Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chiến tranh Liên Xô–Afghanistan”

|strength1 = '''[[LựcQuân lượng Vũ trangđội Liên Xô|Lực lượng Liên Xô]]:'''

* 115620,000 đỉnhtrong tổng số điểm<ref name="Nyrop1986">{{chú thích sách |title=Afghanistan: A Country Study |last=Nyrop |first=Richard F. |author2=Donald M. Seekins |date=January 1986 |publisher=United States Government Printing Office |location=Washington, DC |pages=XVIII–XXV |url=http://www.gl.iit.edu/govdocs/afghanistan/Afghanistan-Chapter1.pdf |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20011103033024/http://www.gl.iit.edu/govdocs/afghanistan/Afghanistan-Chapter1.pdf |archivedate = ngày 3 tháng 11 năm 2001 |access-date = ngày 14 tháng 8 năm 2016}}</ref>

* 5565,000<ref>{{chú thích web|author=Mark N. Katz|url=http://www.mepc.org/articles-commentary/commentary/lessons-soviet-withdrawal-afghanistan|title=Middle East Policy Council &#124; Lessons of the Soviet Withdrawal from Afghanistan|publisher=Mepc.org|date=ngày 9 tháng 3 năm 2011|access-date =ngày 28 tháng 7 năm 2011}}</ref>

Cuộc chiến tranh được xem như là một phần của cuộc [[chiến tranh lạnh]]. Vì đó là một cuộc chiến tranh dai dẳng nó thỉnh thoảng được ví là cuộc "[[chiến tranh Việt Nam]] của [[Liên Xô]]" hay "cái bẫy gấu" bởi báo chí Phương Tây,<ref name="bear">{{chú thích sách|last=Yousaf, Mohammad & Adkin, Mark|title=Afghanistan, the bear trap: the defeat of a superpower|year=1992|publisher=Casemate|isbn=0-ngày 94 tháng 2 năm 1709|page=159}}</ref><ref>{{chú thích báo|url=http://www.highbeam.com/doc/1P2-1252421.html|title=The Soviets' Vietnam|publisher=Washington Post|date=ngày 22 tháng 4 năm 1988|access-date =ngày 22 tháng 12 năm 2011|author-link=Richard Cohen (columnist)|author=Richard Cohen|archive-date = ngày 11 tháng 5 năm 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511113728/http://www.highbeam.com/doc/1P2-1252421.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{chú thích báo|url=https://news.google.com/newspapers?nid=1291&dat=19880424&id=DIBUAAAAIBAJ&sjid=nI0DAAAAIBAJ&pg=4618,8684307&hl=en|title=Afghanistan was Soviets' Vietnam|publisher=[[Boca Raton News]]|date=ngày 24 tháng 4 năm 1988|access-date =ngày 22 tháng 12 năm 2011}}</ref> cuộc chiến đã có những tác động rất lớn đối với [[Liên Xô|Liên bang Xô viết]] và thường được nhắc đến như là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến [[lịch sử Liên bang Xô viết (1985-1991)|sự sụp đổ của Liên Xô]] vào năm 1991. Thất bại của Liên Xô được nhiều người xem là thất bại nhục nhã của một siêu cường trước một trong những nước nghèo nhất thế giới.

Nhiều nhà phân tích quân sự phương Tây tin rằng Stinger có tỷ lệ tiêu diệt máy bay khoảng 70% và đã bắn hạ máy bay của chính phủ Liên Xô bị bắn hạ trong hai năm cuối của chiến tranh. Tuy nhiên, con số này dựa trên số liệu tự báo cáo của quân Mujahedin, vốn không thể xác nhận độ tin cậy. [[Selig Harrison]] dẫn lời một tướng Nga nói rằng phương Tây đã phóng đại hiệu quả của Stinger. Theo số liệu của Liên Xô, trong 2 năm 1987-1988, chỉ có 35 máy bay và 63 trực thăng các loại của họ bị rơi do mọi nguyên nhân.<ref>{{chú thích sách | last = Hammerich | first = Helmut | title = Die Grenzen des Militärischen | publisher = Hartmann, Miles-Verl | location = Berlin | year = 2010 | isbn = 9783937885308 | url=https://books.google.com/books?id=hWuwxZeYsZQC&pg=PA195 | page=195}}</ref> [[Quân đội Pakistan]] đã phóng 28 quả Stinger nhắm vào máy bay Liên Xô mà không bắn trúng một chiếc nào.<ref name="dtic.mil">{{cite journal|url=http://www.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/a413880.pdf|format=PDF|title=The Stinger missile and U.S. intervention in Afghanistan |author=Alan J. Kuperman |journal=Political Science Quarterly|volume=114 |issue=Summer 1999|page=219}}</ref> Theo [[Alan J. Kuperman]], Stinger đã có hiệu quả vào ban đầu, nhưng trong vòng vài tháng sau đó, máy bay Liên Xô đã được cài đặt các thiết bị phóng pháo sáng gây nhiễu để làm mất phương hướng các tên lửa Stinger, cùng với việc [[tác chiến về đêm|hoạt động ban đêm]] và các chiến thuật khác đã làm hiệu quả của Stinger sụt giảm rõ ràng. Đến năm 1988, Kuperman tuyên bố lính Mujahideen đã ngừng sử dụng Stinger do không còn hiệu quả nữa.<ref name=Kuperman-2002-CFR>{{cite journal|last1=Kuperman|first1=Alan J.|title=Stinging Rebukes|journal=Foreign Affairs|date=January–February 2002|url=https://www.foreignaffairs.com/articles/afghanistan/2002-01-01/stinging-rebukes|access-date =ngày 16 tháng 7 năm 2015}}</ref> Một nguồn tin khác (từ [[Jonathan Steele]]) cho biết Stingers đã buộc máy bay trực thăng và máy bay ném bom của Soviet phải bay ở các độ cao cao hơn khiến chúng tấn công với độ chính xác thấp hơn, tuy nhiên Stinger không hạ được nhiều máy bay hơn so với súng máy hạng nặng của Trung Quốc hoặc các vũ khí kém tinh vi hơn<ref name=Steele-2010>{{cite journal|last1=Steele|first1=Jonathan|title=Afghan Ghosts: American Myths|journal=World affairs journal|year=2010|url=http://www.worldaffairsjournal.org/article/afghan-ghosts-american-myths|access-date =ngày 16 tháng 7 năm 2015}}</ref>

