Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Thành phố New York”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Viết lại
Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động Sửa đổi di động nâng cao
Không có tóm lược sửa đổi
Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động Sửa đổi di động nâng cao
Dòng 129:
}}
 
'''New York''', thường được gọi là '''Thành phố New York''' ({{lang-en|New York City}}; gọi tắt là '''NYC''') nhằm phân biệt với [[tiểu bang New York]], là [[Danh sách thành phố Hoa Kỳ xếp theo dân số|thành phố đông dân nhất]] của [[Hoa Kỳ]]. Với dân số năm 2020 là 8.804.190 người, phân bổ trên {{convert|300,46|sqmi|km2}},<ref name="CenPopGazetteer2021" /> Thành phố New York còn là thành phố có [[Danh sách thành phố của Hoa Kỳ theo mật độ dân số|mật độ dân số cao nhất]] ở Hoa Kỳ. Nằm ở cực nam của tiểu bang New York, thành phố là trung tâm của [[vùng đô thị New York]], [[vùng đô thị]] lớn nhất trên thế giới tính theo [[Đô thị|khu vực đô thị]].<ref>{{Cite web |year=2018 |title=World Urban Areas |url=http://demographia.com/db-worldua.pdf |access-date=March 27, 2018 |publisher=Demographia}}.</ref> Với hơn 20 triệu người trong [[Vùng đô thị Hoa Kỳ|vùng thống kê đô thị]] và khoảng 23 triệu người trong [[vùng thống kê kết hợp]], nó là một trong những [[siêu đô thị]] đông dân nhất trên thế giới. Thành phố New York được mô tả là thủ đô văn hóa, tài chính và truyền thông của thế giới, có ảnh hưởng đáng kể đến thương mại,<ref name="WorldEconomicAndFinancialSuperCenter">{{Cite web |date=July 31, 2011 |title=Top 8 Cities by GDP: China vs. The U.S. |url=http://www.businessinsider.com/top-8-cities-by-gdp-china-vs-the-us-2011-8 |access-date=July 1, 2018 |publisher=Business Insider, Inc |quote=For instance, Shanghai, the largest Chinese city with the highest economic production, and a fast-growing global financial hub, is far from matching or surpassing New York, the largest city in the U.S. and the economic and financial super center of the world.}}{{cite web|date=October 8, 2015|title=New York City: The Financial Capital of the World|url=https://www.thejobnetwork.com/new-york-city-the-financial-capital-of-the-world/|access-date=July 1, 2018|publisher=Pando Logic}}</ref> giải trí, nghiên cứu, công nghệ, giáo dục, chính trị, du lịch, nghệ thuật, thời trang và, thể thao và là thành phố được chụp ảnh nhiều nhất trên thế giới.<ref>{{cite web|url=https://www.travelzoo.com/ca/blog/10-most-photographed-places-in-the-world-will-surprise-you-2/|title=10 Most Photographed Places in the World Will Surprise You|publisher=Travelzoo, Canadian Edition|date=May 24, 2018|accessdate=March 25, 2021}}</ref> Là nơi đặt [[Trụ sở Liên Hợp Quốc|trụ sở của Liên Hợp Quốc]],<ref>{{Cite web |title=United Nations Visitation Services |url=http://visit.un.org/content/plan-your-visit |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170314234417/http://visit.un.org/content/plan-your-visit |archive-date=March 14, 2017 |access-date=February 9, 2017 |website=United Nations Visitor Centre |quote=The Headquarters of the United Nations is located in New York City, along the East River. When you pass through the gates of the United Nations visitors' entrance, you enter an international territory. This 18-acre site does not belong to just one country, but to all countries that have joined the Organization; currently, the United Nations has 193 Member States.}}</ref> New York là một trung tâm [[Ngoại giao|ngoại giao quốc tế]] quan trọng,<ref>{{Cite web |title=NYC Mayor's Office for International Affairs |url=http://www.nyc.gov/html/ia/html/home/home.shtml |archive-url=https://web.archive.org/web/20150616080757/http://www.nyc.gov/html/ia/html/home/home.shtml |archive-date=June 16, 2015 |access-date=June 24, 2015 |publisher=The City of New York}}</ref><ref>{{Cite web |title=Digital Diplomacy Coalition |url=http://www.digidiplomats.org/newyork/ |access-date=August 11, 2018 |publisher=Digital Diplomacy Coalition, New York |quote=Established in 2014, DDC New York has partnered with the United Nations, major tech and social media companies, multiple governments, and NGOs to bring unique programs to the area community.