|
Bản chất chính xác của các triệu chứng và số người có triệu chứng lâu dài chưa được làm sáng tỏ và có tính thay đổi tùy theo mẫu dân số trong nghiên cứu, tùy theo định nghĩa được sử dụng và tùy theo khoảng thời gian được sử dụng trong nghiên cứu. Một cuộc khảo sát sơ bộ của [[Phòng Thống kê Quốc gia]] Vương quốc Anh ước tính rằng khoảng 10% những người có kết quả xét nghiệm dương tính với [[SARS-CoV-2|SARS-CoV-2 đã]] trải qua một hoặc nhiều triệu chứng trong hơn 12 tuần.<ref name="ONS">{{Chú thích web|url=https://www.ons.gov.uk/news/statementsandletters/theprevalenceoflongcovidsymptomsandcovid19complications|tựa đề=The prevalence of long COVID symptoms and COVID-19 complications|ngày=December 2020|website=Office of National Statistics UK}}</ref>
Các nghiên cứu về COVID dài vẫn đang được tiến hành.<ref name="NIH Conference Day 12">{{cite conference|title=Workshop on Post-Acute Sequelae of COVID-19 (Day 1)|url=https://videocast.nih.gov/watch=38878|publisher=NIH}}</ref><ref name="NIH Conference Day 22">{{cite conference|title=Workshop on Post-Acute Sequelae of COVID-19 (Day 2)|url=https://videocast.nih.gov/watch=38879|publisher=NIH}}</ref> Tính đến tháng 1 năm 2021, định nghĩa về căn bệnh vẫn chưa rõ ràng và còn quá sớm để đưa ra kết luận về cơ chế bệnh sinh. [[Hệ thống y tế]] ở một số quốc gia <ref>{{Chú thích web|url=https://www.mountsinai.org/about/covid19/center-post-covid-care|tựa đề=Mount Sinai Center for Post-COVID Care}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://www.ndtv.com/delhi-news/coronavirus-delhis-post-covid-clinic-for-recovered-patients-with-fresh-symptoms-opens-2282756|tựa đề=Delhi's Post-Covid Clinic For Recovered Patients With Fresh Symptoms Opens}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://www.lifemark.ca/services/post-covid-19-rehab-recovery|tựa đề=Post COVID-19 Rehabilitation and Recovery Program}}</ref> đã được huy động để giải quyết nhóm bệnh nhân này bằng cách thành lập các phòng khám chuyên khoa và đưa lời khuyên. Tuy nhiên, đây là căn bệnh không có đặc điểm rõ ràng, không có cơ chế hiểu biết cũng như tiêu chuẩn chẩn đoán cố định, và do đó được coi là [[bệnh vô căn]] và là một [[chẩn đoán loại trừ]].
Hội chứng COVID kéo dài được quan sát thấy sau khi nhiễm COVID-19. Tính đến tháng 12 năm 2020, không có báo cáo sau khi tiêm chủng COVID-19 cho hơn 100.000 người tham gia thử nghiệm vắc-xin.