Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Apartheid”

'''Apartheid''' ([[tiếng Hà Lan]]: ''Apartheid'', tiếng Afrikaan: ''ɐˈpartɦɛit,'' phiên âm tiếng Việt: ''A-pác-thai'') là một từ Afrikaan<ref>{{chú thích web|title=Dictionary.com entry for 'apartheid'|url=http://dictionary.reference.com/browse/apartheid?s=t&ld=1091|accessdateaccess-date =ngày 11 tháng 8 năm 2012}}</ref>, nghĩa là chính sách [[phân biệt chủng tộc]] trước đây đã được tiến hành ở [[Cộng hòa Nam Phi|Nam Phi]], từ ''Apartheid'' trong [[tiếng Hà Lan]] dùng ở [[châu Phi]] có nghĩa là ''sự riêng biệt'', nó miêu tả sự phân chia chủng tộc giữa thiểu số [[đại chủng Âu|người da trắng]] và phần đông dân số [[đại chủng Phi|người da đen]]. [[Đảng Quốc gia Nam Phi]] đã tiến hành chính sách Apartheid như một phần trong chiến dịch tranh cử của họ cho cuộc bầu cử năm [[1948]]. Với sự thắng cử của Đảng Quốc gia Nam Phi, Apartheid đã trở thành chính sách chính trị tại Nam Phi từ năm 1948 tới năm [[1990]]. theo Apartheid, các quyền, các hiệp hội và các phong trào của đa số dân da đen và các nhóm dân tộc thiểu số khác đã bị cắt giảm và luật thiểu số của người da đen được duy trì.

Apartheid được phát triển sau chiến tranh thế giới II do Đảng Quốc gia do người Afrikaner thống trị và các tổ chức Broederbond. Hệ tư tưởng này cũng được thể chế hóa tại tây Nam Phi, nơi các quốc gia được Nam Phi quản lý theo một nhiệm vụ tập đoàn các quốc gia (được thu hồi vào năm 1966 thông qua Nghị quyết 2145 của [[Liên Hợp Quốc]]),<ref>{{chú thích web|title=Resolutions Adopted by the General Assembly during its 21st Session|url=http://daccess-dds-ny.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/004/48/IMG/NR000448.pdf?OpenElement|accessdateaccess-date =ngày 11 tháng 8 năm 2012|archive-date =2013-07- ngày 29 tháng 7 năm 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130729134610/http://daccess-dds-ny.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/004/48/IMG/NR000448.pdf?OpenElement|url-status=dead}}</ref> cho đến khi vùng này giành được độc lập với cái tên [[Namibia]] vào năm 1990.<ref>{{chú thích web|last=Gallagher|first=Michael|title=The birth and death of apartheid|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/575204.stm |publisher = BBC News | accessdateaccess-date =ngày 17 tháng 6 năm 2002}}{{Better source|reason=|date=February 2015}}</ref> Nói rộng ra, thuật ngữ này hiện đang được sử dụng cho các hình thức phân biệt chủng tộc có hệ thống, được thành lập bởi các cơ quan nhà nước trong một quốc gia, chống lại các quyền và xã hội dân sự của một nhóm nào đó của công dân, do định kiến về dân tộc.<ref>{{chú thích web | url = http://www.merriam-webster.com/dictionary/apartheid | tiêu đề = apartheid a former social system in South Africa in which black people and people from other racial groups did not have the same political and economic rights as white people and were forced to live separately from white people | author = | ngày = | ngày truy cập = 23 tháng 9 năm 2015 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref>

