Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Danh sách phương pháp chưa được chứng minh ngừa COVID-19”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 1:
{{broader|Thông tin sai lệch và thuyết âm mưu liên quan đến đại dịch COVID-19
Hiện đang xuất hiện nhiều phương pháp/sản phẩm y tế giả mạo hoặc chưa được chứng minh, được khẳng định là có thể chẩn đoán, phòng ngừa hoặc chữa trị [[Coronavirus disease 2019|COVID-19]].<ref name="FDA" /> Các loại [[thuốc giả]] chữa COVID-19 có thể không chứa các thành phần như những lời khẳng định của người bán/nhà sản xuất, thậm chí có thể chứa những thành phần gây nguy hiểm.<ref>{{cite news|last1=Hrabovszki|first1=Georgina|date=23 March 2020|title=COVID-19: Beware of falsified medicines from unregistered websites|language=en|work=European Medicines Agency|url=https://www.ema.europa.eu/en/news/covid-19-beware-falsified-medicines-unregistered-websites|access-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200324140616/https://www.ema.europa.eu/en/news/covid-19-beware-falsified-medicines-unregistered-websites|archive-date=24 March 2020}}</ref><ref name="FDA" /><ref>{{cite news|last1=Spinney|first1=Laura|date=3 April 2020|title=When will a coronavirus vaccine be ready?|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/world/2020/apr/03/when-will-a-coronavirus-vaccine-be-ready|access-date=3 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200403104057/https://www.theguardian.com/world/2020/apr/03/when-will-a-coronavirus-vaccine-be-ready|archive-date=3 April 2020}}</ref> Vào tháng 3 năm 2020, [[Tổ chức Y tế Thế giới]] (WHO) đã đưa ra khuyến cáo không tự ý sử dụng bất cứ loại thuốc nào nhằm cố gắng điều trị COVID-19, trong khi các nghiên cứu tìm phương pháp điều trị còn đang được tiến hành, bao gồm cả các cuộc [[Thử nghiệm đoàn kết]] do WHO dẫn đầu.<ref name="who">{{cite news|title=Falsified medical products, including in vitro diagnostics, that claim to prevent, detect, treat or cure COVID-19|agency=World Health Organization|url=https://www.who.int/docs/default-source/essential-medicines/drug-alerts20/no3-2020-falsified-mp-forcovid-en.pdf?sfvrsn=cd866001_16|access-date=3 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200406190323/https://www.who.int/docs/default-source/essential-medicines/drug-alerts20/no3-2020-falsified-mp-forcovid-en.pdf?sfvrsn=cd866001_16|archive-date=6 April 2020}}</ref> WHO yêu cầu các nước thành viên ngay lập tức thông báo nếu phát hiện bất cứ loại thuốc giả hoặc sản phẩm giả mạo.<ref name="who" /> Ngoài ra cũng xuất hiện nhiều khẳng định cho rằng một số loại sản phẩm hiện có cũng có khả năng hỗ trợ ngừa COVID-19; những lời khẳng định này được lan truyền qua các tin đồn trên mạng thay vì qua quảng cáo thông thường.