<ref>{{Chú thích tạp chí|displayauthors=6|vauthors=Polack FP, Thomas SJ, Kitchin N, Absalon J, Gurtman A, Lockhart S, Perez JL, Pérez Marc G, Moreira ED, Zerbini C, Bailey R, Swanson KA, Roychoudhury S, Koury K, Li P, Kalina WV, Cooper D, Frenck RW, Hammitt LL, Türeci Ö, Nell H, Schaefer A, Ünal S, Tresnan DB, Mather S, Dormitzer PR, Şahin U, Jansen KU, Gruber WC|date=December 2020|title=Safety and Efficacy of the BNT162b2 mRNA Covid-19 Vaccine|url=|journal=The New England Journal of Medicine|volume=383|issue=27|pages=2603–2615|doi=10.1056/NEJMoa2034577|pmc=7745181|pmid=33301246}}</ref><ref>{{Chú thích tạp chí|displayauthors=6|vauthors=Anderson EJ, Rouphael NG, Widge AT, Jackson LA, Roberts PC, Makhene M, Chappell JD, Denison MR, Stevens LJ, Pruijssers AJ, McDermott AB, Flach B, Lin BC, Doria-Rose NA, O'Dell S, Schmidt SD, Corbett KS, Swanson PA, Padilla M, Neuzil KM, Bennett H, Leav B, Makowski M, Albert J, Cross K, Edara VV, Floyd K, Suthar MS, Martinez DR, Baric R, Buchanan W, Luke CJ, Phadke VK, Rostad CA, Ledgerwood JE, Graham BS, Beigel JH|date=December 2020|title=Safety and Immunogenicity of SARS-CoV-2 mRNA-1273 Vaccine in Older Adults|url=|journal=The New England Journal of Medicine|volume=383|issue=25|pages=2427–2438|doi=10.1056/NEJMoa2028436|pmc=7556339|pmid=32991794}}</ref><ref>{{Chú thích tạp chí|vauthors=Mahase E|date=December 2020|title=Covid-19: Oxford vaccine could be 59% effective against asymptomatic infections, analysis shows|journal=BMJ|volume=371|pages=m4777|doi=10.1136/bmj.m4777|pmid=33298405|doi-access=free}}</ref> {{Cần cập nhật trong dòng|date=June 2021}}
== Thuật ngữ và định nghĩa ==
''COVID kéo dài'' là một thuật ngữ do các bệnh nhân mắc bệnh sử dụng. Nhà khảo cổ học tại [[Đại học College London]], Elisa Perego là người đầu tiên nhắc đến thuật ngữ này dưới dạng [[hashtag]] trên [[Twitter]] vào tháng 5 năm 2020. <ref>{{Chú thích web|url=https://blogs.bmj.com/bmj/2020/10/01/why-we-need-to-keep-using-the-patient-made-term-long-covid/|tựa đề=Why we need to keep using the patient made term "Long Covid"|tác giả=Perego|tên=Elisa|tác giả 2=Callard|tên 2=Felicity|ngày=1 October 2020|website=The BMJ|ngôn ngữ=en|ngày truy cập=18 October 2020|tác giả 3=Stras|tác giả 4=Melville-Jóhannesson|tác giả 5=Pope|tác giả 6=Alwan|tên 3=Laurie|tên 4=Barbara|tên 5=Rachel|tên 6=Nisreen A.}}</ref> <ref name=":2">{{Chú thích tạp chí|vauthors=Callard F, Perego E|date=January 2021|title=How and why patients made Long Covid|journal=Social Science & Medicine|volume=268|pages=113426|doi=10.1016/j.socscimed.2020.113426|pmc=7539940|pmid=33199035}}</ref>
Hội chứng COVID kéo dài không có định nghĩa duy nhất, chặt chẽ. <ref name=":7">{{Chú thích tạp chí|last=Brodin|first=Petter|date=January 2021|title=Immune determinants of COVID-19 disease presentation and severity|journal=Nature Medicine|language=en|volume=27|issue=1|pages=28–33|doi=10.1038/s41591-020-01202-8|issn=1546-170X|pmid=33442016|doi-access=free}}</ref> Một [[nguyên tắc ngón tay cái]] là hội chứng COVID kéo dài đại diện cho các triệu chứng đã xuất hiện lâu hơn hai tháng, mặc dù mốc thời gian này chưa có nghiên cứu rõ ràng đối với nhiễm vi rút SARS-CoV-2. <ref name=":7" />
