Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Đi tìm thời gian đã mất”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
bạn Hiền bé Nhỏ chú ý không copy nguyên văn lớn nội dung để dán vào bài viết trên Wiki nhé Thẻ: Lùi lại thủ công Đã bị lùi lại Xóa từ 50% đến 90% nội dung Thêm một hay nhiều mục vào danh sách |
n Đã lùi lại sửa đổi của 27.79.238.206 (Thảo luận) quay về phiên bản cuối của Tocdoso1Bot Thẻ: Lùi tất cả Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động Sửa đổi di động nâng cao Liên kết định hướng |
||
Dòng 1:
{{Nhiều vấn đề|
{{vpbq|Xem ref số 2|date=tháng 7/2021}}
{{Mở đầu quá ngắn|date=tháng 7/2021}}
{{Tóm tắt cốt truyện|date=tháng 7/2021}}
{{Tóm lược dài|date=tháng 7/2021}}
{{Thái độ trung lập|date=tháng 7/2021}}
}}
{{Infobox Book
| name = Đi tìm thời gian đã mất
Hàng 82 ⟶ 89:
== Nội dung ==
''Đi tìm thời gian đã mất'' là tiểu thuyết có dấu ấn tự truyện với nhân vật chính là người kể chuyện ở ngôi thứ nhất xưng "tôi". Nhân vật "tôi" kể chuyện mình từ ngày còn nhỏ, với những ước mơ, dằn vặt, mối tình với Gilberte - con gái của Swann; với Albertine - một trong "những cô gái tuổi hoa", mối tình thơ mộng và đau xót làm cho nhân vật quằn quại. Còn có những thiên đường tuổi ấu thơ; một xã hội thượng lưu giả dối, nhạt nhẽo; Albertine sống bên cạnh Marcel như một "nữ tù nhân", rồi chết một cách thảm thương. Cuối cùng "thời gian lại tìm thấy", có nghĩa là người kể chuyện tìm ra lẽ sống của mình là cống hiến cuộc đời cho nghệ thuật. Tất cả những hoạt động xã hội chỉ là "thời gian đã mất" và người kể chuyện biến cái thời gian đã mất ấy thành một hành động sáng tạo nghệ thuật.
I. '''''Bên phía nhà Swann'''''
''Combray:'' Người kể chuyện (NKC) nhắc đến thời gian ngày trước, khi mình thường trằn trọc khó ngủ, và thường nhớ lại những căn phòng mình từng ở trong đời, rồi nhớ lại chính cuộc đời ấy: thời thơ ấu ở Combray và sự chờ đợi nụ hôn buổi tối của mẹ, cây ảo đăng, nhóm nhỏ gia đình, những lần viếng thăm của ông Swann. Rồi một hồi ức bất tự giác, ở [[tuổi trưởng thành]], về mùi vị một mẩu bánh madeleine, làm sống lại cả Combray xưa với ngôi làng và cư dân của nó, những cuộc dạo chơi về hai "phía" - phía Guermantes với dòng sông Vivonne và [[Chi Súng|hoa súng]], phía Méséglise hay phía nhà Swann và con đường dốc ngát hương sơn trà nơi NKC nhìn thấy Gilberte Swann lần đầu - cảnh yêu đương [[Hôn nhân đồng giới ở Pháp|đồng giới]] giữa cô Vinteuil và bạn gái cô mà NKC vô tình chứng kiến, sự xuất hiện của nữ [[Công tước]] Oriane de Guermantes, đoạn văn đầu tiên NKC viết về những gác chuông nhà thờ Martinville. Kết thúc phần này, NKC thức dậy, vào sáng hôm sau.
''Mối tình của Swann:'' phần duy nhất trong bộ sách được kể từ ngôi thứ ba, nói về những sự kiện trước khi NKC ra đời (cũng có hai lần thoáng cất lên tiếng nói từ ngôi thứ nhất của NKC, gợi lại hình ảnh người ông và ông chú). Swann giàu có, phong nhã, quen giao du với [[giới thượng lưu]] thanh lịch nhất, bắt đầu lui tới nhà Verdurin, môi trường thời thượng trưởng giả thân thuộc với Odette, người phụ nữ [[giang hồ]] mà ông say mê. Tại đây, rồi sau này trong buổi dạ hội ở gia đình nữ [[Hầu tước]] De Sainte-Euverte, Swann nghe bản [[Sonata|sonate]] nhỏ của Vinteuil, điệu nhạc sẽ để lại dư âm trong mối tình của ông. Nhưng Odette, trong khi là tình nhân của Swann, dường như ưu ái cả [[Bá tước]] De Forcheville, và Swann khổ sở vì ngờ vực, ghen tuông. Ông bị phe nhóm Verdurin gạt bỏ, và nhận ra mình đã làm hỏng nhiều năm trong đời vì "một người đàn bà không hợp ý tâm đầu, không thuộc loại của mình".