Dòng 130:
=== Các phương pháp tôn giáo và thần bí ===
[[Tập_tin:Figure_3-_Examples_of_Zoonotic_Diseases_and_Their_Affected_Populations_(6323431516).jpg|nhỏ|[[Bệnh lây truyền từ động vật]] là hiện tượng xảy ra khi một căn bệnh ở động vật lây lan sang người]]
[[Tập_tin:Wudu_Istiqlal_Mosque.JPG|nhỏ|Nghi thức [[wudu]],
*
* Chính khách Ấn Độ Swami Chakrapani đã phát biểu rằng uống [[nước tiểu bò]] và bôi phân bò lên người có thể chữa khỏi COVID-19. Ông cũng nói rằng chỉ có bò Ấn Độ mới có tác dụng.<ref>{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/health-fitness/health-news/coronavirus-in-india-can-cow-dung-and-urine-help-cure-the-novel-coronavirus/articleshow/73952691.cms|title=Coronavirus: Can cow dung and urine help cure the novel coronavirus?|website=The Times of India|archive-url=https://web.archive.org/web/20200206035509/https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/health-fitness/health-news/coronavirus-in-india-can-cow-dung-and-urine-help-cure-the-novel-coronavirus/articleshow/73952691.cms|archive-date=6 February 2020|url-status=live|access-date=5 March 2020}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.firstpost.com/india/novel-coronavirus-can-be-cured-with-gaumutra-gobar-claims-assam-bjp-mla-suman-haripriya-8111021.html|title=Novel coronavirus can be cured with gaumutra, gobar claims Assam BJP MLA Suman Haripriya|date=March 3, 2020|website=Firstpost|archive-url=https://web.archive.org/web/20200304051130/https://www.firstpost.com/india/novel-coronavirus-can-be-cured-with-gaumutra-gobar-claims-assam-bjp-mla-suman-haripriya-8111021.html|archive-date=4 March 2020|url-status=live|access-date=5 March 2020}}</ref> Nghị sĩ Suman Haripriya cũng ủng hộ sử dụng phân và nước tiểu bò .<ref name="BBC_tea">{{Cite news|last=team|first=Reality Check|date=2020-03-25|title=India's coronavirus health myths fact-checked|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-india-51910099|access-date=2020-04-09}}</ref> Vào tháng 3 năm 2020, Liên hiệp Hindu giáo Toàn Ấn Độ đã tổ chức một buổi "tiệc uống nước tiểu bò" tại [[New Delhi]] với 200 người tham gia.<ref>{{Cite news|date=2020-03-14|title=Hindu group offers cow urine in a bid to ward off coronavirus|language=en|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-india-cow-urine-pa-idUSKBN2110D5|access-date=2020-08-08}}</ref> Hiện không có bằng chứng khoa học nào chứng minh cho việc sử dụng nước tiểu bò.<ref>{{Cite journal|last1=Shankar|first1=Abhishek|last2=Saini|first2=Deepak|last3=Roy|first3=Shubham|last4=Mosavi Jarrahi|first4=Alireza|last5=Chakraborty|first5=Abhijit|last6=Bharti|first6=Sachidanand Jee|last7=Taghizadeh-Hesary|first7=Farzad|date=2020-03-01|title=Cancer Care Delivery Challenges Amidst Coronavirus Disease – 19 (COVID-19) Outbreak: Specific Precautions for Cancer Patients and Cancer Care Providers to Prevent Spread|journal=Asian Pacific Journal of Cancer Prevention|volume=21|issue=3|page=572|doi=10.31557/APJCP.2020.21.3.569|issn=1513-7368|pmc=7437319|pmid=32212779|doi-access=free}}</ref><ref>{{Cite journal|last1=Reihani|first1=Hamidreza|last2=Ghassemi|first2=Mateen|last3=Mazer-Amirshahi|first3=Maryann|last4=Aljohani|first4=Bandar|last5=Pourmand|first5=Ali|date=2020-05-06|title=Non-evidenced based treatment: An unintended cause of morbidity and mortality related to COVID-19|journal=The American Journal of Emergency Medicine|volume=39|pages=221–222|doi=10.1016/j.ajem.2020.05.001|issn=0735-6757|pmc=7202810|pmid=32402498}}</ref> Bác sĩ Shailendra Saxena thuộc Hiệp hội Virus học Ấn Độ cho biết không có bằng chứng nào cho thấy nước tiểu bò có tác dụng kháng virus, đồng thời việc ăn phân bò có thể làm lây truyền các [[Động vật lây truyền bệnh|bệnh từ động vật sang người]]. Các bệnh như [[nhiễm ký sinh trùng Giardia]], [[E. coli]], [[Bệnh nhiễm khuẩn samonella|samonella]] và [[lao phổi]] đều có thể truyền qua phân bò.<ref>{{Cite web|url=https://www.pubs.ext.vt.edu/400/400-460/400-460.html|title=Zoonotic Diseases of Cattle|website=www.pubs.ext.vt.edu|language=en|access-date=2020-09-21}}</ref><!--not clear if doc is a subject expert-->
* Việc uống nước tiểu đà điểu cũng được khuyến khích tại [[Trung Đông]].<ref>{{cite news|date=20 April 2020|title=Drink Camel Urine To Cure Coronavirus, Prophetic Medicine Man Says|work=[[Radio Farda]]|url=https://en.radiofarda.com/a/drink-camel-urine-to-cure-coronavirus-prophetic-medicine-man-says/30565663.html|access-date=23 April 2020}}</ref><ref>{{cite news|date=21 April 2020|title=Iranian Islamic medicine 'specialist' claims camel urine cures coronavirus infections iran|work=[[Arab News]]|url=https://www.arabnews.com/node/1662831/offbeat|access-date=23 April 2020}}</ref> WHO cho biết không nên uống nước tiểu đà điểu nhằm tránh nhiễm virus [[MERS-CoV]],<ref>{{cite web|url=https://www.who.int/csr/don/05-may-2020-mers-saudi-arabia/en/|title=Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV) – Saudi Arabia|date=5 May 2020|work=[[World Health Organization]]|access-date=8 May 2020}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.who.int/csr/don/12-march-2020-mers-qatar/en/|title=Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV) – Qatar|date=12 March 2020|work=[[World Health Organization]]|access-date=8 May 2020}}</ref><ref>{{cite news|last1=Boyer|first1=Lauren Boyer|date=June 10, 2015|title=Stop Drinking Camel Urine, World Health Organization Says|url=https://www.usnews.com/news/articles/2015/06/10/stop-drinking-camel-urine-world-health-organization-says}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.who.int/csr/don/09-june-2015-mers-korea/en/|title=Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV) – Republic of Korea|publisher=WHO}}</ref> một chủng [[betacoronavirus]] tương tự như [[SARS-CoV-2]] nhưng chết người hơn.
