Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Kim Nham”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Thẻ: Đã bị lùi lại Xóa chú thích Soạn thảo trực quan
n Đã lùi lại sửa đổi của 2402:800:61EF:F729:D0D7:79FD:F88D:AE63 (Thảo luận) quay về phiên bản cuối của Kien1980v
Thẻ: Lùi tất cả Đã bị lùi lại Liên kết định hướng
Dòng 1:
'''Kim Nham''' là một vở [[chèo]] cổ kinh điển của [[Việt Nam]], trong đó có trích đoạn "Xúy Vân giả dại" được đánh giá là một trong những trích đoạn hay nhất của [[chèo]] cổ [[Việt Nam]]. [[Xúy Vân]] là nhân vật chính trong vở chèo, đây là một vai nữ lệch vì cô đã giả điên để lừa chồng nhưng rồi lại bị người tình phụ bạc. Đây là một trong nhữngbảy vở chèo cổ tiêuđầu biểu và hay nhấttiên của [[nghệ thuật chèo|nghệ thuật sân khấu chèo Việt Nam]],. mộtCác sốvở khácchèo làkinh điển của nghệ thuật chèo được lưu giữ lại đến nay gồm: ''Quan Âm Thị Kính, Trương Viên, Chu Mãi Thần, Kim Nham, Lưu Bình - Dương Lễ, TônTrinh Mạnh Tôn Trọng, Tống Trân - Cúc HoaNguyên và Từ Thức gặp tiên'' .<ref>[https://tuoitre.vn/can-co-quy-che-khuyen-khich-suu-tam-nhung-vo-cheo-co-62703.htm Cần có quy chế khuyến khích sưu tầm những vở chèo cổ]</ref> Hầu hết các làn điệu chèo đều được trích ra từ các vở chèo kinh điển này.
 
Hiện tại cũng có vở chèo '''''Súy Vân''''' được cải biên và chỉnh lý so với vở chèo gốc Kim Nham cổ, với thiên hướng nhìn nhận thoáng rộng hơn về nhân Xúy Vân.<ref name=":0">{{Chú thích web|url=https://nhandan.com.vn/dien-dan/tim-lai-nhung-vo-cheo-co-can-co-quy-che-khuyen-khich-nguoi-suu-tam-597838/|tựa đề=Tìm lại những vở chèo cổ: Cần có quy chế khuyến khích người sưu tầm|tác giả=|họ=|tên=|ngày=2005-01-07|website=Nhân Dân điện tử|url lưu trữ=|ngày lưu trữ=|url hỏng=|ngày truy cập=}}</ref> <ref>{{Chú thích web|url=https://sankhau.com.vn/news/thuong-thuc-mot-trong-nhung-tac-pham-tieu-bieu-cua-nghe-thuat-cheo.aspx|tựa đề=Thưởng thức một trong những tác phẩm tiêu biểu của nghệ thuật chèo|tác giả=Hằng Đinh|họ=|tên=|ngày=2017-05-28|website=Hội nghệ sĩ sân khấu Việt Nam|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20210109105552/https://sankhau.com.vn/news/thuong-thuc-mot-trong-nhung-tac-pham-tieu-bieu-cua-nghe-thuat-cheo.aspx|ngày lưu trữ=2021-01-09|url hỏng=|ngày truy cập=|url-status=dead}}</ref> Theo quan điểm [[giai cấp]] sau này, người ta đã đánh giá Xúy Vân chỉ là một nạn nhân của [[phong kiến|xã hội phong kiến]] đương thời. Cũng từ nội dung nhân vật này nên trong chèo cổ có điệu chèo "hát xuôi, hát ngược".
 
==Nội dung vở chèo==
Kim Nham là một học trò nghèo xứ NamSơn HạNam, ngụ học ở kinh đô, được viên huyện Tể đem con gái là Xúy Vân gả cho,. mànXúy cưới gả có sự góp mặt của anh trai nàngVân là Cảmột Sứtcô (gái Cuđảm Sứt)đang tạokhéo thành một màn hề. Xúy Vânléo, ước mong của cô chỉ là có một gia đình, chồng yêncày ổnvợ cấy, "Chờ cho lúa chín bông vàng / Để anh đi gặt để nàng mang cơm". Nhưng sauSau khi cưới vợ, Kim Nham lại lên Tràng An dùi"giùi mài kinh sử", còn Xúy Vân lẻ bóng và rất buồn trong cảnh chờ đợi.
 
Kim Nham vắng nhà thì Trần Phương, một gã nhà giàu chơinổi bờitiếng phong tình ở Đông Ngàn, [[Bắc Ninh]], thông qua mụ Quán, tìm cách tán tỉnh Xúy Vân, xui nàng giả điên dại để thoát khỏi Kim Nham rồi hắn sẽ cưới. Xúy Vân nghe theo bèn giả điên. Kim Nham mời hết thầy thuốc, cô đồng, thầy cúng đến chạy chữa cho vợ nhưng không kết quả. Chàng đành phải làm giấy cho Xúy Vân vàđược tự do. Xúy Vân bỏ Kim Nham liềnđể lậptheo đànTrần khấnPhương, thiênnhưng địagã lìasở bỏkhanh nhaunày đã quay lưng lại với nàng.
 