''Tên xứ sở: Cái tên:'' NKC thuật lại những mơ mộng thời niên thiếu về các chuyến [[du lịch]], những trò chơi trong khu vườn [[Đại lộ Champs-Élysées|Champs-Élysées]], nơi NKC phải lòng cô bé Gilberte Swann.
II. '''''Dưới bóng những thiếu nữ đương hoa'''''
''Xung quanh bà Swann:'' Ông De Norpois, quan chức ngoại giao, đến nhà NKC ăn tối. Theo lời khuyên của ông, chàng đi xem nữ [[nghệ sĩ]] Berma diễn trong vở ''Phèdre''. Rồi chàng gặp [[nhà văn]] Bergotte, thần tượng đã khơi dậy nơi chàng khuynh hướng [[Văn học|văn chương]]. Cả ba đều khiến chàng thất vọng. Swann, sau khi [[Hôn nhân|kết hôn]] với Odette, thay đổi, trưởng giả hóa, lo lắng sao cho vợ được chấp nhận trong xã hội thượng lưu. Gilberte dần hờ hững với NKC, trong khi phòng khách của Odette Swann, mẹ cô, mở rộng cửa đón tiếp chàng.
''Tên xứ sở: Xứ sở:'' Hai năm sau, NKC cùng với bà mình đi nghỉ ở miền Balbec ven biển. Bà gặp lại bạn học cũ, nữ [[Hầu tước]] De Villeparisis. NKC kết bạn với Robert de Saint-Loup, cháu của nữ Hầu tước, rồi làm quen với một con người kỳ lạ, De Charlus, là chú của Robert, và anh trai của [[Công tước]] De Guermantes. Chàng kết giao với [[họa sĩ]] Elstir, lui tới xưởng vẽ của ông, và được giới thiệu với nhóm "thiếu nữ đương hoa" xinh tươi cũng đang đi nghỉ. Trong nhóm, Albertine với dáng dấp thể thao và thái độ ngạo mạn, thu hút sự chú ý nơi chàng. Trước ngày chia tay, nhân một cơ hội thuận lợi, NKC định ôm hôn cô nhưng bị cô cự tuyệt.
III. '''''Về phía nhà Guermantes'''''
''Về phía nhà Guermantes I:'' Gia đình NKC chuyển đến một căn hộ ở [[Paris]], thuộc tòa nhà của Công tước De Guermantes, tên tuổi dòng họ quý phái kỳ cựu này là một điều [[Siêu linh|huyền bí]] kích động trí tưởng tượng nơi chàng trai. Một tối, lại đi xem nàng Berma diễn ''Phèdre'', NKC nhận được một nụ cười từ nữ Công tước De Guermantes và mê say bà. Chàng rình đón nữ Công tước mỗi sáng khi bà đi dạo, sự đeo đuổi này khiến bà khó chịu. NKC đến [[Doncières]] nơi đóng quân của Robert de Saint-Loup, cháu nữ Công tước, hy vọng nhờ Saint-Loup mà tiếp cận được bà. Trở lại Paris, đến dự một cuộc vui buổi sáng tại nhà nữ Hầu tước De Villeparisis, NKC đặt những bước chân đầu tiên vào chốn giao tế. Một hôm, cùng bà mình dạo chơi ở vườn Champs-Élysées, chàng thấy bà bị một cơn choáng.