* Nhà truyền giáo qua truyền hình [[Kenneth Copeland]] từng khuyến khích người xem chạm tay vào TV như một hình thức để tiêm vắc-xin, thậm chí còn từng thử trừ tà COVID-19 ít nhất ba lần bằng cách triệu hồi "những cơn gió của Chúa"; ông nói rằng làm như vậy là đã tiêu diệt được virus, kể cả ở trong và ngoài nước Mỹ. Trước đó, ông cũng đã kêu gọi người xem bỏ qua các khuyến cáo y tế công cộng và tới các nhà thờ của mình để các mục sư chữa lành bệnh.<ref name="scammers" /><ref>{{cite news|last1=Woodward|first1=Alex|date=5 April 2020|title=Televangelist 'blows wind of God' at coronavirus|language=en|work=The Independent|url=https://www.independent.co.uk/news/world/americas/kenneth-copeland-blow-coronavirus-pray-sermon-trump-televangelist-a9448561.html}}</ref><!--improving the ratings of a TV show is definitely a commercial undertaking, but...-->
* "Khoa học Hạnh phúc", một hội nhóm tôn giáo bí mật tại Nhật Bản, đã bán các loại "vắc-xin tinh thần" được cho là ngừa COVID-19, đồng thời quảng bá các buổi ban phước chống virus với giá từ 100 đến hơn 400 USD, và bán các DVD và CD giảng đạo về virus corona của Ryuho Okawa (một cựu nhà môi giới chứng khoán mà nhóm này tin là hiện thân của vị thần tối cao), cũng được khẳng định là có tác dụng tăng cường miễn dịch, {{asof|lc=yes|2020|4}}. Sau một thời gian không tuân thủ các biện pháp giãn cách xã hội, nhóm này đã đóng cửa nhà thờ tại New York và phân phối các loại "vắc-xin tinh thần" từ xa.<ref>{{cite news|last1=Kestenbaum|first1=Sam|date=16 April 2020|title=Inside the Fringe Japanese Religion That Claims It Can Cure Covid-19|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/article/happy-science-japan-coronavirus-cure.html}}</ref>
*
*
*
*
=== Thực phẩm và thức uống ===
Dòng 188:
=== Sử dụng các thuốc hiện có chưa được chứng minh ngừa COVID-19 ===
*
*
*
▲* In March 2020, the US President [[Donald Trump]] stated that [[chloroquine]] and [[hydroxychloroquine]], two related anti-malarial drugs, had been approved by the US [[Food and Drugs Administration]] for treating COVID-19. The FDA later clarified that it has not approved any therapeutics or drugs to treat COVID-19, but that studies were underway to see if chloroquine could be effective in treatment of COVID-19.<ref name="malaria bbc" /><ref>{{Cite web|url=https://www.rawstory.com/2020/03/trump-says-officials-looking-at-malaria-drug-chloroquine-for-coronavirus-treatment-we-know-its-not-going-to-kill-anybody/|title=Trump says officials looking at malaria drug Chloroquine for coronavirus treatment: 'We know it's not going to kill anybody'|date=March 19, 2020|website=Raw Story – Celebrating 16 Years of Independent Journalism}}</ref> Following Trump's claim, [[panic buying]] of chloroquine was reported from many countries in Africa, Latin America and South Asia. Health officials across the world are issuing warnings over the use of antimalarial drugs after Trump’s comments about treating the coronavirus with them sparked panic-buying and overdoses. Ugandan Dr. Chris Kaganda said, "There is no known dosage for Covid-19 and whether it can actually cure it, it's safer to avoid chloroquine, but you know these are desperate times."<ref name="malaria wsj" /> Patients with [[lupus]] and [[rheumatoid arthritis]], who take these medications regularly, have had trouble obtaining supplies.<ref name="malaria wsj" /> Taking these, or related products intended for aquarium use have caused serious side effects, illness and death.<ref name="FDA">{{cite web|url=https://www.fda.gov/consumers/consumer-updates/beware-fraudulent-coronavirus-tests-vaccines-and-treatments|title=Beware of Fraudulent Coronavirus Tests, Vaccines and Treatments|author=Office of the Commissioner|date=1 April 2020|website=FDA|language=en}}</ref><ref name="WHO_myths" />