Họ tập trung vào việc phá hoại cầu cống, đường sá, phục kích các đoàn xe, phá huỷ hệ thống dẫn điện và sản xuất công nghiệp, tấn công các đồn cảnh sát, các đồn lính và căn cứ không quân Liên Xô. Họ ám sát các quan chức chính phủ và các thành viên PDPA. Họ bao vây các trại lính nhỏ ở vùng nông thôn. Tháng 3 năm 1982, một quả bom phát nổ tại Bộ giáo dục, làm hư hại nhiều toà nhà. Cùng tháng ấy, tình trạng thiếu điện lan rộng tại Kabul khi một cột điện cao thế dẫn từ nhà máy điện Naghlu bị đặt mìn phá huỷ. Tháng 6 năm 1982 một đội khoảng 1.000 đảng viên trẻ được gửi tới làm việc tại thung lũng Panjshir đã bị phục kích ngay 20 dặm ngoài Kabul, với thiệt hại nhân mạng to lớn. Ngày 4 tháng 9 năm 1985, quân nổi dậy bắn hạ một máy bay nội địa thuộc hãng Bakhtar Airlines khi nó cất cánh từ sân bay Kandahar, giết hại 52 người trên khoang.

Các nhóm du kích Mujahideen thường từ ba tới năm người. Sau khi nhận nhiệm vụ giết hại một ai đó trong chính phủ, họ bỏ nhiều thời gian nghiên cứu thói quen và các chi tiết về đời sống của người đó để tìm ra phương pháp hoàn thành nhiệm vụ thích hợp nhất. Họ ám sát từ trên ô tô, bắn vào ô tô, đặt mìn tại các cơ sở hay toà nhà chính phủ, dùng thuốc độc, và đặt mìn trên các phương tiện vận tải.

Tới giữa năm 1987 Liên bang Xô viết thông báo việc rút quân. [[Sibghatullah Mojaddedi]] được lựa chọn làm lãnh đạo Nhà nước Hồi giáo Lâm thời Afghanistan, trong một nỗ lực nhằm lên tiếng chống lại chế độ Kabul được Moskva hậu thuẫn. Mojaddedi, với tư cách lãnh đạo Chính phủ Lâm thời Afghanistan, đã gặp gỡ với Tổng thống Hoa Kỳ khi ấy là [[George H. W. Bush]], đây được coi là một thắng lợi ngoại giao quan trọng của phequân khángdu chiếnkích AfghanistanHồi giáo Mujahideen.

=== Sự dính líu quốc tế và viện trợ cho lực lượng du kích Hồi giáo Afghanistan ===

Sau khi quân đội Liên Xô triển khai, nhà độc tài quân sự Pakistan là tướng [[Muhammad Zia-ul-Haq]] bắt đầu chấp nhận [[viện trợ tài chính]] từ các cường quốc phương Tây để hỗ trợ cho quân du kích Mujahideen. Hoa Kỳ, Anh Quốc và Ả Rập Xê Út trở thành những quốc gia viện trợ tài chính hàng đầu cho Tướng Zia - người với tư cách người đứng đầu một quốc gia láng giếng, đóng vai trò rất quan trọng qua việc đảm bảo lực lượng nổi dậy Afghanistan sẽ được huấn luyện và tài trợ tốt.

=== Con số chính thức về quânQuân số và thương vong của Liên Xô ===

Đến đầu những năm 1980, các báo cáo về cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học đã được ghi nhận trong "tất cả các khu vực có hoạt động tập trung của quân kháng chiến Mujahideen ".Muạhideen-->

Cuộc [[nội chiến]] tiếp tục ở Afghanistan sau khi Liên Xô rút quân. Sự rút lui của người Liên Xô để lại nỗi sợ hãi sâu sắc bên trong giới chức tại Kabul. Quân khángdu chiếnkích Afghanistan chủ động tấn công các thị trấn, thành phố và cuối cùng là cả thủ đô Kabul, khi cần thiết.

Chế độ Najibullah, dù không thể chiếm được sự ủng hộ của nhân dân, lãnh thổ, hay sự công nhận quốc tế vẫn giữ được quyền lực cho tới năm [[1992]]. Kabul trở thành nơi trưng bày sự yếu kém chính trị, quân sự của Mujahedin. Trong gần bảy năm, chính phủ Najibullah đã thành công trong việc tự bảo vệ trước những cuộc tấn công của quân Mujahedin, những phe phái bên trong chính phủ cũng đã tự tìm lấy những mối liên lạc riêng với các đối thủ của mình. Theo nhà nghiên cứu người [[Nga]] Andrey Karaulov, lý do chính dẫn tới sự mất quyền lực của Najibullah là sự từ chối bán các sản phẩm nhiên liệu cho Afghanistan năm 1992 của Nga vì các lý do chính trị (chính phủ mới của Nga không muốn ủng hộ những người cộng sản cũ) và hành động này đã thật sự dẫn tới một cuộc phong toả.