=== Định nghĩa của Vương quốc Anh ===
** ''hội chứng hậu COVID-19'': tình trạng bệnh kéo dài 12 tuần trở lên sau khi khởi phát.
NICE mô tả thuật ngữ ''COVID kéo dài'' là "thường được sử dụng để mô tả các dấu hiệu và triệu chứng tiếp tục hoặc phát triển sau COVID-19 cấp tính. Thuật ngữ này bao gồm cả hội chứng COVID-19 có biểu hiện triệu chứng (từ 4 đến 12 tuần) và hội chứng hậu COVID-19 (12 tuần trở lên) ". <ref name=":5">{{Chú thích web|url=https://www.nice.org.uk/guidance/ng188/chapter/Context|tựa đề=Context {{!}} COVID-19 rapid guideline: managing the long-term effects of COVID-19|ngày=18 December 2020|website=[[National Institute for Health and Care Excellence]]|ngày truy cập=18 December 2020}}</ref>
NICE định nghĩa hội chứng sau COVID-19 là "Các dấu hiệu và triệu chứng phát triển trong hoặc sau một đợt nhiễm trùng phù hợp với COVID ‑ 19, kéo dài hơn 12 tuần và không được giải thích bằng chẩn đoán thay thế. Hội chứng biểu hiện bằng tập hợp nhóm triệu chứng cơ năng chồng chéo, dao động và thay đổi theo thời gian, có thể ảnh hưởng đến bất kỳ hệ cơ quan nào trong cơ thể. Có thể cân nhắc chẩn đoán bệnh nhân mắc Hội chứng sau COVID-19 trước thời điểm 12 tuần khi tồn tại một căn bệnh thay thế đang được theo dõi". <ref name=":5">{{Chú thích web|url=https://www.nice.org.uk/guidance/ng188/chapter/Context|tựa đề=Context {{!}} COVID-19 rapid guideline: managing the long-term effects of COVID-19|ngày=18 December 2020|website=[[National Institute for Health and Care Excellence]]|ngày truy cập=18 December 2020}}</ref>
=== Định nghĩa của Hoa Kỳ ===
Tháng 2 năm 2021, [[Viện Y tế Quốc gia]] (NIH) cho biết các triệu chứng cơ năng của COVID kéo dài gồm mệt mỏi, khó thở, "sương mù não" (hay chứng não sương mù, tiếng Anh: brain fog), rối loạn giấc ngủ, sốt từng cơn, triệu chứng cơ năng của hệ tiêu hóa, lo lắng và trầm cảm. Các triệu chứng có thể tồn tại trong nhiều tháng, từ nhẹ đến mất khả năng lao động, với các triệu chứng mới phát sinh sau thời gian nhiễm bệnh. Giám đốc NIH, ông Francis Collins cho biết tình trạng này có thể được gọi chung là Di chứng sau nhiễm trùng SARS-CoV-2 cấp tính (''Post-Acute Sequelae of SARS-CoV-2 infection,'' PASC). <ref name="nih.gov">[https://www.nih.gov/about-nih/who-we-are/nih-director/statements/nih-launches-new-initiative-study-long-covid NIH launches new initiative to study “Long COVID”]</ref>
== Tỷ lệ mắc bệnh ==
Một số báo cáo về bệnh mạn tính xuất hiện ở bệnh nhân sau khi nhiễm virus xuất hiện từ thời gian đầu của [[đại dịch COVID-19]], <ref name="HarvardOct15">{{Chú thích web|url=https://www.health.harvard.edu/blog/the-tragedy-of-the-post-covid-long-haulers-2020101521173|tựa đề=The tragedy of the post-COVID "long haulers"|tác giả=Komaroff|tên=Anthony|ngày=15 October 2020|website=Harvard Health|nhà xuất bản=Harvard Health Publishing, [[Harvard Medical School]]|ngày truy cập=18 October 2020}}</ref> <ref name="NIHRreportSep203">{{cite journal|date=15 October 2020|title=Living with Covid19. A dynamic review of the evidence around ongoing covid-19 symptoms (often called long covid)|url=https://evidence.nihr.ac.uk/themedreview/living-with-covid19/|doi=10.3310/themedreview_41169|archive-url=https://web.archive.org/web/20201018164508/https://evidence.nihr.ac.uk/wp-content/uploads/2020/10/Living-with-Covid-Themed-Review.pdf|archive-date=18 October 2020|doi-access=free|url-status=live|website=[[National Institute for Health Research]]}}</ref> gồm cả ở những người bị nhiễm trùng ban đầu nhẹ hoặc trung bình <ref name="CUMCSep21">{{Chú thích tạp chí|vauthors=Nordvig AS, Rimmer KT, Willey JZ, Thakur KT, Boehme AK, Vargas WS, Smith CJ, Elkind MS|date=29 June 2020|title=Potential neurological