Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Võ Tắc Thiên”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Dòng 248:
Ngày hôm sau, [[Giáp Thìn]] (ÂL), Võ hoàng mệnh Thái tử giám quốc, đại xá thiên hạ. Tất cả các đại thần đều trọng thưởng, trong đó có năm người đi đầu: Trương Giản Chi, Thôi Huyền Vĩ, Kính Huy, Hoàn Ngạn Phạm và Viên Thứ Kỷ đều phong làm [[quận công]], Lý Đa Tộ thụ phong "''Liêu Dương Quận vương''" (遼陽郡王), Vương Đồng Hiểu thụ phong "''Lang Tà Quận công''" (琅邪郡公), Lý Trạm thụ phong "''Triệu Quốc công''" (趙國公), còn các quan viên khác đều được thưởng theo thứ bậc<ref>{{harvp|Tư Mã Quang|loc=[https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%B3%87%E6%B2%BB%E9%80%9A%E9%91%91/%E5%8D%B7207#%E5%89%87%E5%A4%A9%E9%A0%86%E8%81%96%E7%9A%87%E5%90%8E%E4%B8%8B%E9%95%B7%E5%AE%89%E5%9B%9B%E5%B9%B4%E3%80%88%E7%94%B2%E8%BE%B0%EF%BC%8C%E8%A5%BF%E5%85%83%E4%B8%83%E3%80%87%E5%9B%9B%E5%B9%B4%E3%80%89 quyển 207]|ps=: 庚戌,以張柬之爲夏官尚書、同鳳閣鸞臺三品,崔玄暐爲內史,袁恕己同鳳閣鸞臺三品,敬暉、桓彥范皆爲納言;並賜爵郡公。李多祚賜爵遼陽郡王,王同皎爲右千牛將軍、琅邪郡公,李湛爲右羽林大將軍、趙國公;自餘官賞有差。}}</ref>. Sang ngày [[Ất Tị]] (ÂL), Võ hoàng chính thức [[thiện nhượng]], thế là Thái tử Võ Hiển lên ngôi lần thứ hai, tức Đường Trung Tông, đổi quốc tính từ họ Võ lại thành họ Lý như cũ. Ngày [[4 tháng 2]] (tức ngày [[3 tháng 3]] dương lịch), quốc hiệu "''Đường''" chính thức được khôi phục, nhà Võ Chu chấm dứt. Tổng cộng Võ hoàng tiếm ngôi 15 năm.
 
Ngày [[Đinh Mùi]] (ÂL) tháng 1 năm ấy, sau khi Trung Tông lên ngôi, Võ hoàng được mời dời qua [[Thượng Dương cung]] (上陽宮). Sang hôm sau, Trung Tông dẫn đầu bá quan đến Thượng Dương cung để dâng tôn hiệu, là '''Tắc Thiên Đại Thánh Hoàng đế''' (則天大聖皇帝)<ref>{{harvp|Lưu Hu|loc=[https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%88%8A%E5%94%90%E6%9B%B8/%E5%8D%B76 quyển 6]|ps=: 甲辰,皇太子監國,總統萬機,大赦天下。是日,上傳皇帝位於皇太子,徙居上陽宮。戊申,皇帝上尊號曰則天大聖皇帝。}}</ref><ref>{{harvp|Tư Mã Quang|loc=[https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%B3%87%E6%B2%BB%E9%80%9A%E9%91%91/%E5%8D%B7207#%E5%89%87%E5%A4%A9%E9%A0%86%E8%81%96%E7%9A%87%E5%90%8E%E4%B8%8B%E9%95%B7%E5%AE%89%E5%9B%9B%E5%B9%B4%E3%80%88%E7%94%B2%E8%BE%B0%EF%BC%8C%E8%A5%BF%E5%85%83%E4%B8%83%E3%80%87%E5%9B%9B%E5%B9%B4%E3%80%89 quyển 207]|ps=: 丁未,太后徙居上陽宮,李湛留宿衞。戊申,帝帥百官詣上陽宮,上太后尊號曰則天大聖皇帝。