''Về phía nhà Guermantes II:'' Cái chết của người bà yêu quý. Albertine đến thăm NKC tại [[Paris]]. Cô đã thay đổi nhiều, trong phong thái, trong cách nói năng, và không còn cự tuyệt NKC. Saint-Loup được nghỉ phép, giúp NKC tiếp xúc với giới thanh niên [[Giới quý tộc|quý tộc]]. Cuối cùng, sau bao chờ đợi, NKC được mời dự tiệc tối ở nhà nữ Công tước De Guermantes. Tại đây, chàng gặp gỡ toàn bộ giới thượng lưu quý phái, và thất vọng, dù từ nay thành một trong những vị khách thân thiết của chủ nhân. Sau đó ít lâu, chàng chứng kiến cuộc gặp gỡ cuối cùng giữa Swann và vợ chồng Công tước, Swann thông báo mình bị bệnh nặng và sắp [[Chết|qua đời]], song không khiến họ xúc động.
IV. '''''Sodome và Gomorrhe'''''
''Sodome và Gomorrhe I:'' Tiêu đề gợi lại 2 thành phố trong [[Kinh Thánh]], bị Chúa tiêu hủy để trừng phạt thói [[tình dục đồng giới]] của cư dân. Trong sân tòa nhà De Guermantes, NKC bất ngờ chứng kiến màn tán tỉnh giữa De
Charlus và Jupien thợ may áo [[gi lê]], sau đó nghe được cảnh họ ái ân. Bình luận về tình dục đồng giới, đối chiếu điều này với thân phận [[người Do Thái]].
''Sodome và Gomorrhe II:'' Đến lượt [[vương tước]] phu nhân De Guermantes mời NKC dự một dạ hội. Đó là đỉnh cao thành đạt của chàng trong giới giao tế thượng lưu, từ nay chàng được mọi nơi mời mọc.
Lần thứ hai NKC đến Balbec nghỉ và xót xa nhớ bà, trong gian phòng khách sạn. Chàng gặp lại Albertine, thường cùng cô dạo chơi quanh vùng, những nghi ngờ ban đầu về thói đồng tính của cô ngày trước khiến chàng ghen tuông trăn trở. Ở Balbec họ gặp De Charlus đang ve vãn nghệ sĩ [[vĩ cầm]] Morel. Hai cặp Marcel-Albertine và Charlus-Morel cùng đến thăm gia đình Verdurin tại trang viên La Raspelière, nơi vợ chồng Verdurin thuê, và đón tiếp nhiều trí thức, nghệ sĩ.
Chán ngán trong quan hệ với Albertine, NKC nghĩ đến chuyện đoạn tuyệt. Nhưng, trên chuyến tàu trở về từ Raspelière, Albertine nói với chàng về tình thân giữa cô và cô Vinteuil cùng bạn gái của cô này. Sự [[Ghen|ghen tuông]] thức dậy: NKC dẫn Albertine về Paris và thông báo với mẹ quyết định cưới Albertine.
V. '''''Cô gái bị cầm tù'''''
Trong gần một năm Albertine ở nhà của NKC - thời gian này cha mẹ chàng đi vắng - chàng tặng cô rất nhiều quà cáp đồng thời cho canh giữ cô chặt chẽ. Thái độ của NKC đối với Albertine gợi nhớ tình thế của Swann và Odette. [[Tình yêu]] không đem lại hạnh phúc mà là một nguồn vô tận những bất an, dằn vặt, nghi ngờ. NKC bực bội khi Albertine có mặt vì cô cản chở chàng làm việc, và ghen tuông khi cô định ra ngoài hoặc chỉ mới nghĩ đến những người khác. Chàng biết rằng dù mình có dụng tâm đến mấy, Albertine vẫn xa lạ về nhiều phương diện, vẫn là một bí ẩn. Chàng biết tin Bergotte chết, tại một cuộc [[triển lãm]] hội họa, nơi ông đến xem bức tranh ''Cảnh Delft'' của Vermeer; sau đó chàng được tin về cái chết của Swann.
NKC một mình đến gia đình Verdurin dự [[buổi hòa nhạc]] do De Charlus tổ chức cho Morel. Nghe Morel cùng các [[nhạc sĩ]] biểu diễn bản hòa tấu 7 nhạc cụ của Vinteuil, chàng xúc động sâu xa. [[Âm nhạc]] lại làm thức dậy thiên hướng văn chương, chàng hiểu rằng cuộc sống biến đổi, trở nên đẹp đẽ nhờ [[nghệ thuật]]. Sau cuộc hòa nhạc, vợ chồng Verdurin gây bất hòa giữa Morel và De Charlus, [[Nam tước]] phải rời buổi dạ hội. Albertine giận dữ khi NKC trở về từ nhà Verdurin. Cuộc sống của hai người chỉ còn là một chuỗi những cãi cọ và hòa giải. NKC nghĩ đến việc đoạn tuyệt hẳn với Albertine, nhưng vào lúc sắp thực hiện điều này, chàng được báo tin cô đã ra đi.