manifestations of COVID-19|journal=Neurology: Clinical Practice|volume=11|issue=2|pages=e135–e146|doi=10.1212/CPJ.0000000000000897|issn=2163-0402|pmc=8032406|pmid=33842082|doi-access=free}}</ref> cũng như những người nhập viện do nhiễm trùng nặng. <ref name="servick">{{Chú thích tạp chí|last=Servick|first=Kelly|date=8 April 2020|title=For survivors of severe COVID-19, beating the virus is just the beginning|url=https://www.sciencemag.org/news/2020/04/survivors-severe-covid-19-beating-virus-just-beginning|journal=Science|doi=10.1126/science.abc1486|issn=0036-8075|doi-access=free}}</ref> <ref>{{Chú thích web|url=https://inews.co.uk/news/long-reads/long-haul-covid-19-post-viral-fatigue-syndrome-explained-573775|tựa đề=All we know so far about 'long haul' Covid – estimated to affect 600,000 people in the UK|tác giả=Tanner|tên=Claudia|ngày=12 August 2020|website=inews|ngày truy cập=19 October 2020|trích dẫn=i spoke to Professor [[Tim Spector]] of [[King's College London]] who developed the Covid-19 tracker app}}</ref> Trong một cuộc khảo sát kéo dài 4 năm sau khi dịch SARS hoành hành ở Hồng Kông, 42,5% người khỏi bệnh cho biết họ có ít nhất một chứng rối loạn tâm thần có thể chẩn đoán được giống như hậu chấn tâm lý, trầm cảm và mệt mỏi mạn tính. <ref>{{Chú thích tạp chí|last=Yu-Tao|first=Xiang|title=Outcomes of SARS survivors in China: Not only physical and psychiatric co-morbidities|url=https://search.informit.org/doi/abs/10.3316/INFORMIT.231710814201582|journal=East Asian Archives of Psychiatry|volume=24|issue=1|doi=10.3316/informit.231710814201582}}</ref>
Một số nghiên cứu cũng cho rằng trẻ em có thể có các triệu chứng mạn tính của nhiễm SARS-CoV-2. <ref name="ONS">{{Chú thích web|url=https://www.ons.gov.uk/news/statementsandletters/theprevalenceoflongcovidsymptomsandcovid19complications|tựa đề=The prevalence of long COVID symptoms and COVID-19 complications|ngày=December 2020|website=Office of National Statistics UK}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.ons.gov.uk/news/statementsandletters/theprevalenceoflongcovidsymptomsandcovid19complications "The prevalence of long COVID symptoms and COVID-19 complications"]. ''Office of National Statistics UK''. December 2020.</cite></ref> <ref name=":3">{{Chú thích tạp chí|vauthors=Ludvigsson JF|date=November 2020|title=Case report and systematic review suggest that children may experience similar long-term effects to adults after clinical COVID-19|journal=Acta Paediatrica|volume=110|issue=3|pages=914–921|doi=10.1111/apa.15673|pmc=7753397|pmid=33205450}}</ref> <ref name="Counting long covid in children">{{Chú thích web|url=https://blogs.bmj.com/bmj/2020/10/16/counting-long-covid-in-children/|tựa đề=Counting long covid in children|tác giả=Simpson|tên=Frances|tác giả 2=Lokugamage|tên 2=Amali|ngày=16 October 2020|website=The BMJ|ngôn ngữ=en-US|ngày truy cập=18 October 2020}}</ref>
Mặc dù bất kỳ ai bị nhiễm bệnh đều có thể dẫn đến mắc COVID kéo dài, nhưng những người bị bệnh đến mức phải nhập viện sẽ mất nhiều thời gian hơn để hồi phục. Đa số (lên đến 80% <ref name="Fitzgerald 2020">{{Chú thích web|url=https://www.abc.net.au/news/2020-10-15/long-haul-covid-19-symptoms-will-need-special-treatment/12766968|tựa đề=Long-haul COVID-19 patients will need special treatment and extra support, according to new guide for GPs|tác giả=Fitzgerald|tên=Bridget|ngày=14 October 2020|website=ABC News|nhà xuất bản=Australian Broadcasting Corporation|ngày truy cập=19 October 2020}}</ref> ) những người nhập viện với bệnh nặng gặp các vấn đề lâu dài như mệt mỏi và [[khó thở]]. <ref name="NIHRreportSep20">{{Chú thích tạp chí|date=15 October 2020|title=Living with Covid19. A