*
▲* Rumours circulated in Iraq that the Iraqi pharmaceutical company PiONEER Co. had discovered a treatment for coronavirus. These reports were loosely based on a statement by PiONEER, which mentioned [[hydroxychloroquine sulphate]] and [[azithromycin]] (brand nameand "Zitroneer"), a common antibiotic <ref>{{cite web|url=http://www.pioneerpharma.org/wp-content/uploads/2016/04/zitroneer-500-1.jpg|title=Zitroneer|publisher=PiONEER Co.}}</ref><ref name="azithromycin">{{cite journal|last1=Kagkelaris|first1=KA|last2=Makri|first2=OE|last3=Georgakopoulos|first3=CD|last4=Panayiotakopoulos|first4=GD|date=2018|title=An eye for azithromycin: review of the literature.|journal=Therapeutic Advances in Ophthalmology|volume=10|pages=2515841418783622|doi=10.1177/2515841418783622|pmc=6066808|pmid=30083656}}</ref>) and said that it would try and make these drugs available free of charge. The statement did not say that these drugs can cure COVID-19. The company later clarified that they had not attempted to find a cure for COVID-19, and criticized the news media for spreading inaccurate reports and misinformation, running with the story without checking whether they had misunderstood the company's statement. Two days later, another false story was widely reported, saying that [[Samaraa]], another Iraqi pharmaceutical company, had found a cure.<ref name="iraq" /> Generally, antibiotics (like azithromycin<ref name="azithromycin" />) are not effective against viruses, only some bacteria.<ref>{{cite web|url=https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/myth-busters|title=Myth busters|website=who.int|language=en}}</ref> Azithromycin is sometimes given to patients hospitalized with COVID-19, but only to treat bacterial [[co-infection]]. Overuse of azithromycin causes [[antibiotic resistance]], and rare [[Azithromycin#Adverse effects|side effects]] include heart arrhythmias and hearing loss.<ref name="azithromycin" /><ref>{{cite journal|last1=McMullan|first1=BJ|last2=Mostaghim|first2=M|date=June 2015|title=Prescribing azithromycin|journal=Australian Prescriber|volume=38|issue=3|pages=87–89|doi=10.18773/austprescr.2015.030|pmc=4653965|pmid=26648627}}</ref>
* [[Ivermectin]],
▲* There were also claims that a 30-year-old Indian textbook lists aspirin, anti-histamines and nasal spray as treatments for COVID-19. The textbook actually describes [[coronaviruses]] in general, as a family of viruses.<ref>{{Cite web|url=https://factcheck.afp.com/hoax-circulates-online-old-indian-textbook-lists-treatments-covid-19|title=Hoax circulates online that an old Indian textbook lists treatments for COVID-19|date=April 9, 2020|website=AFP Fact Check}}</ref>
▲* There were also claims in April 2020 that [[Fabunan Antiviral Injection|an anti-viral injection]] had been approved as a cure in the Philippines, and the lockdown would be lifted.<ref name="rappler">{{Cite news|date=April 15, 2020|title=FALSE: PH-developed COVID-19 cure already approved|language=en|work=Rappler|url=https://rappler.com/newsbreak/fact-check/philippines-developed-coronavirus-cure-already-approved|access-date=July 20, 2020}}</ref> The persons making these claims were issued with a [[cease-and-desist order]] by the Philippine FDA, which reiterated the need to test treatments to be sure they are safe. The FDA said that they had not even received an application to register the treatment with the FDA.