Xúy Vân saulỡ đó bị Trần Phương ruồng bỏlàng, đau khổ không dám về nhà. Từ chỗ giả điên, nàng trở nên điên thật. Kim Nham do quyết chí học hành, đã đỗ cao, được bổ làm quan. Trong khi đó Xúy Vân điên dại, phải đi ăn xin. Nhận ra vợ cũ, Kim Nham bỏ một nén [[bạc]] vào nắm [[cơm]] sai người đem cho. Xúy Vân bẻ nắm cơm, thấy có bạc, hỏi ra mới biết. Xấu hổ, đau đớn, nàng nhảy xuống sông tự vẫn.▼
Vở diễn đến đây là hết, tuy nhiên ở Hà Nội thời tạm chiếm có diễn thêm một đoạn nữa:
 
▲Xúy Vân sau đó bị Trần Phương ruồng bỏ, đau khổ không dám về nhà. Từ chỗ giả điên, nàng trở nên điên thật. Kim Nham do quyết chí học hành, đã đỗ cao, được bổ làm quan. Trong khi đó Xúy Vân điên dại, phải đi ăn xin. Nhận ra vợ cũ, Kim Nham bỏ một nén [[bạc]] vào nắm [[cơm]] sai người đem cho. Xúy Vân bẻ nắm cơm, thấy có bạc, hỏi ra mới biết. Xấu hổ, đau đớn, nàng nhảy xuống sông tự vẫn.
 
== Cải biên ==
Vở chèo cải biên '''''Xúy Vân''''' (Súy Vân) là một vở của Nhà hát Chèo Việt Nam, cải biên từ vở gốc Kim Nham, do GS NSND [[Trần Bảng]] là đạo diễn, người chủ biên, lần đầu tiên công diễn trong hội diễn sân khấu chuyên nghiệp mùa xuân năm 1962 bởi [[Nhà hát Chèo Việt Nam]]. Với vở chèo này, nhà hát đã được đón nhận nhiều Huy chương Vàng tại hội diễn: cho vở diễn, cho các thành phần tham dự sáng tạo (đạo diễn, âm nhạc, trang trí phục trang), 7 HCV cho diễn viên.<ref name=":1">{{Chú thích web|url=http://nhahatcheovietnam.vn/tro-chuyen-voi-gs-tran-bang-ve-vo-cheo-suy-van/|tựa đề=TRÒ CHUYỆN VỚI GS TRẦN BẢNG VỀ VỞ CHÈO “SUÝ VÂN”|tác giả=|họ=|tên=|ngày=2016-09-17|website=Nhà hát Chèo Việt Nam|url lưu trữ=|ngày lưu trữ=|url hỏng=|ngày truy cập=}}</ref>
 
Nội dung vở chèo '''''Súy Vân''''' cải biên, Súy Vân đã trở thành nhân vật trung tâm, đội ngũ cải biên ủng hộ sự nổi dậy của Súy Vân, làm cho ý đồ bênh vực Súy Vân hoàn toàn thắng thế.<ref name=":1" /> Điều này được cho là trái với vở ''Kim Nham'' gốc.<ref name=":0">{{Chú thích web|url=https://nhandan.com.vn/dien-dan/tim-lai-nhung-vo-cheo-co-can-co-quy-che-khuyen-khich-nguoi-suu-tam-597838/|tựa đề=Tìm lại những vở chèo cổ: Cần có quy chế khuyến khích người sưu tầm|tác giả=|họ=|tên=|ngày=2005-01-07|website=Nhân Dân điện tử|url lưu trữ=|ngày lưu trữ=|ngày truy cập=|url hỏng=}}</ref>
 
Vở cải biên nhiều ở đoạn đầu, thêm nhiều tình tiết ở đoạn đầu vở và thay đổi tính cách Kim Nham, bỏ hai lần nhắc lại bài ''quyết chí tu thân'' của nhân vật này. Bỏ hẳn lớp trò ''gả chồng'' cho Súy Vân đồng thời thay đổi thân phận Súy Vân thành ''"vốn con nhà cua ốc"''. Theo GS Trần Bảng việc loại bỏ lớp trò ''gả chồng'' này không phải là sự mất mát vì ''"đây là một lớp có tính chất dùng chung không phải là lớp riêng biệt của vở 'Súy Vân'''.<ref name=":1" /> Thay vào đó, vở cải biên có thêm cảnh ở nhà chồng, thêm nhân vật mẹ chồng, tình tiết Kim Nham muốn cưới thêm Trần tiểu thư làm vợ lẽ,... Giữ lại những hình tượng của vở cổ như: lớp hề gậy – Trần Phương; mụ Quán – hề Khoèo, Phù thủy sợ ma. Đoạn ''Vân dại'' được bảo tồn và được trau chuốt thêm.<ref name=":1" />
 
Năm 2001, vở Súy Vân của nhà hát Chèo Việt Nam tham gia Liên hoan Chèo toàn quốc, song lại vi phạm quy chế cuộc thi vì Liên hoan chỉ được diễn Chèo cổ, còn Súy Vân là cải biên, cho thấy sự nhận thức thiếu chính xác giữa Chèo cổ và Chèo cải biên.
 
==Xem vở diễn trên Youtube==
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Kim_Nham”