dynamic review of the evidence around ongoing covid-19 symptoms (often called long covid)|url=https://evidence.nihr.ac.uk/themedreview/living-with-covid19/|doi=10.3310/themedreview_41169|archive-url=https://web.archive.org/web/20201018164508/https://evidence.nihr.ac.uk/wp-content/uploads/2020/10/Living-with-Covid-Themed-Review.pdf|archive-date=18 October 2020|doi-access=free}}</ref> <ref name="UniWashingtonSep20">{{Chú thích web|url=https://globalhealth.washington.edu/sites/default/files/COVID-19%20Long%20Term%20Effects%20Summary.pdf|tựa đề=Summary of COVID-19 Long Term Health Effects: Emerging evidence and Ongoing Investigation|ngày=1 September 2020|nhà xuất bản=[[University of Washington]]|ngày truy cập=15 October 2020}}</ref> <ref>{{Chú thích web|url=https://covid.joinzoe.com/post/covid-long-term|tựa đề=How long does COVID-19 last?|ngày=6 June 2020|nhà xuất bản=UK COVID Symptom Study|ngày truy cập=15 October 2020}}</ref> Những bệnh nhân bị nhiễm trùng ban đầu nặng, đặc biệt là những bệnh nhân phải [[thở máy]], cũng có khả năng mắc [[hội chứng sau chăm sóc đặc biệt]] (PICS) sau khi hồi phục. <ref name="servick">{{Chú thích tạp chí|last=Servick|first=Kelly|date=8 April 2020|title=For survivors of severe COVID-19, beating the virus is just the beginning|url=https://www.sciencemag.org/news/2020/04/survivors-severe-covid-19-beating-virus-just-beginning|journal=Science|doi=10.1126/science.abc1486|issn=0036-8075|doi-access=free}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFServick2020">Servick K (8 April 2020). [https://www.sciencemag.org/news/2020/04/survivors-severe-covid-19-beating-virus-just-beginning "For survivors of severe COVID-19, beating the virus is just the beginning"]. ''Science''. [[DOI|doi]]:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible">[[doi:10.1126/science.abc1486|10.1126/science.abc1486]]</span>. [[ISSN]] [//www.worldcat.org/issn/0036-8075 0036-8075].</cite></ref> Một nghiên cứu trên những bệnh nhân đã nhập viện ở [[Vũ Hán]] cho thấy phần lớn vẫn còn ít nhất một triệu chứng sau sáu tháng. Những bệnh nhân bị nặng hơn vẫn còn biểu hiện suy giảm chức năng phổi trầm trọng. <ref>{{Chú thích báo|url=https://www.scmp.com/news/china/science/article/3117141/coronavirus-chinese-study-finds-most-patients-still-show-signs|title=Chinese study finds most patients show signs of 'long Covid' six months on|date=10 January 2021|work=South China Morning Post|access-date=11 January 2021}}</ref> Trong số 1733 bệnh nhân đã được xuất viện và theo dõi khoảng sáu tháng sau đó, các triệu chứng phổ biến nhất là mệt mỏi hoặc yếu cơ (63%), khó ngủ (26%), và lo lắng hoặc trầm cảm (23%). <ref>{{Chú thích tạp chí|last=Huang|first=Chaolin|last2=Huang|first2=Lixue|last3=Wang|first3=Yeming|last4=Li|first4=Xia|last5=Ren|first5=Lili|last6=Gu|first6=Xiaoying|last7=Kang|first7=Liang|last8=Guo|first8=Li|last9=Liu|first9=Min|displayauthors=2|date=8 January 2021|title=6-month consequences of COVID-19 in patients discharged from hospital: a cohort study|journal=The Lancet|volume=397|issue=10270|pages=220–232|doi=10.1016/S0140-6736(20)32656-8|issn=0140-6736|pmc=7833295|pmid=33428867|doi-access=free}}</ref>
