Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Teide”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Đã cứu 1 nguồn và đánh dấu 0 nguồn là hỏng.) #IABot (v2.0.8.6 |
Đã cứu 1 nguồn và đánh dấu 0 nguồn là hỏng.) #IABot (v2.0.8.6 |
||
Dòng 23:
'''Núi Teide''' ({{lang-es| El Teide, Pico del Teide}}, {{IPA-es|ˈpiko ðel ˈtei̯ðe|pron}}, "đỉnh Teide") là một [[núi lửa]] trên đảo [[Tenerife]] của [[quần đảo Canaria]], [[Tây Ban Nha]]. Với độ cao 3.718 mét, đỉnh núi là điểm cao nhất Tây Ban Nha và điểm cao nhất trên các đảo [[Đại Tây Dương]].
Nếu tính từ nền biển, Teide đạt 7.500 m (24,600 ft), là núi lửa cao nhất từ chân lên ngọn nằm ngoài [[quần đảo Hawaii]],{{refn |[[Mauna Kea]]<ref name="NOAA">{{chú thích web | url=http://oceanservice.noaa.gov/facts/highestpoint.html | title=What is the highest point on Earth as measured from Earth's center? | publisher=[[NOAA]] | work=Ocean Facts | accessdate=ngày 31 tháng 1 năm 2017}}</ref> và [[Mauna Loa]]<ref name="MaunaLoa">{{chú thích web | url=https://www.nature.nps.gov/geology/parks/havo/index.cfm | title=Hawaii Volcanoes National Park | publisher=National Park Service | date=2005 | accessdate=ngày 31 tháng 1 năm 2017 | archive-date=2017-02-02 | archive-url=https://web.archive.org/web/20170202093204/https://www.nature.nps.gov/geology/parks/havo/index.cfm | url-status=dead }}</ref> đạt 10,2 km còn [[Haleakala]] đạt 9,1 km<ref name = "NPS">{{chú thích web| title = Haleakala National Park Geology Fieldnotes| publisher = U.S. National Park Service| url = https://www.nature.nps.gov/geology/parks/hale/index.cfm| accessdate = ngày 31 tháng 1 năm 2017| archive-date = 2017-02-02| archive-url = https://web.archive.org/web/20170202092829/https://www.nature.nps.gov/geology/parks/hale/index.cfm| url-status = dead}}</ref>| group = lower-alpha }}, được cả [[UNESCO]] và [[NASA]] coi là "cấu trúc núi lửa cao thứ ba Trái Đất".<ref name=unesco/><ref name="NASATeide">{{chú thích web | url=http://visibleearth.nasa.gov/view.php?id=88659 | title=Teide, Canary Islands | publisher=[[NASA]] | work=Visible Earth | accessdate=ngày 31 tháng 1 năm 2017}}</ref>{{refn |Teide đứng thứ ba nếu đảo [[Hawaii (đảo)|Hawaii]] được nhìn nhận là một cấu trúc.| group = lower-alpha }} Nhờ độ cao của Teide, Tenerife là đảo cao thứ 10 thế giới. Teide là một núi lửa còn hoạt động: lần phun trào gần đây nhất vào năm 1909 ở lỗ El Chinyero trên mé tây bắc khe Santiago. Hội đồng Điều hòa Thiên tai Liên Hợp Quốc xếp Teide vào nhóm [[núi lửa Thập niên]]<ref name="USGS">http://vulcan.wr.usgs.gov/Volcanoes/DecadeVolcanoes/ Decade Volcanoes – USGS</ref> bởi lịch sử phun trào tàn phá cũng như vị trí gần điểm dân cư, trong đó có [[Garachico]], [[Icod de los Vinos]] và [[Puerto de la Cruz]]. Teide, [[Pico Viejo]] và Montaña Blanca tạo nên phức hợp Núi lửa Trung tâm của Tenerife.
Teide và vùng lân cận thuộc địa phận [[vườn quốc gia Teide]], diện tích {{convert|18900|ha|acre}} và là một [[di sản thế giới]] UNESCO từ ngày 28 tháng 6 năm 2007.<ref name=unesco>{{chú thích web|url=http://whc.unesco.org/en/list/1258|title=Teide National Park|work=World Heritage List|publisher=UNESCO|accessdate=ngày 18 tháng 1 năm 2009}}</ref> Teide là kì quan thiên nhiên đông người ghé thăm nhất Tây Ban Nha, là [[vườn quốc gia]] đông khách du lịch nhất Tây Ban Nha lẫn châu Âu và – vào thời điểm 2015 – là vườn quốc gia đông khách thứ tám trên thế giới,<ref>{{chú thích web|url=http://www.elespanol.com/ciencia/20160318/110489216_0.html|title=En las entrañas del volcán|website=elespanol.com|accessdate=ngày 9 tháng 4 năm 2018}}</ref> với khoảng 3 triệu lượt khách mỗi năm.<ref>{{chú thích web|url=http://www.webtenerife.com/que-visitar/parque-nacional-del-teide/?tab=1Lang=es|title=Parque Nacional del Teide. Ascenso, Fauna, Flora...|publisher=|accessdate=ngày 21 tháng 3 năm 2016}}</ref> Năm 2016, vườn có 4.079.823 lượt người viến thăm, phá kỷ lục.<ref>{{chú thích web|url=http://www.laopinion.es/sociedad/2017/04/11/teide-bate-record-visitantes-supera/766274.html|title=El Teide bate récord de visitantes y supera los cuatro millones|first=La Opinión de|last=Tenerife|website=laopinion.es|accessdate=ngày 9 tháng 4 năm 2018}}</ref><ref>{{chú thích web|url=http://www.europapress.es/islas-canarias/noticia-teide-bate-record-visitantes-2016-mas-cuatro-millones-20170411151629.html|title=El Teide bate su récord de visitantes en 2016, con más de cuatro millones|first=Europa|last=Press|date=ngày 11 tháng 4 năm 2017|website=europapress.es|accessdate=ngày 9 tháng 4 năm 2018}}</ref> [[Đài thiên văn Teide]], một [[đài thiên văn]] quốc tế lớn, nằm trên sườn núi Teide.
| |||