Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Dahomey thuộc Pháp”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
{{Hộp thông tin cựu quốc gia
| native_name =
| conventional_long_name = Dahomey
| common_name = Dahomey
| continent = [[châu Phi]]
| region = Tây Phi
| country = Bénin
| nation = [[Tây Phi thuộc Pháp]]
| status = thuộcThuộc địa
| empire = [[Đế quốc thực dân Pháp]]
| event_start = sáp nhập vào [[Tây Phi thuộc Pháp]]
| year_start = 18991894
| date_start =
| event_end = Liên hiệp Pháp
| year_end = 1958
| date_end = 11 tháng 12
| event_pre = trở thành thuộc địa
| date_pre = 18921872
| event1 = thành viên của Liên hiệp Pháp
| date_event1 = ngày [[4 tháng 9]] năm [[1947]]
| event_post = [[Bénin|Độc lập]]
| date_post = [[1 tháng 8]] năm [[1960]]
| p1 = Dahomey
| flag_p1 =
| s1 = Cộng hòa Dahomey
| flag_s1 = Flag of Benin.svg
| image_flag = Flag of France.svg
| flag = Quốc kì Pháp
| image_map = French west africa dahomey.png
| image_map_caption = "Xanh đậm": Dahomey thuộc Pháp<br />'''"Xanh nhạt'''": Tây Phi thuộc Pháp<br />'''"Xám''": Thuộc địa Pháp khác<br />'''"Đen'''": Cộng hòa Pháp
| capital = [[Porto-Novo]]
| common_languages = [[tiếng Pháp]] (chính thức)<br /> [[tiếng Bariba]], [[tiếng Fon]], [[tiếng Yoruba]]
| currency = [[franc Tây Phi thuộc Pháp]]<br>[[CFA franc]]
| footnotes =
| today = {{plainlist| *{{Flag|Bénin}} }}
}}
{{Sơ khai}}
'''Dahomey''' là một thuộc địa nằm trong [[Tây Phi thuộc Pháp]], tồn tại từ năm [[18991894]] đến [[1958]].<ref>{{Chú thích web|url=http://www.discoverfrance.net/Colonies/Benin.shtml|tựa đề=French Colonies - Benin (formerly Dahomey)|website=www.discoverfrance.net|ngày truy cập=2021-10-19}}</ref> Sau khi [[Đệ tứ Cộng hòa Pháp]] được thành lập, Dahomey trở thành thành viên của [[Liên hiệp Pháp]] và được tăng quyền tự trị. Ngày 11 tháng 12 năm 1958, với sự thành lập của [[Đệ Ngũ Cộng hòa Pháp]], [[Liên hiệp Pháp]] chuyển thành [[Cộng đồng Pháp]], lúc này Dahomey trở thành [[Cộng hòa Dahomey]] [[thuộc địađược tựquyền trị|tự trị]]. Đến ngày 1 tháng 8 năm 1960, Dahomey giành được độc lập hoàn toàn và đến năm 1975 thì đổi tên thành [[Bénin]].
 
== Lịch sử ==
Trong thế kỉ 13, người bản địa [[Edo (dân tộc)]] ở [[Tây Niger]] được lãnh đạo bởi các tù trưởng địa phương nhưng từ thế kỉ 15, [[Đế quốc Benin]] được thiết lập dưới sự cai trị của [[oba]].Dưới triều [[Ewuare vĩ đại]], đế chế đã bành trướng khắp vùng châu thổ [[sông Niger]]. Các oba biến Benin thành một quốc gia hùng mạnh với tổ chức quân sự chặt chẽ. Họ cũng có mối quan hệ tốt với Bồ Đào Nha và Hà Lan trong việc [[buôn bán nô lệ]] từ thế kỉ 15. Việc buôn bán nô lệ diễn ra trong suốt ba trăm năm, dẫn tới việc vùng này được gọi là "Bờ biển Nô lệ".<ref>Ana Lucia Araujo. Public memory of slavery: victims and perpetrators in the South Atlantic, p. 111. Cambria Press, 2010. ISBN 1-60497-714-0</ref>
 
=== Vương quốc Dahomey ===
Ảnh hưởng của các [[oba]] bị suy giảm do việc cấm buôn bán nô lệ ở các quốc gia phương Tây, hàng loạt cuộc tranh giành quyền lực hay nổi loạn cho đến cuối thế kỉ 19, mở đường cho [[Đế quốc Pháp|người Pháp]] vào chiếm đóng và thuộc địa hóa xứ này năm [[1892]]. Năm [[1899]], lãnh thổ đã được sáp nhập vào [[Tây Phi thuộc Pháp]] dưới cái tên Dahomey, thủ phủ là [[Porto-Novo]].<ref>Jamie Stokes. Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East: L to Z, p. 229. Infobase Publishing, 2009. ISBN 0-8160-7158-6</ref>
Trong thế kỉ 13, [[Người Yoruba|người bản địa [[Edo (dân tộc)Yoruba]] ở [[Tây Niger]] được lãnh đạo bởi các tù trưởng địa phương<ref>{{Chú thích web|url=http://www.historyworld.net/wrldhis/PlainTextHistories.asp?historyid=ad17|tựa đề=HISTORY OF THE REPUBLIC OF BENIN|website=www.historyworld.net|ngày truy cập=2021-10-19}}</ref> nhưng từ thế kỉ 1517, [[ĐếVương quốc Benin]]Dahomey được thiết lập dưới sự cai trị của một lãnh đạo duy nhất là [[oba]]. Dưới triều đại của [[Ewuare vĩ đại|Ewuare Đại đế]], đế chế đã bành trướng khắp vùng châu thổ [[sông Niger]] tới vùng ngày nay là thành phố [[Lagos]], [[Nigeria]]. Các oba biến BeninDahomey thành một quốc gia hùng mạnh với tổ chức quân sự chặt chẽ. Họ cũng có mối quan hệ tốt với Bồ Đào Nha và Hà Lan trong việc [[buôn bán nô lệ]] từ thế kỉ 15. Việc buôn bán nô lệ diễn ra trong suốt ba trăm năm, dẫn tới việc vùng này được gọi là "Bờ biển Nô lệ".<ref>Ana Lucia Araujo. Public memory of slavery: victims and perpetrators in the South Atlantic, p. 111. Cambria Press, 2010. ISBN 1-60497-714-0</ref> Ảnh hưởng của các [[oba]] bị suy giảm do việc cấm buôn bán nô lệ ở các quốc gia phương Tây, hàng loạt cuộc tranh giành quyền lực và nổi loạn cho đến cuối thế kỉ 19.
 