Một số người bị các triệu chứng thần kinh kéo dài mặc dù chưa bao giờ nhập viện vì COVID-19; nghiên cứu đầu tiên về dân số này được công bố vào tháng 3 năm 2021. Thông thường, những bệnh nhân không nhập viện này trải qua "tình trạng 'sương mù não' đặc hiệu, dai dẳng và triệu chứng mệt mỏi ảnh hưởng đến nhận thức và chất lượng cuộc sống của họ." <ref>{{Chú thích tạp chí|last=Graham|first=Edith L.|last2=Clark|first2=Jeffrey R.|last3=Orban|first3=Zachary S.|last4=Lim|first4=Patrick H.|last5=Szymanski|first5=April L.|last6=Taylor|first6=Carolyn|last7=DiBiase|first7=Rebecca M.|last8=Jia|first8=Dan Tong|last9=Balabanov|first9=Roumen|year=2021|title=Persistent neurologic symptoms and cognitive dysfunction in non-hospitalized Covid-19 "long haulers"|journal=Annals of Clinical and Translational Neurology|language=en|volume=8|issue=5|pages=1073–1085|doi=10.1002/acn3.51350|issn=2328-9503|pmc=8108421|pmid=33755344|doi-access=free}}</ref> <ref>{{Chú thích báo|url=https://www.nytimes.com/2021/03/23/health/long-covid-symptoms.html|title=They Had Mild Covid. Then Their Serious Symptoms Kicked In.|last=Belluck|first=Pam|date=23 March 2021|work=The New York Times|access-date=27 March 2021|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref>
Tháng 1 năm 2021, một nghiên cứu ở Anh báo cáo rằng 30% bệnh nhân hồi phục được chuyển đến bệnh viện trong vòng 140 ngày, và 12% trong tổng số bệnh nhân tử vong. Nhiều ca mắc [[bệnh tiểu đường]] là những ca mới, cũng như gặp các vấn đề về tim, gan và thận. Tại thời điểm đó vẫn chưa xác định được cơ chế [[Insulin|giảm insulin]]. <ref name="2021-01-18_T">{{Chú thích báo|url=https://www.telegraph.co.uk/news/2021/01/17/almost-third-recovered-covid-patients-return-hospital-five-months/|title=Almost a third of recovered Covid patients return to hospital in five months and one in eight die|last=Knapton|first=Sarah|date=18 January 2021|work=[[The Daily Telegraph|The Telegraph]]}}</ref>
Tháng 3 năm 2021, trong một cuộc khảo sát với 463 người, Hiệp hội Bác sĩ Indonesia kết luận 63,5% số người được hỏi tự báo cáo các triệu chứng kéo dài sau khi nhiễm SARS-CoV-2. Tập hợp các triệu chứng chính xác không được nhắc đến. Theo bài báo, mệt mỏi và ho là những triệu chứng phổ biến nhất, sau đó là đau cơ và đau đầu. <ref>{{Chú thích web|url=https://www.abc.net.au/news/2021-03-06/indonesians-open-up-about-the-impact-of-long-covid/13214778|tựa đề=Indonesians open up about the impacts of long COVID, one year since the country's first case|tác giả=Salim|tên=Natasya|ngày=6 March 2021|website=ABC News|nhà xuất bản=[[Australian Broadcasting Corporation]]|ngày truy cập=6 March 2021}}</ref>
Tháng 5 năm 2021, một đánh giá có hệ thống toàn cầu do các nhà nghiên cứu tại [[Đại học Stanford]] dẫn đầu đã báo cáo rằng một loạt các triệu chứng vẫn tồn tại ở hơn 70% bệnh nhân COVID-19 vài tháng sau khi hồi phục từ giai đoạn đầu của bệnh. Hầu hết bệnh nhân trong nghiên cứu này đều đã từng nhập viện trước đó. Các triệu chứng mạn tính phổ biến nhất bao gồm khó thở, mệt mỏi và rối loạn giấc ngủ. Tóm lại, nghiên cứu đã báo cáo 84 dấu hiệu hoặc triệu chứng lâm sàng, gồm mất vị giác và khứu giác, rối loạn nhận thức như mất trí nhớ và khó tập trung, trầm cảm và lo lắng. <ref>{{Chú thích tạp chí|last=Nasserie|first=Tahmina|last2=Hittle|first2=Michael|last3=Goodman|first3=Steven N.|date=26 May 2021|title=Assessment of the Frequency and Variety of Persistent Symptoms Among Patients With COVID-19|journal=JAMA Network Open|language=en|volume=4|issue=5|pages=e2111417|doi=10.1001/jamanetworkopen.2021.11417|issn=2574-3805|pmc=8155823|pmid=34037731|doi-access=free}}</ref>
== Nguyên nhân ==
Hiện tại vẫn chưa rõ lý do tại sao hầu hết bệnh nhân hồi phục hoàn toàn trong vòng hai đến ba tuần và có nhưng bệnh nhân phải trải qua các triệu chứng trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng. <ref name=":6">{{Chú thích tạp chí|vauthors=Greenhalgh T, Knight M, A'Court C, Buxton M, Husain L|date=August 2020|title=Management of post-acute covid-19 in primary care|url=https://www.bmj.com/content/370/bmj.m3026|journal=BMJ|volume=370|pages=m3026|doi=10.1136/bmj.m3026|pmid=32784198|doi-access=free}}</ref> Một số cơ chế bệnh sinh đã được đề xuất.