}}</ref> và đôi khi còn được gọi là [[Caput Mundi|thủ đô của thế giới]].<ref>{{Cite web|last=Sherman|first=Eugene|title=New York - Capital of the Modern World|url=https://www.baruch.cuny.edu/nycdata/forward.htm|website=Baruch College - Weissman Center for International Business}}</ref><ref>{{Cite news|last=Roberts|first=Sam|date=2017-09-14|title=When the World Called for a Capital (Published 2017)|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2017/09/14/nyregion/when-the-world-called-for-a-capital.html|access-date=2021-03-16|issn=0362-4331}}</ref>
 
Nằm trên [[Cảng New York|một trong những bến cảng tự nhiên lớn nhất thế giới]], Thành phố New York bao gồm năm [[Quận (Thành phố New York)|quận]]. Năm quận—[[Brooklyn]], [[Queens]], [[Manhattan]], [[Bronx]] và [[Đảo Staten]]—được thành lập khi các chính quyền địa phương [[Thành phố Đại New York|hợp nhất]] lại thành một thành phố duy nhất vào năm 1898.<ref>{{Cite web |year=1997 |title=A 5-Borough Centennial Preface for Katharine Bement Davis Mini-History |url=http://www.correctionhistory.org/html/chronicl/nycdoc/html/kbd_brnx.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111023193440/http://www.correctionhistory.org/html/chronicl/nycdoc/html/kbd_brnx.html |archive-date=October 23, 2011 |access-date=October 26, 2011 |publisher=The New York City Department of Correction}}</ref> Thành phố và khu vực đô thị của nó tạo thành cửa ngõ hàng đầu cho việc [[Nhập cư vào Hoa Kỳ|nhập cư hợp pháp vào Hoa Kỳ]]. Có tới 800 ngôn ngữ được sử dụng ở New York,<ref name="QueensMostLinguisticallyDiverse">{{Cite web |last=Gus Lubin |date=February 15, 2017 |title=Queens has more languages than anywhere in the world—here's where they're found |url=https://www.businessinsider.com/queens-languages-map-2017-2 |access-date=December 29, 2019 |publisher=Business Insider}}</ref> khiến nó trở thành thành phố đa dạng về [[Ngôn ngữ học|ngôn ngữ]] nhất trên thế giới. New York là nơi sinh sống của hơn 3,2 triệu cư dân sinh ra bên ngoài lãnh thổ Hoa Kỳ,<ref name="NYCForeignBorn">{{Cite web |title=Place of Birth by Year of Entry by Citizenship Status for the Foreign-Born Population—Universe: Foreign-born population 2015 American Community Survey 1-Year Estimates New York City |url=https://factfinder.census.gov/bkmk/table/1.0/en/ACS/15_1YR/B05007/1600000US3651000 |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20200213122423/https://factfinder.census.gov/bkmk/table/1.0/en/ACS/15_1YR/B05007/1600000US3651000 |archive-date=February 13, 2020 |access-date=April 16, 2017 |publisher=United States Census Bureau}}</ref> dân số sinh ra ở nước ngoài lớn nhất so với bất kỳ thành phố nào trên thế giới tính đến năm 2016.<ref name="NYCHighestForeignBorn">{{Cite news |date=December 19, 2013 |title=More Foreign-Born Immigrants Live in NYC Than There Are People in Chicago |work=HuffPost |url=https://huffingtonpost.com/2013/12/19/new-york-city-immigrants_n_4475197.html |access-date=April 16, 2017}}</ref><ref name="ons.gov.uk">{{Cite web|url=https://www.ons.gov.uk/file?uri=/peoplepopulationandcommunity/populationandmigration/internationalmigration/datasets/populationoftheunitedkingdombycountryofbirthandnationality/januarytodecember2018/populationbycountryofbirthandnationalityjan18todec18.xls|title=Population of the United Kingdom by Country of Birth and Nationality}}</ref> Tính đến năm 2019, khu vực đô thị New York ước tính sản xuất [[tổng sản phẩm đô thị]] (GMP) là 2,0 nghìn tỷ đô la. Nếu khu vực đô thị New York là một [[quốc gia có chủ quyền]], thì nó sẽ có [[Danh sách quốc gia theo GDP (danh nghĩa)|nền kinh tế lớn thứ tám]] trên thế giới. New York là nơi có số lượng [[tỷ phú]] cao nhất so với bất kỳ thành phố nào trên thế giới.<ref>{{Cite web |last=Borden |first=Hillary Hoffower, Taylor |title=The top 10 cities in the world for billionaires, ranked |url=https://www.businessinsider.com/where-do-billionaires-live-top-cities-worldwide-ranked-2019-5 |access-date=July 10, 2020 |website=Business Insider}}</ref>
 