}}</ref>. Theo như vậy mà nói, dẫu không được đề cập, nhưng Võ hoàng đã vẫn giữ vị trí hoàng đế sau khi thiện nhượng, hẳn được xem là [[thái thượng hoàng]] [[nữ giới]] duy nhất trong lịch sử Trung Quốc. Tháng 2 (ÂL), Trung Tông dẫn trăm quan đến Thượng Dương cung vấn an Võ hoàng, từ đó cứ 10 ngày thì Trung Tông sẽ dẫn quan viên đến vấn an, lấy đó làm lệ thường<ref>{{harvp|Tư Mã Quang|loc=[https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%B3%87%E6%B2%BB%E9%80%9A%E9%91%91/%E5%8D%B7208 quyển 208]|ps=: 二月,辛亥,帝帥百官詣上陽宮問太后起居;自是每十日一往。}}</ref>. Ngày [[26 tháng 11]] (tức ngày [[16 tháng 12]] dương lịch) cùng năm<ref>{{chú thích web|url=https://www.sinica.edu.tw/ftms-bin/kiwi1/luso.sh?lstype=2&dyna%253D%25AD%25F0%2526king%253D%25A4%25A4%25A9v&reign%253D%25AF%25AB%25C0s&yy=1&ycanzi=&mm=11&dd=26&dcanzi=|title= "''Trung ương nghiên cứu viện võng trạm''" 中央研究院網站|website=www.sinica.edu.tw|access-date =24 Tháng tư 2021}}</ref>, Võ hoàng triệu chế lệnh về chuyện xưng hô ra sao, lệnh bỏ đi đế hiệu, phục lại hai họ Vương, họ Tiêu của Vương Hoàng hậu cùng Tiêu Thục phi, nhân đó cũng cho con cháu của Chử Toại Lương và Hàn Viện về kinh sư phục mệnh. Cũng trong ngày, bà băng hà tại [[Tiên Cư điện]] (仙居殿) trong Thượng Dương cung. Theo [[Cựu Đường thư]], Võ hoàng hưởng thọ 83 tuổi<ref name = "CĐT-hautang">{{harvp|Lưu Hu|loc=[https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%88%8A%E5%94%90%E6%9B%B8/%E5%8D%B76 quyển 6]|ps=: 冬十一月壬寅,則天將大漸,遺制祔廟、歸陵,令去帝號,稱則天大聖皇后;其王、蕭二家及褚遂良、韓瑗等子孫親屬當時緣累者,咸令復業。是日,崩于上陽宮之仙居殿,年八十三,諡曰則天大聖皇后。}}</ref>, trong khi [[Tân Đường thư]] ghi là 81 tuổi<ref name = "TĐT-hautang">{{harvp|Âu Dương Tu|loc=[https://zh.wikisource.org/wiki/%E6%96%B0%E5%94%90%E6%9B%B8/%E5%8D%B7076 quyển 76]|ps=: 是歲,后崩,年八十一。遺制稱則天大聖皇太后,去帝號。謚曰則天大聖后,祔乾陵。}}</ref>, mà [[Tư trị thông giám]] ghi nhận bà thọ 82 tuổi<ref name = "TTTG-hautang">{{harvp|Tư Mã Quang|loc=[https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%B3%87%E6%B2%BB%E9%80%9A%E9%91%91/%E5%8D%B7208 quyển 208]|ps=: 壬寅,則天崩於上陽宮,年八十二。遺制:「去帝號,稱則天大聖皇后。王、蕭二族及褚遂良、韓瑗、柳奭親屬皆赦之。」}}</ref>. Do Võ hoàng trước khi qua đời đã tự lệnh bỏ đi đế hiệu, vì vậy [[thụy hiệu]] của bà là thụy hiệu của một vị hoàng hậu, tức là '''Tắc Thiên Đại Thánh Hoàng hậu''' (則天大聖皇后)<ref name = "TTTG-hautang"/><ref name = "CĐT-hautang"/><ref name = "TĐT-hautang"/>. Qua các đời sau, vì nhiều lý do mà thụy hiệu của bà [[Võ Tắc Thiên#Tôn hiệu và thụy hiệu|có sự thay đổi]], cuối cùng thụy hiệu đầy đủ của bà là '''Tắc Thiên Thuận Thánh Hoàng hậu''' (則天順聖皇后)<ref name = "Vohoang-thuyhieu"/><ref name = "Vohoang-thuyhieu-TĐT"/>.
