Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Afghanistan”

Trong [[Chiến tranh Afghanistan-Anh thứ nhất|chiến tranh Anh-Afghanistan lần thứ nhất]], 1839-1842, lực lượng Anh đến từ Ấn Độ lúc đầu giành quyền kiểm soát Afghanistan, nhưng sau đó đã bị đánh bại một cách dứt khoát. Sau [[Chiến tranh Anh–Afghanistan lần thứ ba|Chiến tranh Anh-Afghanistan lần thứ ba]] vào năm 1919, đất nước này đã có thể độc lập thoát khỏi ảnh hưởng của nước ngoài. Afghanistan trở thành một [[Vương quốc Afghanistan|chế độ quân chủ]] dưới thời [[Amanullah Khan]]. Tuy nhiên vào năm 1973 [[Mohammad Zahir Shah|Zahir Shah]] bị [[1973 Afghanistan đảo chính|lật đổ]] và một [[Cộng hòa Afghanistan|nước cộng hòa]] được thành lập. Năm 1978, sau [[Cách mạng Saur|cuộc đảo chính lần thứ hai]], Afghanistan lần đầu tiên trở thành một [[Cộng hòa Dân chủ Afghanistan|nhà nước xã hội chủ nghĩa]], gây ra [[Chiến tranh Liên Xô–Afghanistan (1979–1989)|Chiến tranh Liên Xô-Afghanistan]] trong những năm 1980 chống lại phiến quân [[Mujahideen|mujahideen.]] Đến năm 1996, phần lớn đất nước bị nhóm [[Taliban]] với [[chủ nghĩa chính thống Hồi giáo]] cai trị như [[Chủ nghĩa toàn trị|chế độ toàn trị]]. Taliban đã bị mất quyền lực sau [[Hoa Kỳ xâm lược Afghanistan|cuộc xâm lược của Hoa Kỳ]] vào năm 2001 nhưng vẫn kiểm soát một phần đáng kể đất nước này. [[Chiến tranh Afghanistan (2001–nay)|Cuộc chiến đang diễn ra]] giữa chính phủ và Taliban đã làm dày thêm [[Nhân quyền ở Afghanistan|hồ sơ nhân quyền]] và [[Quyền của phụ nữ ở Afghanistan|quyền phụ nữ]] ở Afghanistan, với nhiều hành vi vi phạm mà cả hai bên đều vi phạm, chẳng hạn như giết hại dân thường, bắt cóc và tra tấn. Do sự phụ thuộc sâu rộng của chính phủ Afghanistan đối với [[Hoa Kỳ|Mỹ]] về mặt [[Hoa Kỳ xâm lược Afghanistan|quân sự]] và [[Quan hệ Afghanistan-Hoa Kỳ|viện trợ kinh tế]], một số người coi Afghanistannhư [[Quốc gia phụ thuộc|quốc gia chư hầu]] của Mỹ.<ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=GdAoDwAAQBAJ|title=The Forgotten Front: Patron-Client Relationships in Counter Insurgency|last=Ladwig|first=Walter C.|date=2017|publisher=Cambridge University Press|isbn=9781107170773|page=302|quote=As with their Cold War counterparts, it was erroneous for American policymakers to believe that the governments of contemporary client states, such as Iraq, Afghanistan, and Pakistan, necessarily shared their desire to defeat radical Islamic insurgents by adhering to the prescriptions of U.S. counterinsurgency doctrine.|access-date=2018-05-15}}</ref>

 

 

== Từ nguyên ==