Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Phân cấp hành chính Trung Hoa Dân Quốc”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
nKhông có tóm lược sửa đổi |
Mở rộng bài viết. Thẻ: Thêm liên kết dưới Liên kết ngoài hoặc Tham khảo Soạn thảo trực quan |
||
Dòng 4:
Trong phạm vi lãnh thổ do mình quản lý, [[Đài Loan|Trung Hoa Dân Quốc]] hiện tại chia thành 2 tỉnh (省, shěng, ''tỉnh'') và 6 thành phố trực thuộc trung ương (直轄市, zhíxiáshì, ''trực hạt thị'').
* '''Tỉnh''': [[Tỉnh Đài Loan (Trung Hoa Dân Quốc)|Đài Loan]], [[Tỉnh Phúc Kiến (Trung Hoa Dân Quốc)|Phúc Kiến]].
* '''Thành phố trực thuộc trung ương''': [[Cao Hùng]], [[Đài Bắc]], [[Đài Nam]], [[Đài Trung]], [[Đào Viên]], [[Tân Bắc]].
Tỉnh lại chia thành huyện (縣, xiàn, ''huyện'') và thành phố trực thuộc tỉnh - tức thị xã (省轄市, shěngxiáshì, ''tỉnh hạt thị''). Có 3 thành phố trực thuộc tỉnh và đều thuộc tỉnh Đài Loan. Có 13 huyện trong đó 11 huyện thuộc tỉnh Đài Loan và 2 huyện thuộc tỉnh Phúc Kiến.
* '''Thành phố trực thuộc tỉnh Đài Loan''': [[Cơ Long]], [[Gia Nghĩa (thành phố Đài Loan)|Gia Nghĩa]], [[Tân Trúc]].
* '''Huyện thuộc tỉnh Đài Loan''': [[Bành Hồ]], [[Bình Đông (huyện)|Bình Đông]], [[Chương Hóa (huyện)|Chương Hóa]], [[Đài Đông (huyện)|Đài Đông]], [[Gia Nghĩa (huyện Đài Loan)|Gia Nghĩa]], [[Hoa Liên (huyện)|Hoa Liên]], [[Miêu Lật (huyện)|Miêu Lật]], [[Nam Đầu (huyện)|Nam Đầu]], [[Nghi Lan (huyện)|Nghi Lan]], [[Tân Trúc (huyện)|Tân Trúc]], [[Vân Lâm]].
* '''Huyện thuộc tỉnh Phúc Kiến''': [[Kim Môn]], [[Quần đảo Mã Tổ|Liên Giang]].
Thành phố trực thuộc trung ương và thành phố trực thuộc tỉnh chia thành các khu (區, qū, ''khu''). Thành phố [[Cao Hùng]] chia thành 38 khu. Thành phố [[Đài Bắc]] chia thành 12 khu. Thành phố [[Đài Nam]] chia thành 37 khu. Thành phố [[Đài Trung]] chia thành 29 khu. Thành phố [[Đào Viên]] chia thành 13 khu. Thành phố [[Tân Bắc]] chia thành 29 khu. Các thành phố trực thuộc tỉnh chia thành 12 khu.
Dòng 18:
Thành phố trực thuộc huyện và trấn chia thành lý (里, lǐ, ''lý''). Hương chia thành thôn (村, cūn, ''thôn''). Thôn và lý chia thành các lân (鄰, lín, ''lân'').