Thành phố New York có nguồn gốc từ một trạm thông thương được thực dân [[Cộng hòa Hà Lan|Hà Lan]] thành lập ở mũi phía nam của Đảo [[Manhattan]] vào năm 1624. Khu định cư này được đặt tên là [[Tân Hà Lan]] ({{lang-en|New Amsterdam}}; {{lang-nl|[[:nl:Nieuw-Amsterdam (Nieuw-Nederland)|Nieuw Amsterdam]]|link=yes}}) vào năm 1626 và được đăng ký thành phố vào năm 1653.<ref name="u-s-history.com">{{Cite web |title=United States History—History of New York City |url=http://www.u-s-history.com/pages/h2122.html |access-date=September 9, 2012}}</ref> Thành phố nằm dưới sự kiểm soát của người Anh vào năm 1664 và được đổi tên thành New York sau khi [[Charles II của Anh]] trao vùng đất này cho người anh trai, [[James II của Anh|Công tước xứ York]].<ref name="u-s-history.com" /><ref>{{Cite web |title=Kingston: Discover 300 Years of New York History Dutch Colonies |url=http://www.nps.gov/nr/travel/kingston/colonization.htm |access-date=May 10, 2011 |publisher=National Park Service, U.S. Department of the Interior}}</ref> Thành phố được người Hà Lan lấy lại vào tháng 7 năm 1673 và đổi tên thành New Orange trong một năm ba tháng; thành phố được đặt tên lại là New York kể từ tháng 11 năm 1674.<ref>{{Cite book |last=Stewart |first=Jules |url=https://books.google.com/books?id=AhOMDwAAQBAJ |title=Gotham Rising: New York in the 1930s |publisher=I.B. Tauris |year=2016 |isbn=978-1-78453-529-2 |location=London |pages=10}}</ref><ref>{{Cite book |last=Jacobs |first=Jaap |url=https://books.google.com/books?id=vgnh3E5Mm0cC |title=The Colony of New Netherland: A Dutch Settlement in Seventeenth-Century America |publisher=Cornell University Press |year=2009 |isbn=978-0-8014-7516-0 |location=Ithaca |pages=104}}</ref> Thành phố New York là [[Danh sách thủ đô và thủ phủ tại Hoa Kỳ|thủ đô của Hoa Kỳ]] từ năm 1785 đến năm 1790,<ref name="senate">{{Cite web |title=The Nine Capitals of the United States |url=https://www.senate.gov/reference/reference_item/Nine_Capitals_of_the_United_States.htm |access-date=September 7, 2008 |publisher=[[United States Senate]]}}</ref> và là thành phố lớn nhất của Hoa Kỳ kể từ năm 1790.<ref>{{Cite web |date=June 15, 1998 |title=Rank by Population of the 100 Largest Urban Places, Listed Alphabetically by State: 1790–1990 |url=https://www.census.gov/population/www/documentation/twps0027/tab01.txt |access-date=February 8, 2009 |publisher=U.S. Census Bureau}}</ref> [[Tượng Nữ thần Tự do]] đã chào đón hàng triệu người nhập cư khi họ đến Hoa Kỳ bằng tàu thủy vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20,<ref>{{Cite web |title=Statue of Liberty |url=http://www.history.com/topics/statue-of-liberty |access-date=May 21, 2011 |publisher=A&E Television Networks, LLC}}</ref> là biểu tượng của Hoa Kỳ về lý tưởng tự do và hòa bình.<ref>{{Cite web |title=Statue of Liberty |url=https://whc.unesco.org/en/list/307 |access-date=October 23, 2011 |website=World Heritage |publisher=UNESCO World Heritage Centre 1992–2011}}</ref> Trong thế kỷ 21, New York đã nổi lên như một điểm nóng toàn cầu của sự sáng tạo, tinh thần kinh doanh<ref name="VentureCapitalNY1">{{Cite web |title=Venture Investment—Regional Aggregate Data |url=http://nvca.org/research/venture-investment/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160408104240/http://nvca.org/research/venture-investment/ |archive-date=April 8, 2016 |access-date=April 22, 2016 |publisher=National Venture Capital Association and PricewaterhouseCoopers}}</ref> và tính bền vững của môi trường,<ref name="EnvironmentalSustainabilityNY1">{{Cite news |date=April 22, 2016 |title=The Latest: China Hopes US Joins Climate Deal Quickly |work=The New York Times |agency=Associated Press |url=https://www.nytimes.com/aponline/2016/04/22/world/ap-un-united-nations-climate-agreement-the-latest.html |access-date=April 22, 2016}}</ref><ref name="EnvironmentalSustainabilityNY2">{{Cite news |last=Lisa Foderaro |date=September 21, 2014 |title=Taking a Call for Climate Change to the Streets |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2014/09/22/nyregion/new-york-city-climate-change-march.html |access-date=April 22, 2016}}</ref> đồng thời cũng là biểu tượng của sự tự do và đa dạng văn hóa.