VI. '''''Albertine mất tích (Cô gái chạy trốn)'''''
Việc Albertine bỏ trốn khiến tình cảm hồi phục, chuyển biến, NKC tìm mọi cách đón cô trở lại, chàng nhờ Saint-Loup làm trung gian thương lượng.
Nhưng Albertine [[chết]] đột ngột vì tai nạn. NKC vô cùng đau buồn, tuy nhiên trong nỗi buồn dần len lỏi sự ghen tuông. Những tìm tòi về cuộc sống thực của Albertine cho chàng biết thói tình dục đồng giới của cô. Sự quên lãng đến từ từ, làm dịu nỗi đau.
Tại nhà nữ Công tước De Guermantes, NKC gặp Gilberte Swann, giờ đây là tiểu thư De Forcheville, theo họ cha dượng. Ước nguyện của Swann khi còn sống, mong vợ được [[giới thượng lưu]] chấp nhận, nay thành sự thực vì Odette, quả phụ giàu có, đã tái giá với [[Bá tước]] De Forcheville.
NKC đi [[Venezia|Venise]] cùng mẹ. Trở về, chàng được tin về những cuộc hôn nhân lạ lùng, đảo lộn các quy chuẩn xã hội: một quý tộc hương thôn cưới cháu gái Jupien nguyên thợ may gi lê, Gilberte lấy Robert de Saint-Loup bạn chàng.
Ít lâu sau, chàng đến thăm vợ chồng Gilberte ở [[Tanconville|Tansonville]] gần Combray. Gilberte cho biết ngày trước từng thích NKC, khi cậu bé đi dạo bên phía nhà Swann; cô cũng tâm sự về chuyện Saint-Loup phản bội cô, thực ra đó là một [[quan hệ đồng giới]], không phải với phụ nữ như cô tưởng.
VII. '''''Thời gian tìm lại được'''''
Theo [[Marcel Proust|Proust]], "chương cuối của tập cuối được viết ngay sau chương đầu của tập đầu. Toàn bộ phần giữa được viết sau đó".
NKC lưu lại Tansonville bên Gilberte và phát hiện "hai phía" của tuổi thơ mình thực ra không đối lập và xa cách như mình từng nghĩ. Chàng cũng hiểu ra cử chỉ lạ lùng của cô bé Gilberte trong lần gặp đầu tiên. Chàng đọc một đoạn mới in, viết về nhà Verdurin, trong ''Nhật ký'' của anh em [[Giải Goncourt|Goncourt]]. Việc đọc này khiến chàng nản chí, thấy mình bất lực, không thể theo đuổi thiên hướng văn chương.
Sau nhiều năm ở lại một nhà điều dưỡng, NKC trở lại Paris trong thời gian [[chiến tranh]]. Chàng nhận thấy nhiều thay đổi lớn về xã hội: phòng khách nhà Verdurin thành một trong những nơi nổi tiếng của Paris, những nhân vật chàng quen dùng thời gian để bình luận tình hình [[quân sự]], [[chính trị]], một số người đăng hàng ngày những bài báo ái quốc và trống rỗng. Gilberte cho chàng biết Tansonville hiện đang bị quân [[Đức]] chiếm đóng. Saint-Loup xử sự anh dũng tại mặt trận nhưng vào các kỳ nghỉ phép thường lui tới những [[Nhà thổ|nhà chứa]] dành cho người tình đồng giới; cuối cùng anh chết nơi chiến trường. De Charlus già đi, tiều tụy, thân Đức, và tìm mọi cơ hội thỏa mãn sở thích đồng tính. Morel đào ngũ.