Do tình hình chính trị phức tạp, phân cấp hành chính theo luật định của Đài Loan khác so với trên thực tế. Theo hiến pháp, Trung Hoa Dân Quốc bên cạnh các thành phố trực thuộc trung ương, các tỉnh thì còn có các khu vực đặc biệt gồm Tây Tạng và Ngoại Mông.<ref>{{Chú thích web|url=https://web.archive.org/web/20190129130923/http://www.tpg.gov.tw/|tựa đề=Taiwan Provincial Government Official Website|ngày=2019-01-29|website=web.archive.org|ngày lưu trữ=2019-01-29|url-status=live|ngày truy cập=2022-07-25}}</ref> Trong thực tế, Đài Loan đã bãi bỏ những quy định này vào năm 2006.<ref>{{Chú thích web|url=https://web.archive.org/web/20090210192036/http://www.taipeitimes.com/News/archives/2002/10/11/0000175237|tựa đề=Taipei Times - archives|ngày=2009-02-10|website=web.archive.org|ngày truy cập=2022-07-25}}</ref>
== Lịch sử ==
=== Lãnh thổ ===
Năm 1945, [[Trung Hoa Dân Quốc (1912–1949)|Trung Hoa Dân Quốc]] giành lại [[Đài Loan (đảo)|đảo Đài Loan]] (Formosa) và [[Bành Hồ|quần đảo Bành Hồ]] (Pescadore) từ [[Đế quốc Nhật Bản]]. Năm 1949 và năm 1950, [[Chính phủ Trung Hoa Dân Quốc]] do [[Trung Quốc Quốc dân Đảng|Quốc Dân Đảng]] lãnh đạo thua cuộc trong nội chiến, phải rút về [[Đài Bắc]]. Chính quyền mất gần như tất cả quyền tài phán của mình với [[Trung Quốc đại lục]], chỉ giữ lại được một số đảo ở ngoài khơi bờ biển của đại lục. Lịch sử này khiến phân cấp hành chính ở [[Vùng Tự do của Trung Hoa Dân Quốc]] trở nên phức tạp.
* [[Đài Loan (tỉnh của Đài Loan)|Tỉnh Đài Loan]]: Đảo Đài Loan và Quần đảo Bành Hồ được lấy lại dưới thời Đế quốc Nhật Bản.
* [[Phúc Kiến (tỉnh của Đài Loan)|Tỉnh Phúc Kiến]]: [[Kim Môn|Quần đảo Kim Môn]] và [[Quần đảo Mã Tổ]] được cắt ra khỏi lãnh thổ của đại lục dưới thời Trung Hoa Dân Quốc.
* [[Hải Nam|Đặc khu Hành chính Hải Nam]]: Khu vực này trước đây do Trung Hoa Dân Quốc quản lý, tuy nhiên hòn đảo này đã bị CHND Trung Hoa chiếm giữ từ năm 1950 và trở thành một tỉnh của họ.
* [[Chiết Giang|Tỉnh Chiết Giang]]: Trước đây Đài Loan kiểm soát tỉnh này, nhưng Trung Quốc đã chiếm giữ phần lớn tỉnh vào năm 1949. Đài Loan kiểm soát [[quần đảo Đại Trần]] cho đến năm 1955.
* [[Quảng Đông|Tỉnh Quảng Đông]]: Đài Loan đã mất quyền kiểm soát tỉnh nhưng [[Quần đảo Đông Sa]] của tỉnh trên danh nghĩa vẫn là một phần của tỉnh Cao Hùng.
=== Chuyển đổi thành các phân khu ===
Từ năm 1949, chính phủ đã thực hiện nhiều thay đổi ở khu vực do mình kiểm soát. 2 tỉnh được thu nhỏ, chuyển phần lớn chức năng cho chính quyền trung ương hoặc chính quyền quận. [[Thành phố trực thuộc trung ương (Trung Hoa Dân Quốc)|6 thành phố trực thuộc trung ương]] được thành lập.
Kể từ những năm đầu tiên, sự tồn tại của tỉnh Đài Loan luôn là vấn đề lớn gây tranh cãi vì nó ảnh hưởng đến vị thế chính trị của Đài Loan. Từ năm 1998, quyền hạn của chính quyền [[Đài Loan (tỉnh của Đài Loan)|tỉnh Đài Loan]] được chuyển cho chính quyền trung ương thông qua việc sửa đổi hiến pháp. Bên cạnh đó, phân cấp hành chính lúc bấy giờ cũng không phù hợp với quy hoạch vùng, nhiều thành phố có khu hành chính nhỏ hơn các khu vực đô thị, hầu như không có cách nào để thống nhất các khu này lại.
[[Trung Quốc Quốc dân Đảng|Quốc Dân Đảng]] muốn sáp nhập [[Đài Bắc|Thành phố Đài Bắc]], [[Tân Bắc|Quận Đài Bắc]] và [[Cơ Long|Thành phố Cơ Long]] thành một vùng đô thị Đài Bắc, giúp quy hoạch và phát triển vùng tốt hơn. Trong khi [[Đảng Dân chủ Tiến bộ (Đài Loan)|Đảng Dân chủ Tiến bộ]] phản bác, cho rằng việc làm này sẽ loại bỏ chính quyền Quận Đài Bắc, khiến kết quả phiếu bầu sẽ thuận lợi hơn cho Quốc Dân Đảng vì hai thành phố lân cận có xu hướng bỏ phiếu cho đảng này.