Một bài báo đánh giá vào tháng 3 năm 2021 đã trích dẫn các quá trình sinh lý bệnh sau đây là nguyên nhân chính gây ra COVID dài: <ref>{{Chú thích tạp chí|last=Nalbandian|first=Ani|last2=Sehgal|first2=Kartik|last3=Gupta|first3=Aakriti|last4=Madhavan|first4=Mahesh V.|last5=McGroder|first5=Claire|last6=Stevens|first6=Jacob S.|last7=Cook|first7=Joshua R.|last8=Nordvig|first8=Anna S.|last9=Shalev|first9=Daniel|date=22 March 2021|title=Post-acute COVID-19 syndrome|journal=Nature Medicine|language=en|volume=27|issue=4|pages=601–615|doi=10.1038/s41591-021-01283-z|issn=1546-170X|pmid=33753937|doi-access=free}}</ref>
* độc tính trực tiếp trong mô bị nhiễm vi rút, đặc biệt là phổi
* suy giảm điều hòa [[hệ renin-angiotensin]] liên quan đến tác động của SARS-CoV-2 trên mô mang thụ thể [[Enzyme chuyển đổi angiotensin 2|ACE2]]
Tháng 10 năm 2020, một đánh giá của [[Viện Nghiên cứu Y tế Quốc gia]] Vương quốc Anh đã đưa ra giả thuyết rằng các triệu chứng COVID kéo dài liên tục có thể là do bốn hội chứng: <ref name="NIHRreportSep202">{{cite journal|date=15 October 2020|title=Living with Covid19. A dynamic review of the evidence around ongoing covid-19 symptoms (often called long covid)|url=https://evidence.nihr.ac.uk/themedreview/living-with-covid19/|doi=10.3310/themedreview_41169|archive-url=https://web.archive.org/web/20201018164508/https://evidence.nihr.ac.uk/wp-content/uploads/2020/10/Living-with-Covid-Themed-Review.pdf|archive-date=18 October 2020|doi-access=free|url-status=live|website=[[National Institute for Health Research]]}}</ref> <ref>{{cite journal|vauthors=Mahase E|date=October 2020|title=Long covid could be four different syndromes, review suggests|url=https://www.bmj.com/content/371/bmj.m3981|journal=BMJ|volume=371|pages=m3981|doi=10.1136/bmj.m3981|pmid=33055076|lay-url=https://www.bbc.com/news/health-54540544|lay-source=BBC News|lay-date=15 October 2020|doi-access=free|s2cid=222348080}}</ref>
* tổn thương vĩnh viễn cho [[phổi]] và [[Bệnh tim mạch|tim]] ,
* [[hội chứng chăm sóc sau chăm sóc đặc biệt]] ,
* Mệt mỏi sau khi nhiễm vi-rút, giống như [[hội chứng mệt mỏi mãn tính]] ('''ME/CFS''')
* tiếp tục duy trì các [[triệu chứng của COVID-19]].