<ref>{{Cite news |last=Kristine Phillips |date=July 8, 2017 |title=New York mayor on Germany trip: The world should know that Americans don't align with Trump |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/news/post-nation/wp/2017/07/07/new-york-city-mayor-de-blasio-slammed-for-trump-protesting-germany-trip-as-city-mourns-officers-death/ |access-date=July 9, 2017}}</ref> Năm 2019, New York được bình chọn là thành phố tuyệt vời nhất trên thế giới theo một cuộc khảo sát với hơn 30.000 người đến từ 48 thành phố trên toàn thế giới, vì sự đa dạng văn hóa của nó.<ref name="NYCWorld">{{Cite web |last=Will Gleason |date=March 11, 2019 |title=Citing its diversity and culture, NYC was voted best city in the world in new global survey |url=https://www.timeout.com/newyork/news/new-york-voted-best-city-in-the-world-in-massive-worldwide-survey-031119 |access-date=May 19, 2019 |website=Time Out |quote=After compiling the thoughts of over 30,000 people, both from our NYC readership and half-a-world away, New York was voted the greatest city on the planet for 2019. In a hint as to why this happened, and why now, it also lead {{sic}} the categories of most diverse metropolis and best culture.}}</ref>
 
Nhiều [[Danh sách địa danh ở Thành phố New York|quận và địa danh]] ở Thành phố New York được nhiều người biết đến, bao gồm ba trong số mười điểm du lịch được ghé thăm nhiều nhất trên thế giới vào năm 2013.<ref name="Ann Shields">{{Cite web |last=Shields |first=Ann |date=November 10, 2014 |title=The World's 50 Most Visited Tourist Attractions—No. 3: Times Square, New York City—Annual Visitors: 50,000,000 |url=http://www.travelandleisure.com/slideshows/worlds-most-visited-tourist-attractions/2 |access-date=July 12, 2015 |publisher=Travel+Leisure |quote=No.{{nbsp}}3 Times Square,{{nbsp}}... No.{{nbsp}}4 (tie) Central Park,{{nbsp}}... No.{{nbsp}}10 Grand Central Terminal, New York City}}</ref> Kỷ lục 66,6 triệu khách du lịch đến thăm Thành phố New York vào năm 2019. [[Quảng trường Thời đại]] là trung tâm được chiếu sáng rực rỡ của [[Khu nhà hát Broadway]],<ref>{{Cite encyclopedia |title=Times Square |encyclopedia=Encyclopædia Britannica |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/596253/Times-Square |access-date=May 10, 2011}}</ref> một trong những phố đi bộ nhộn nhịp nhất thế giới<ref>{{Cite web |title=World's Most-Visited Tourist Attractions No. 3: Times Square, New York City |url=http://www.travelandleisure.com/articles/worlds-most-visited-tourist-attractions/4 |access-date=October 15, 2017 |publisher=Travel and Leisure}}</ref><ref>{{Cite web |year=2010 |title=The Most Jivin' Streetscapes in the World |url=http://www.diserio.com/streetscapes.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20140921173328/http://www.diserio.com/streetscapes.html |archive-date=September 21, 2014 |access-date=May 10, 2011 |publisher=Luigi Di Serio}}</ref> và là trung tâm lớn của ngành [[công nghiệp giải trí]] thế giới.<ref>{{Cite web |title=New York Architecture Images—Midtown Times Square |url=http://www.nyc-architecture.com/MID/MID-TimesSquare3.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20170125164419/http://www.nyc-architecture.com/MID/MID-TimesSquare3.htm |archive-date=January 25, 2017 |access-date=May 10, 2011 |publisher=2011 nyc-architecture}}</ref> Nhiều địa danh, tòa nhà chọc trời<ref>{{cite web|title=New York City, United States|url=http://skyscrapercenter.com/city/new-york-city|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170217054531/https://www.skyscrapercenter.com/city/new-york-city|archive-date=February 17, 2017|access-date=February 9, 2017|website=The Skyscraper Center|publisher=[[Council on Tall Buildings and Urban Habitat]]}}</ref> và công viên của thành phố được biết đến rộng rãi trên khắp thế giới. [[Tòa nhà Empire State]] đã trở thành tiêu chuẩn tham chiếu toàn cầu về chiều cao và chiều dài cấu trúc của những công trình cao tầng.<ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/article/egypt-suezcanal-ship-singapore/singapore-transport-minister-says-suez-block-may-disrupt-supplies-to-region-idUSL4N2LN38C|title=Singapore transport minister says Suez block may disrupt supplies to region|publisher=Reuters|date=March 25, 2021|accessdate=March 25, 2021|quote=A container ship, almost as long as the Empire State Building is high, is blocking transit in both directions through the Suez Canal, one of the world’s busiest shipping channels for oil and grain and other trade linking Asia and Europe.}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.cbsnews.com/news/coral-reef-discovery-taller-than-empire-state-building-australia-great-barrier-reef/|title=Massive coral reef taller than the Empire State Building found off Australian coast|author=Sophie Lewis|publisher=[[CBS News]]|date=October 27, 2020|accessdate=March 25, 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://shenandoahcountryq102.iheart.com/content/2018-03-28-worlds-largest-cruise-ship-is-size-of-empire-state-building/|title=World's Largest Cruise Ship Is Size of Empire State Building|publisher=[[iHeart Media]]|date=March 28, 2018|accessdate=March 25, 2021}}</ref> Thị trường bất động sản ở Manhattan thuộc hàng đắt đỏ nhất trên thế giới.<ref>{{cite web|title=Manhattan, New York—Some of the Most Expensive Real Estate in the World Overlooks Central Park|url=http://www.thepinnaclelist.com/blog/directory/manhattan-new-york-some-of-the-most-expensive-real-estate-in-the-world-overlooks-central-park/|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20141129055025/http://www.thepinnaclelist.com/blog/directory/manhattan-new-york-some-of-the-most-expensive-real-estate-in-the-world-overlooks-central-park/|archive-date=November 29, 2014|access-date=November 24, 2014|publisher=The Pinnacle List}}</ref><ref>{{cite magazine|last=Brennan|first=Morgan|date=March 22, 2013|title=The World's Most Expensive Billionaire Cities|url=https://www.forbes.com/pictures/mhj45eddhg/6-new-york-city-u-s-a/|magazine=Forbes|access-date=July 6, 2013}}</ref> Việc hoạt động dịch vụ liên tục 24/7 góp phần tạo nên biệt danh ''[[Thành phố không bao giờ ngủ]]'', [[Tàu điện ngầm Thành phố New York]] là hệ thống [[tàu điện ngầm]] lớn nhất trên toàn thế giới, với 472 ga đường sắt. Thành phố có hơn 120 trường cao đẳng và đại học, bao gồm [[Đại học Columbia]], [[Đại học New York]], [[Đại học Rockefeller]] và hệ thống [[Đại học Thành phố New York]], là hệ thống đại học công lập lớn nhất tại Hoa Kỳ.<ref>{{cite web|title=City University of New York &#124; Agency Appropriations &#124; FY 2020 Executive Budget|url=https://www.budget.ny.gov/pubs/archive/fy20/exec/agencies/appropData/CityUniversityofNewYork.html|access-date=April 15, 2020|publisher=[[New York State]]}}</ref> Với [[Phố Wall]] ở [[Khu tài chính, Manhattan|Khu tài chính]] Lower Manhattan, Thành phố New York được mệnh danh là trung tâm tài chính hàng đầu thế giới và thành phố quyền lực nhất về tài chính trên thế giới, và là nơi có hai sàn giao dịch chứng khoán lớn nhất thế giới tính theo tổng [[giá trị vốn hóa thị trường]], [[Sở giao dịch chứng khoán New York]] và [[Nasdaq|NASDAQ]].<ref>{{Cite web|last=Bird|first=Mike|title=The 25 cities with the most economic power on earth|url=https://www.insider.com/25-most-economically-powerful-cities-2015-9|access-date=May 15, 2020|website=Insider}}</ref><ref>{{Cite web|last=Florida|first=Richard|date=May 8, 2012|title=What Is the World's Most Economically Powerful City?|url=https://www.theatlantic.com/business/archive/2012/05/what-is-the-worlds-most-economically-powerful-city/256841/|access-date=May 15, 2020|website=The Atlantic|language=en-US}}</ref>
 
== Lịch sử ==
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Thành_phố_New_York”