Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Wikipedia:Thảo luận”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Dòng 1.527:
:Thì bỏ 1 phiếu giữ cho nó 3 đều. [[User:Alphama|<span style="background:#16BCDA;color:white;border-radius:4px;">&nbsp;<b>A</b> l p h a m a&nbsp;</span>]] <sup><span style="background:yellow;border:1px #16BCDA solid;border-radius:2px;">[[User talk:Alphama|Talk]]</span></sup> 15:17, ngày 19 tháng 8 năm 2021 (UTC)
{{/Độ nổi bật của ca sĩ, nhạc sĩ, tác phẩm nhạc vàng/2}}
 
== Một cái đề nghị về tiêu chuẩn lựa chọn cách viết tên bài khi tên gọi dùng để đặt tên bài có nhiều cách viết khác nhau ==
 
=== Tình trạng từ ngữ tiếng Việt tồn tại nhiều cách viết khác nhau ===
Trong tiếng Việt có nhiều từ ngữ có nhiều cách viết khác nhau và nhiều từ ngữ phát âm khác nhau nhưng lại được viết giống nhau, thí dụ như:
::1.
::bánh giầy
::bánh giày
::bánh dày
::bánh dầy
::2.
::hoà bình
::hòa bình
::3.
::mỹ thuật
::mĩ thuật
::4.
::chữ quốc ngữ
::chữ Quốc ngữ
::5.
::thế kỷ XXI
::thế kỷ 21
::thế kỷ hai mốt
::thế kỷ hai mươi mốt
::6.
::hydro
::hyđrô
::hyđro
::hydrô
::hiđrô
::hi-đrô
::hiđro
::hidro
::hy đơ rô
::7.
::Fontainebleau
::Phông-ten-nơ-blô
::Phôngtennơblô
::Phông-ten-nơ-bờ-lô
::Phôngtennơbờlô
::Phông-ten-nơ-bơ-lô
::Phôngtennơbơlô
::8.
::Cái quốc gia trong bài [[Syria]] có hai cách gọi là "Xi-ri” và "Xi-ri-a". Cả "Xi-ri" và "Xi-ri-a" đều có người viết là ''Syria''. Khi đọc cách viết ''Syria'' có người thì đọc là "Xi-ri", có người thì đọc là "Xi-ri-a". Ngoài ''Syria'', hai cách gọi "Xi-ri” và "Xi-ri-a" còn được viết theo các cách khác nữa: ''Xi-ri'', ''Xiri'', ''Syri'', ''Syrie'', ''Xiria''.
::9.
::Môn thể thao trong bài [[Golf]] đa số người gọi là "gôn", có một thiểu số người gọi là "gốp". Âm "gôn" có thể viết là ''golf'' hoặc ''gôn'', "gốp" thì là ''golf'' hoặc ''gốp''. Cách viết ''golf'' được hai âm "gôn" và "gốp" chung nhau. Khi đọc cách viết ''golf'' đa số đọc là "gôn", một số ít đọc là "gốp".
Dựa trên những mô hình cách viết khác nhau có sẵn, một số tên gọi của thứ chưa có tài liệu tiếng Việt viết về nó trước đây có thể được viết theo nhiều cách khác nhau.
=== Đặt tên bài theo cách viết phổ biến nhất trong các nguồn đáng tin cậy ===
 
Trong số các cách viết khác nhau của tên gọi của chủ thể của một bài viết trên Wiki, chỉ có một cách viết có thể được dùng làm tên bài chính. Không phải lúc nào các thành viên Wiki cũng đồng ý được với nhau nên dùng cách viết nào làm tên bài. Khi tranh cãi nên chọn cách viết nào, có người dựa vào tài liệu này dùng cách viết này mà cho rằng nên viết như thế vì cách viết đó là đúng hơn, tốt hơn, chính xác hơn. Họ không đưa ra được tài liệu nào chứng minh được dựa trên cơ sở khoa học cách viết khác là sai, là ít hiệu quả hơn.
Cho rằng trong các cách viết có trong các nguồn đáng tin cậy có một cách viết là chính xác hoặc tốt hơn, các cách viết là sai hoặc kém hơn là không phù hợp với tiêu chí trung lập của Wiki. Wiki không phán xử trong các quan điểm khác nhau trong các nguồn đáng tin cậy về cùng một vấn đề, quan điểm nào là đúng, là hợp lý, quan điểm nào là sai. Quan điểm phổ biến được nói đến nhiều hơn trong bài so với quan điểm thiểu số. Đặt tên bài theo cách viết được dùng nhiều nhất trong các nguồn đáng tin cậy nó phù hợp với tiêu chí trung lập của Wiki. Một cách viết nào đó được chọn làm tên bài không phải là vì Wiki cho rằng nó là đúng, là chính xác, là hợp lý, tất cả mọi người đều nên sử dụng cách viết đó mà là vì có nhiều nguồn đáng tin cậy sử dụng cách viết đó hơn.
 