=== Thuộc địa của Pháp ===
Trong thời Pháp thuộc, một cảng biển đã được xây dựng ở [[Contou]], đường sắt cũng được xây dựng. Cơ sở giáo dục được mở rộng nhờ [[Hội truyền giáo La Mã]]. Năm 1946, Dahomey trở thành lãnh thổ hải ngoại với quốc hội riêng và có đại diện trong [[Quốc hội Pháp]]. Năm 1958, Dahomey trở thành Cộng hòa tự trị Dahomey nằm trong Cộng đồng Pháp
Ảnh[[Đế hưởngquốc củaPháp|Người các [[obaPháp]] bịbắt suyđầu giảmquá dotrình việcchiếm cấmđóng buôn bánthuộc địa lệhóa xứ cácnày quốcnăm gia[[1892|1872]]. phươngSau Tây, hàng loạthai cuộc chiến tranh giànhPháp-Dahomey, quyềnnơi lựcđây haytrở nổithành loạnmột choxứ đếnbảo cuốihộ thếcủa kỉPháp 19,năm mở1894.<ref>{{Chú đườngthích cho [[Đế quốc Phápweb|ngườiurl=https://www.historynet.com/french-colonial-conquest-of-dahomey-in-1892.htm|tựa Pháp]]đề=French vàoColonial chiếmConquest đóngof Dahomey thuộcin địa1892|ngày=2006-09-05|website=HistoryNet|ngôn hóangữ=en-US|ngày xứtruy này năm [[1892]].cập=2021-10-19}}</ref> Năm [[1899]], lãnh thổ đã được sáp nhập vào [[Tây Phi thuộc Pháp]] dưới cái tên Dahomey, thủ phủ là [[Porto-Novo]].<ref>Jamie Stokes. Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East: L to Z, p. 229. Infobase Publishing, 2009. ISBN 0-8160-7158-6</ref>
 
Trong thời Pháp thuộc, một cảng biển đã được xây dựng ở [[Contou]]Cotonou, đường sắt cũng được xây dựng. Cơ sở giáo dục được mở rộng nhờ [[Hội truyền giáo La Mã]]. Năm 1946, Dahomey trở thành một lãnh thổ hải ngoại với quốc hội riêng và có đại diện trong [[Quốc hội Pháp]].<ref>{{Chú thích web|url=https://www.blackhistorymonth.org.uk/article/section/pre-colonial-history/the-history-of-the-kingdom-of-dahomey/|tựa đề=The History of the Kingdom of Dahomey|website=Black History Month 2021|ngôn ngữ=en|ngày truy cập=2021-10-19}}</ref> Năm 1958, Dahomey trở thành Cộng hòa tựDahomey trị''(République du Dahomey)'', là nước cộng hòa tự trị nằm trong Cộng đồng Pháp.
Vào ngày [[1 tháng 8]] năm [[1960]], Cộng hoà Dahomey được Pháp trao trả độc lập và đổi tên thành [[Bénin]] năm 1975. Tổng thống đầu tiên là [[Hubert Maga]], người đảm nhận chức vụ [[Thủ tướng]] chính phủ trong năm cuối cùng đất nước nằm dưới sự cai trị của Pháp.
 
=== Độc lập ===
Vào ngày [[1 tháng 8]] năm [[1960]], Cộng hoà Dahomey được Pháp trao trả độc lập và đổi tên thành [[Bénin]] năm 1975. Tổng thống đầu tiên là [[Hubert Maga]], người đảm nhận chức vụ [[Thủ tướng]] chính phủ trong năm cuối cùng đất nước nằm dưới sự cai trị của Pháp.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.nationsonline.org/oneworld/History/Benin-history-timeline.htm|tựa đề=History of Benin (formerly Dahomey)|website=www.nationsonline.org|ngày truy cập=2021-10-19}}</ref>
 
==Chính trị==
Hàng 53 ⟶ 58:
 
==Xem thêm==
[[Danh sách toàn quyền Dahomey thuộc Pháp]]
 
* [[TâyDanh sách toàn quyền PhiDahomey thuộc Pháp]]
* [[Tây Phi thuộc Pháp]]
 
{{Các cựu thuộc địa của Pháp}}