[[Chiến tranh thế giới thứ nhất|Chiến tranh]] kết thúc, sau thời gian dài ở một nhà điều dưỡng mới, NKC trở lại Paris, không còn tin ở năng khiếu văn chương của mình, không còn tin vào [[Văn học|văn chương]]. Chàng đến dự một cuộc vui buổi sáng tại nhà tân nữ vương tước De Guermantes, chính là bà Verdurin đã góa chồng và tái giá. Nhiều cảm giác, do những viên đá lát khấp khểnh ở sân dinh thự Guermantes, do tiếng của một chiếc cùi dìa, do một tấm khăn ăn hồ cứng, khơi dậy trong NKC những hồi tưởng vô tình bất chợt, giống như mẩu bánh madeleine xưa. Và ngồi trong thư viện của [[vương tước]], chờ cho bản nhạc đang biểu diễn nơi phòng khách kết thúc, chàng ngộ ra rằng những ký ức bất tự giác khiến ta đạt tới một hiện thực [[Vĩnh cửu luân hồi|vĩnh cửu]], có thể nếm trải "một phút giây được giải phóng khỏi sự ấn định của thời gian", một chút thời gian "ở trạng thái thuần khiết". Chàng phát hiện tầm quan trọng của bút pháp, của [[ẩn dụ]], và vị trí cốt yếu của trải nghiệm sống, trong văn chương. Rồi chàng vào phòng khách, gặp những người quen biết từ lâu, và nhận thấy tuổi tác đã làm họ già nua, biến dạng đến mức tưởng như đó là những nhân vật giả trang. Rất nhiều người đã thay đổi [[địa vị xã hội]]: nàng Berma lẫy lừng giờ đây bị tất cả bỏ rơi; Odette, góa phụ Swann, nay thành phu nhân De Forcheville, ngoài ra còn là tình nhân của Công tước De Guermantes; vị trí của nữ Công tước De Guermantes giảm sút, NKC phát hiện bà giả dối và hay thay đổi ý kiến. Gilberte gặp lại NKC, giới thiệu với chàng con gái mình, tiểu thư De Saint-Loup, con người hội tụ hai phía - phía Guermantes và phía Méséglise - cô [[Con gái|thiếu nữ]] mười sáu đẹp đẽ tươi tắn, đầy hy vọng, giống như tuổi trẻ của chàng. Giờ đây thiên hướng văn chương đã rõ, chàng sẵn sàng từ trải nghiệm của bản thân viết một cuốn sách. Thể hiện thực tại nội tâm, phần tinh túy vượt thoát khỏi thời gian của [[cái tôi]]. Và với chàng con người ốm yếu, thời gian còn là một sự khích lệ hãy bắt đầu xây dựng không chậm trễ tác phẩm nghệ thuật, phương tiện duy nhất giúp ''tìm thấy lại thời gian đã mất'' (le temps perdu) - thời gian thuộc một [[quá khứ]] xa xôi cũng như thời gian bị hoài phí, sử dụng vào những điều hão huyền vô bổ.<ref>''Bên phía nhà Swann'', [[Marcel Proust]], dịch giả: Đặng Thị Hạnh, Lê Hồng Sâm, [[Dương Tường]] và Đặng Anh
Đào, Nhà xuất bản Văn học, 11/2013. Đoạn tóm lược nội dung trích từ phần ''Giới thiệu'' của Lê Hồng Sâm.</ref>
== Giá trị tác phẩm ==
Hàng 117 ⟶ 182:
== Liên kết ngoài ==
*[http://www.tempsperdu.com/achar.html Danh sách đầy đủ các nhân vật] của ''Đi tìm thời gian đã mất''
*[http://etext.library.adelaide.edu.au/p/proust/marcel/ University of Adelaide Library:] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060214035025/http://etext.library.adelaide.edu.au/p/proust/marcel/ |date =
*[http://www.gutenberg.org/browse/authors/p#a987 Project Gutenberg:] Proust [[ebook]]s in French and English
*[http://www.chick.net/proust/ Proust Said That:] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070706234246/http://www.chick.net/proust/ |date =
*[http://www.readingproust.com/ Reading Proust:] reviews of the Penguin/Viking translations and other miscellany
*[http://letempsdeproust.blogsome.com/ Le Temps de Proust:] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070805043003/http://letempsdeproust.blogsome.com/ |date =
*[http://tempsperdu.com/ TempsPerdu.com:] comprehensive site about the novel (bằng tiếng Anh)
*[http://www.nybooks.com/articles/18526 Proust's Way?] review of the available translations
| |||