Để xác định được sự đúng sai, tốt xấu giữa các cách viết khác nhau một cách chính xác, hợp lý thì cần có người hiểu biết đa ngành, có chuyên môn, phải tiến hánh nghiên cứu vấn đề. Wiki là trang từ điển mở, có chuyên môn hay không có chuyên môn gì cũng đều sửa bài, viết bài được. Wiki không đủ độ tin cậy để đi xác định cách viết nào trong các cách viết có trong các nguồn đáng tin cậy là đúng hơn, tốt hơn.
==== Phương pháp xác định cách viết nào là phổ biến nhất ====
 
Vì khó biết được hết tên gọi cần xem xét nó xuất hiện trong các tài liệu in nào nên công cụ tìm kiến trực tuyến được ưu tiên sử dụng để kiểm tra mức độ phổ biến của cách viết khác nhau của tên gọi trong các nguồn đáng tin cậy. Lần lượt sử dụng Google Sách (https://books.google.com.vn/), Google Scholar (https://scholar.google.com/), tính năng tìm kiếm tin tức trên trang Google Tìm kiếm (không phải trang Google Tin tức vì nó không cho biết số lượng kết quả tìm được) cho đến khi có thể xác định được cách viết nào là phổ biến nhất. Khi tìm phải chọn chỉ tìm trong các trang tiếng Việt.
Có thể có các nguồn không đáng tin cậy xuất hiện trong trang kết quả tìm kiếm, nhất là khi tìm kiếm tin tức bằng Google. Nếu xác định số lượng nguồn không đáng tin cậy bị lẫn vào trong đó là quá nhiều, ảnh hưởng đáng kể đến số liệu thống kê thì cần đếm thủ công để loại bỏ chúng ra. Nếu vì số lượng kết quả nhiều mà không đếm hết nổi được thì xử lý tương tự trường hợp viết hoa viết thường, có hay không có dấu gạch nối nêu dưới đây.
Trừ phi Wiki là đối tượng nghiên cứu của nó, còn không thì nguồn lấy Wiki làm nguồn cho thông tin của nó là nguồn không đáng tin.
==== Trường hợp các cách viết cần kiểm tra khác nhau ở chỗ viết hoa hay không viết hoa, có hay không có dấu gạch nối ====
 
Google không phân biệt chữ viết hoa chữ viết thường, từ viết có và không có dấu gạch nối. Trong trường hợp này, cần đếm thủ công số lượng từng cách viết trong trang kết quả tìm kiếm của Google.
Nếu số lượng kết quả quá nhiều, không thể đếm hết được và các thành viên đồng ý với nhau rằng chỉ cần đếm các kết quả trong một số trang kết quả tìm kiếm nhất định của Google (chẳng hạn như 10 trang đầu tiên, 20 trang đầu tiên, 30 trang đầu tiên, 100 trang đầu tiên) có thể đại diện cho tất cả các kết quả tìm được thì chỉ đếm trong những trang đó. Nếu các thành viên không đồng ý chỉ đếm kết quả trong những trang nhất định đó thì xem là không thể xác định được cách viết nào phổ biến hơn.
==== Trường hợp không thể xác định được cách viết nào là phổ biến hơn bằng Google ====
 
Trong trường hợp đã dùng hết công cụ tìm kiếm được chỉ định trên Google mà vẫn không xác định được cách viết nào phổ biến nhất và tên do người tạo bài đặt có xuất hiện trong nguồn đáng tin cậy thì dùng tên người tạo bài đặt làm tên bài.
 
Nếu tên do người tạo bài đặt dùng cách viết không có trong nguồn đáng tin cậy thì đặt tên bài theo cách viết được dùng nhiều nhất trong các nguồn tiếng Việt có trong bài.
 
Nếu trong bài không có nguồn tiếng Việt nào thì đặt theo cách viết có trong nguồn đáng tin. Ai nêu ra cách viết nào có trong nguồn đáng tin cậy trước thì dùng cách viết đó.
 
Nếu không tìm được nguồn đáng tin cậy nào nêu ra một cái tên tiếng Việt nào cho chủ thể của bài thì viết tên bài theo mô hình cách viết có trong nguồn đáng tin cậy của thứ có tính chất, đặc điểm tương đồng với nó, thí dụ như tên của một cái hoá chất thì viết theo mô hình cách viết của một thứ hoá chất khác. Cách viết đầu tiên được nêu ra phù hợp với các mô hình cách viết có trong các nguồn đáng tin cậy sẽ được chọn làm tên bài.
=== Phụ lục: Ý tưởng trước đây về mô hình cách viết hợp lý nhất theo khoa học ===
 
Trước đây tôi nghĩ cần phải đặt ra một tiêu chuẩn cách viết thống nhất dựa trên nghiên cứu khoa học về chính tả cho các tên gọi có nhiều cách viết khác nhau. Theo đó thì cần xem xem trên các sách báo chuyên ngành ngôn ngữ học người ta đã nghiên cứu và chứng minh được mô hình cách viết nào là tốt nhất, hiệu quả nhất trong trường hợp nào, tên bài viết trên Wiki nên dựa theo đó mà viết. Nay thì tôi không cho rằng tên bài viết của Wiki nên được viết như thế. Khi mới nghĩ đến ý tưởng đó tôi chưa lường đến hai tình huống:
* Kết quả giữa các nghiên cứu có thể mẫu thuẫn, phủ nhận lẫn nhận, cách viết này theo nghiên cứu này là hiệu quả nhất, theo nghiên cứu khác thì có thể lại không phải là như vậy.
* Có thể không có cách nào đo lường được một cách khách quan hiệu quả của việc luôn viết theo kiểu này mà không viết theo kiểu khác. – [[Thành viên:Judspug|Judspug]] ([[Thảo luận Thành viên:Judspug|thảo luận]]) 10:23, ngày 20 tháng 8 năm 2021 (UTC)