 
Sang [[tháng 5]] (ÂL) năm sau ([[706]]), chính thức làm lễ hợp táng với Đường Cao Tông ở [[Càn lăng]]<ref name = "CĐT-hautang"/><ref name = "TĐT-hautang"/>. Trước đó, Võ hoàng cảm thấy mình sắp không qua khỏi, bèn bàn chuyện hợp táng cùng Cao Tông ở Càn lăng, quan Chấp sự trung [[Nghiêm Thiện Tư]] (嚴善思) dâng sớ can gián, đại ý nói rằng: "''Huyền môn của Càn lăng lấy đá làm cửa, nay mở ra, tức phải tu sửa làm lại hết thảy, quá lại sức dân. Huống hồ hợp táng không phải phép cổ, triều Hán thiết các lăng, hoàng hậu đa phần đều không hợp lăng cùng hoàng đế, từ Ngụy-Tấn trở đi mới có phép này{{noteTag|Đời Hán có rất nhiều ghi chép về hoàng hậu hoặc đại thần có danh vọng được táng trong lăng của hoàng đế. Tuy rằng nhiều vị được ghi "''Hợp táng''" (合葬), nhưng đều là cùng mộ mà không cùng huyệt, như huyệt của [[Bình Dương Công chúa (Hán Cảnh Đế)|Bình Dương Công chúa]] cách 1.300 mét vế phía đông so với mộ huyệt của [[Vệ Thanh]].}}. Kính nghĩ nên chọn đất bên cạnh Càn lăng, sửa đổi để làm lăng cho đức bà vậy!''". Nhưng ý kiến này của Nghiêm Thiện Tư cuối cùng vẫn không được nghe theo, Võ hoàng kiêng quyết hợp táng cùng Cao Tông trong Càn lăng<ref>{{harvp|Tư Mã Quang|loc=[https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%B3%87%E6%B2%BB%E9%80%9A%E9%91%91/%E5%8D%B7208 quyển 208]|ps=: 太后將合葬乾陵,給事中嚴善思上疏,以為:「乾陵玄宮以石為門,鐵錮其縫,今啟其門,必須鐫鑿。神明之道,體尚幽玄,動眾加功,恐多驚黷。況合葬非古,漢時諸陵,皇后多不合陵,魏、晉已降,始有合者。望於乾陵之傍更擇吉地為陵,若神道有知,幽塗自當通會;若其無知,合之何益!」不從。}}</ref>. Vì sự biến động của thụy hiệu, bài vị của bà lúc phối thờ trong miếu của Cao Tông thường không hợp quy cách, đến đời [[Đường Huyền Tông]] thì quan [[Thái thường tự]] kiến nghị: "''Tắc Thiên Hoàng hậu phối thờ trong miếu Cao Tông, trên bài vị ghi là 'Thiên hậu Thánh đế', không hợp lẽ, nên sửa lại là 'Tắc Thiên Hoàng hậu Võ thị' cho theo khuôn phép''", Huyền Tông bèn y theo sửa bài vị cho bà nội mình<ref>{{harvp|Âu Dương Tu|loc=[https://zh.wikisource.org/wiki/%E6%96%B0%E5%94%90%E6%9B%B8/%E5%8D%B7076 quyển 76]|ps=: 太常卿姜晈建言:「則天皇后配高宗廟,主題天后聖帝,非是,請易題為則天皇后武氏。」制可。}}</ref>.
 
Có thể thấy vào lúc cuối đời, Võ hoàng mới có được tôn xưng "''Tắc Thiên''". Người đời sau hay sử dụng 2 chữ này ghép với họ Võ của bà thành tên gọi '''Võ Tắc Thiên''' (武則天).