Các bệnh cảnh khác có thể gây ra triệu chứng mới gồm:
* vi rút tồn tại trong một thời gian dài hơn bình thường, do phản ứng miễn dịch kém hiệu quả; <ref name=":6">{{Chú thích tạp chí|vauthors=Greenhalgh T, Knight M, A'Court C, Buxton M, Husain L|date=August 2020|title=Management of post-acute covid-19 in primary care|url=https://www.bmj.com/content/370/bmj.m3026|journal=BMJ|volume=370|pages=m3026|doi=10.1136/bmj.m3026|pmid=32784198|doi-access=free}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFGreenhalghKnightA'CourtBuxton2020">Greenhalgh T, Knight M, A'Court C, Buxton M, Husain L (August 2020). [https://www.bmj.com/content/370/bmj.m3026 "Management of post-acute covid-19 in primary care"]. ''BMJ''. '''370''': m3026. [[DOI|doi]]:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible">[[doi:10.1136/bmj.m3026|10.1136/bmj.m3026]]</span>. [[PubMed|PMID]] [//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32784198 32784198]. [[Semantic Scholar|S2CID]] [https://api.semanticscholar.org/CorpusID:221097768 221097768].</cite></ref>
* tái nhiễm (ví dụ, với một chủng vi rút khác); <ref name=":6" />
* tổn thương do [[viêm]] và đáp ứng miễn dịch mạnh đối với nhiễm trùng; <ref name=":6" />
* suy giảm thể chất do lười vận động khi bị ốm; <ref name=":6" />
* [[Hậu chấn tâm lý|hậu chấn tâm ký]] hoặc các di chứng tâm thần khác, <ref name=":6" /> đặc biệt ở những người trước đây đã từng trải qua lo lắng, trầm cảm, mất ngủ hoặc các khó khăn về sức khỏe tâm thần khác.<ref name="mt1">{{Chú thích tạp chí|vauthors=Taquet M, Luciano S, Geddes JR, Harrison PJ|date=November 2020|title=Bidirectional associations between COVID-19 and psychiatric disorder: retrospective cohort studies of 62 354 COVID-19 cases in the USA|journal=The Lancet. Psychiatry|volume=8|issue=2|pages=130–140|doi=10.1016/S2215-0366(20)30462-4|pmc=7820108|pmid=33181098|doi-access=free}}</ref>
=== Điểm tương đồng với các hội chứng khác ===
COVID kéo dài tương tự như [[hội chứng hậu virus Ebola]] và các hội chứng sau nhiễm trùng được thấy ở [[chikungunya]]. Bệnh nhiễm trùng dẫn đến hội chứng [[Hội chứng mệt mỏi mãn tính|ME/CFS]]. [[Sinh lý bệnh học|Sinh lý bệnh]] của COVID kéo dài có thể tương tự như các bệnh cảnh nêi trên. <ref name=":7">{{Chú thích tạp chí|last=Brodin|first=Petter|date=January 2021|title=Immune determinants of COVID-19 disease presentation and severity|journal=Nature Medicine|language=en|volume=27|issue=1|pages=28–33|doi=10.1038/s41591-020-01202-8|issn=1546-170X|pmid=33442016|doi-access=free}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFBrodin2021">Brodin, Petter (January 2021). [[doi:10.1038/s41591-020-01202-8|"Immune determinants of COVID-19 disease presentation and severity"]]. ''Nature Medicine''. '''27''' (1): 28–33. [[DOI|doi]]:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible">[[doi:10.1038/s41591-020-01202-8|10.1038/s41591-020-01202-8]]</span>. [[ISSN]] [//www.worldcat.org/issn/1546-170X 1546-170X]. [[PubMed|PMID]] [//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33442016 33442016].</cite></ref> Một số bệnh nhân COVID lâu năm ở Canada đã được chẩn đoán mắc [[Hội chứng mệt mỏi mãn tính|ME/CFS]], một "bệnh thần kinh đa hệ thống, suy nhược được cho là do bệnh truyền nhiễm gây ra trong phần lớn các trường hợp". Chuyên gia về ME/CFS tại [[Thành phố Salt Lake]], Hoa Kỳ, bà Lucinda Bateman cho rằng hai hội chứng này giống hệt nhau. Ông [[Anthony Fauci]], cố vấn y tế của chính phủ Hoa Kỳ, nói rằng cần nghiên cứu thêm về ME/CFS, và rằng COVID-19 là một “tác nhân gây bệnh đã được xác định rõ và sẽ rất hữu ích trong việc giúp chúng tôi có thể hiểu được [về ME/CFS]”. <ref>{{Chú thích web|url=https://www.ctvnews.ca/health/coronavirus/some-covid-19-long-haulers-are-developing-a-devastating-syndrome-1.5415288|tựa đề=Some COVID-19 long-haulers are developing a 'devastating' syndrome|tác giả=Dunham|tên=Jackie|ngày=5 May 2021|website=[[CTV News]]|ngày truy cập=7 May 2021}}</ref>
== Tham khảo ==
|
