astrophysics]]|volume=51|issue=1|pages=127–135|bibcode=1976A&A....51..127B}}</ref> do sự [[Nhiễu loạn (thiên văn học)|nhiễu loạn]] đến từ các [[hành tinh]] khác.
Đối với một người quan sát đứng trên vùng [[xích đạo]] của Trái Đất, xích đạo thiên cầu là một [[Hình bán nguyệt|nửa đường tròn]] tưởng tượng đi qua [[thiên đỉnh]], hay điểm trên bầu trời trực tiếp trên đỉnh đầu. Khi người quan sát di chuyển về phía bắc (hoặc nam), xích đạo thiên cầu nghiêng dần về phía [[chân trời]] đối diện. Tại hai [[Cực địa lý|vùng cực]], xích đạo thiên cầu trùng với đường chân trời lý tưởng. Tại mọi [[vĩ độ]], xích đạo thiên cầu là một cung tròn hoặc vòng tròn đều đặn vì người quan sát chỉ ở một góc xa hữu hạn so với mặt phẳng của xích đạo thiên cầu, nhưng ở khoảng cách xa vô cực so với bản thân đường xích đạo thiên cầu.<ref>{{Cite book|title=The Amateur Astronomer's Introduction to the Celestial Sphere|last=Millar|first=William|date=2006|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-0-521-67123-1}}</ref>
Các [[thiên thể]] nằm gần đường xích đạo thiên cầu sẽ có thể thấy được phía trên đường chân trời tại hầu hết địa điểm trên Trái Đất, nhưng [[Đỉnh điểm (thiên văn học)|đỉnh điểm]] (đi qua đường [[Kinh tuyến (thiên văn học)|kinh tuyến]]) cao nhất của chúng chỉ xảy ra ở gần vùng xích đạo. Xích đạo thiên cầu hiện nay đi qua các [[chòm sao]] sau:<ref>{{cite web|url=https://in-the-sky.org/data/constellations_map.php|title=Map of the Constellations|last=Ford|first=Dominic|website=in-the-sky.org|access-date=1 Feb 2021}}</ref>
{| width="60%"
| width="20%" |
* [[Song Ngư (chòm sao)|Song Ngư]] (gồm [[:en:First_Point_of_Aries|điểm xuân phân]] nằm ở phía trên ranh giới phía nam của chòm sao)
* [[Kình Ngư]]
* [[Kim Ngưu (chòm sao)|Kim Ngưu]]
* [[Ba Giang (chòm sao)|Ba Giang]]
* [[Lạp Hộ]] (cắt qua gần [[đai lưng Lạp Hộ]])
| width="20%" |
* [[Kỳ Lân (chòm sao)|Kỳ Lân]]
* [[Tiểu Khuyển]]
* [[Trường Xà]]
* [[Lục Phân Nghi]]
* [[Sư Tử (chòm sao)|Sư Tử]]
| width="20%" |
* [[Xử Nữ (chòm sao)|Xử Nữ]] (gồm điểm thu phân)
* [[Cự Xà]] (phần đầu)
* [[Xà Phu (chòm sao)|Xà Phu]]
* [[Cự Xà]] (phần đuôi)
* [[Thiên Ưng (chòm sao)|Thiên Ưng]]
* [[Bảo Bình (chòm sao)|Bảo Bình]]
|}
Đây cũng là những chòm sao có thể được quan sát nhất trên toàn bộ Trái Đất.
Trong khoảng thời gian vài nghìn năm, sự định hướng của xích đạo Trái Đất và do đó là các chòm sao mà xích đạo thiên cầu đi qua cũng sẽ thay đổi bởi sự [[Tiến động|tiến động trục quay]] Trái Đất.
Các thiên thể khác ngoài Trái Đất cũng có các xích đạo thiên cầu của chúng được định nghĩa tương tự.<ref>{{cite journal|vauthors=Tarasashvili MV, ((Sabashvili ShA)), Tsereteli SL, Aleksidze NG|date=26 Mar 2013|title=New model of Mars surface irradiation for the climate simulation chamber 'Artificial Mars'|url=https://www.researchgate.net/publication/258789199|journal=International Journal of Astrobiology|volume=12|issue=2|pages=161–170|bibcode=2013IJAsB..12..161T|doi=10.1017/S1473550413000062}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.dlr.de/media/en/desktopdefault.aspx/tabid-4986/8423_page-7//8423_read-12880|title=Equal length of day and night on Saturn: the start of spring in the northern hemisphere|publisher=[[German Aerospace Center]]|access-date=1 Feb 2021}}</ref>
== Xem thêm ==
Hàng 13 ⟶ 43:
==Chú thích==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Celestial Equator}}
[[Thể loại:Thiên văn mặt cầu]]
|