<ref name="rappler" /><ref>{{Cite web|url=https://factcheck.afp.com/philippine-authorities-warn-anti-viral-injection-has-not-yet-been-approved-treating-covid-19|title=Philippine authorities warn anti-viral injection has not yet been approved for treating COVID-19|date=April 15, 2020|website=AFP Fact Check}}</ref> The agency has prohibited the use of the untested drug, and the clinic illegally promoting it subsequently closed.<ref name="reiterate">{{Cite news|last=Maru|first=Davinci|title=Fabunan antiviral drug not yet approved, prohibited by FDA, Palace reiterates|language=en|work=ABS-CBN News|url=https://news.abs-cbn.com/news/05/30/20/fabunan-antiviral-drug-not-yet-approved-prohibited-by-fda-palace-reiterates|access-date=July 20, 2020}}</ref><ref>{{Cite news|last=Gita-Carlos|first=Ruth Abbey|date=May 30, 2020|title=Fabunan drug not yet approved as Covid-19 cure: Palace|language=en|work=Philippine News Agency|url=https://www.pna.gov.ph/articles/1104427|access-date=July 20, 2020}}</ref>
▲* [[Ivermectin]], a medication used to treat [[Parasitic disease|parasitic infections]], was suggested as a possible COVID-19 treatment in an online preprint which utilized a flawed statistical methodology.<ref>{{Cite web|url=https://www.isglobal.org/en/healthisglobal/-/custom-blog-portlet/ivermectin-and-covid-19-how-a-flawed-database-shaped-the-covid-19-response-of-several-latin-american-countries/2877257/0|title=Ivermectin and COVID-19: How a Flawed Database Shaped the Pandemic Response of Several Latin-American Countries|date=May 29, 2020|website=Barcelona Institute for Global Health|language=en}}</ref> Importantly, the concentration of the drug that was required to achieve the antiviral effects observed in cell culture was several times higher than what can be achieved in the bloodstream of patients.<ref>{{Cite web|url=https://sciencebasedmedicine.org/ivermectin-is-the-new-hydroxychloroquine-take-3-conspiracy-theories-vs-science/|title=Ivermectin is the new hydroxychloroquine, take 3: Conspiracy theories vs. science {{!}} Science-Based Medicine|date=2021-07-05|website=sciencebasedmedicine.org|language=en-US|access-date=2021-09-05}}</ref> Its clinical effectiveness is unproven and is still being evaluated.<ref>{{Cite news|title=Ivermectin–Widely Used To Treat Covid-19 Despite Being Unproven–Is Being Studied In The U.K. As A Potential Treatment|language=en|url=https://www.forbes.com/sites/roberthart/2021/06/23/ivermectinwidely-used-to-treat-covid-19-despite-being-unprovenis-being-studied-in-the-uk-as-a-potential-treatment/?sh=6c40540b6b30}}</ref> The highest quality evidence published so far suggests that ivermectin is ineffective at treating COVID-19.<ref>{{Cite web|url=http://theconversation.com/a-major-ivermectin-study-has-been-withdrawn-so-what-now-for-the-controversial-drug-164627|title=A major ivermectin study has been withdrawn, so what now for the controversial drug?|last=McLachlan|first=Andrew|website=The Conversation|language=en|access-date=2021-09-05}}</ref> The promotion of ivermectin as a COVID-19 treatment has led to increases in ivermectin-related poison control centre calls in the United States,<ref>{{Cite web|url=https://www.livescience.com/ivermectin-warning-cdc.html|title=Ivermectin won't treat COVID-19, but it might kill you, CDC warns|last=August 2021|first=Rachael Rettner 26|date=2021-08-26|website=livescience.com|language=en|access-date=2021-09-05}}</ref> as well as national shortages of the drug in Australia.<ref>{{Cite web|url=http://www.theguardian.com/world/2021/aug/30/australian-imports-of-ivermectin-increase-10-fold-prompting-warning-from-tga|title=Australian imports of ivermectin increase tenfold, prompting warning from TGA|date=2021-08-31|website=the Guardian|language=en|access-date=2021-09-05}}</ref>
== Nỗ lực chống lừa đảo ==
*
*
== Tham khảo ==
| |||