Phân biệt chủng tộc ở Nam Phi đã bắt đầu vào thời thuộc địa thời [[đế quốc Hà Lan]], cho đến năm 1795 khi người Anh chiếm [[Mũi Hảo Vọng]].<ref name="Afrikaner political thought: analysis and documents">{{Chú thích sách|title = Afrikaner political thought: analysis and documents|date = ngày 1 tháng 1 năm 1983-01-01 |url = https://archive.org/details/bub_gb_5KCQ9M0n4JAC|author = A. Du Toit, H.B. Giliomee|isbn = 0520043197|work = |publisher = University of California Press|url-status=live}}</ref> Apartheid với tư cách như một chính sách cấu trúc chính thức được giới thiệu sau khi cuộc tổng tuyển cử năm 1948. Pháp luật phân loại người dân thành bốn nhóm chủng tộc - "đen", "màu trắng", "màu", và "Ấn Độ", hai chủng tộc cuối cùng được chia thành nhiều tiểu phân loại<ref>Baldwin-Ragaven, Laurel; London, Lesley; du Gruchy, Jeanelle (1999).</ref>—và các khu vực dân cư đã được tách ra. từ năm 1960 đến năm 1983, 3,5 triệu người Nam Phi không phải da trắng đã bị đuổi khỏi nhà của họ, và buộc phải vào các khu dân cư tách biệt. Đây là một trong những vụ di chuyển dân cư số lượng lớn nhất trong lịch sử hiện đại.<ref name="Forced Removals">{{Chú thích web|title = South Africa – Overcoming Apartheid|accessdateaccess-date = ngày 26 tháng 12 năm 2013|url = http://www.overcomingapartheid.msu.edu/multimedia.php?id=65-259-6|publisher = African Studies Center of Michigan State University|url-status=dead|archive-date = 2013-12-ngày 14 tháng 12 năm 2013 |archive-url = https://web.archive.org/web/20131214133901/http://overcomingapartheid.msu.edu/multimedia.php?id=65-259-6}}</ref> Đại diện chính trị cho những chủng tộc không phải da trắng đã bị bãi bỏ vào năm 1970, và bắt đầu từ năm đó người da đen bị tước [[quyền công dân]], trở thành một công dân của một trong mười vùng tự trị được gọi là bantustans, bốn trong số đó đã trở thành quốc gia độc lập trên danh nghĩa. Chính phủ tách rời giáo dục, chăm sóc y tế, bãi biển, và các dịch vụ công cộng khác; chỉ cung cấp người da đen với các dịch vụ thường là kém hơn so với người da trắng.<sup class="noprint Inline-Template noprint Template-Fact" style="white-space:nowrap;" contenteditable="false">&#x5B;''[[Wikipedia:Thông tin kiểm chứng được|<span title="This claim needs references to better sources. (February 2015)">better&nbsp;source&nbsp;needed</span>]]''&#x5D;</sup>

Apartheid gây ra sự phản kháng và bạo lực mạnh mẽ trong nước, đồng thời làm quốc tế thực hiện cấm vận vũ khí và thương mại lâu dài đối với Nam Phi.<ref name="Lodge 1983">{{Chú thích sách|first = Tom|last = Lodge|year = 1983|title = Black Politics in South Africa Since 1945|url = https://archive.org/details/blackpoliticsins0000lodg|location = New York|publisher = Longman}}</ref> từ những năm 1950, một loạt các cuộc nổi dậy và phản đối đã được đáp trả bằng việc cấm và bỏ tù các nhà lãnh đạo chống phân biệt chủng tộc. Khi tình trạng bất ổn lan rộng và trở nên căng thẳng hơn, hoạt động quân sự tiếp tục leo thang, các tổ chức nhà nước đã đáp trả bằng đàn áp và bạo lực. Cùng với các biện pháp trừng phạt được cộng đồng quốc tế áp dụng cho Nam Phi, điều này đã làm cho chính phủ ngày càng khó khăn để duy trì chế độ. Cải cách phân biệt chủng tộc trong những năm 1980 đã không dập tắt nổi sự chống đối, và vào năm 1990 tổng thống [[Frederik Willem de Klerk]] bắt đầu đàm phán để chấm dứt phân biệt chủng tộc,<ref>{{Chú thích báo|url = http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/february/2/newsid_2524000/2524997.stm|title = De Klerk dismantles apartheid in South Africa|publisher = BBC News|accessdateaccess-date = ngày 21 tháng 2 năm 2009|date = ngày 2 tháng 2 năm 1990|archiveurl = https://web.archive.org/web/20090215004142/http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/february/2/newsid_2524000/2524997.stm|archivedate = ngày 15 tháng 2 năm 2009|url-status=live}}</ref>

* [http://www.issafrica.org/Pubs/Monographs/No81/Chap2.html the evolution of the white right] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160112005600/https://www.issafrica.org/Pubs/Monographs/No81/Chap2.html |date =2016-01- ngày 12 tháng 1 năm 2016}}