Năm 2007, Quận Đài Bắc được nâng lên thành khu bán tự trị (準直轄市, ''chuẩn trực hạt thị''), ngang với [[Cao Hùng|Thành phố Cao Hùng]] và Thành phố Đài Bắc.<ref>{{Chú thích web|url=https://web.archive.org/web/20080127040144/http://web.ner.gov.tw/culturenews/culture/culture-detail.asp?id=84927|tựa đề=歷時28年 臺北縣今升格為準直轄市|ngày=2008-01-27|website=web.archive.org|ngày lưu trữ=2008-01-27|url-status=live|ngày truy cập=2022-07-25}}</ref> Việc này sẽ giúp quận có một khung pháp lý mới về tổ chức hành chính và ngân sách của một đô thị trên thực tế nhưng trên giấy tờ vẫn là một quận. [[Đài Trung (huyện)|Quận Đài Trung]] và [[Đài Nam|Thành phố Đài Nam]] đã vận động chính quyền trung ương để được hưởng một tình trạng tương tự. Năm 2011, [[Đào Viên|Quận Đào Viên]] được nâng lên thành khu bán tự trị vì dân số đạt hơn 2 triệu người.
Dưới thời chính quyền của [[Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc|Tổng thống]] [[Mã Anh Cửu]], chính quyền trung ương đã sắp xếp lại các quận và thành phố. Các đợt điều chỉnh phân cấp hành chính lớn diễn ra vào năm 2009, 2010 và 2014.<ref>{{Chú thích web|url=https://zh.wikinews.org/wiki/%E8%87%BA%E7%81%A3%E5%86%8D%E6%B7%BB%E7%9B%B4%E8%BD%84%E5%B8%82|tựa đề=臺灣再添直轄市 - 维基新闻，自由的新闻源|website=zh.wikinews.org|ngôn ngữ=zh|ngày truy cập=2022-07-25}}</ref>
== Danh sách ==
{|class="wikitable"
Hàng 94 ⟶ 119:
||[[Nam Can (hương)|Nam Can]] (南竿)
|}
== Các Trung tâm Phục vụ Liên hợp của Hành chính viện ==
Chính quyền trung ương điều hành 5 khu vực được gọi là Trung tâm Phục vụ Liên hợp (區域聯合服務中心, ''hành chính liên hợp phục vụ trung tâm, Joint Service Centers hay JSC'') bên ngoài [[Đài Bắc|thủ đô Đài Bắc]], như là khu vực của các bộ thuộc [[Hành chính viện Trung Hoa Dân Quốc|Hành chính Viện]]. Những khu vực này được đề ra trong Kế hoạch Phát triển Không gian Quốc gia Toàn diện cho Đài Loan, có thể được xem như một cấp chính quyền trong thực tế hoặc tương đương với các [[vùng liên bang của Nga]].
{| class="wikitable"
|+
!Tên
!Chữ Hán
!Ngày thành lập
!Khu vực phục vụ
|-
|JSC Nam Đài Loan
|
|01/01/1998
|[[Cao Hùng]], [[Bành Hồ]], [[Bình Đông (huyện)|Bình Đông]]
|-
|JSC Trung Đài Loan
|
|14/05/2003
|[[Chương Hóa]], [[Miêu Lật]], [[Nam Đầu]], [[Đài Trung (huyện)|Đài Trung]]
|-
|JSC Đông Đài Loan
|
|29/09/2007
|[[Hoa Liên]], [[Đài Đông]]
|-
|JSC Vân Lam-Gia Nghĩa-Đài Nam
|
|27/03/2012
|[[Gia Nghĩa (huyện)|Gia Nghĩa]], [[Đài Nam]], [[Vân Lâm|Vân Lam]]
|-
|JSC Kim Môn-Mã Tổ
|
|18/01/2017
|[[Kim Môn]], [[Quần đảo Mã Tổ|Liên Giang]]
|}
Miền Bắc của Đài Loan không có bất kỳ JSC nào vì khu vực này được phục vụ trực tiếp bởi Hành chính Viện có trụ sở đặt tại Đài Bắc.
== Tham khảo ==
{{tham khảo}}
* Hiến pháp Trung Hoa Dân Quốc▼
== Xem thêm ==
▲* [[Hiến pháp Trung Hoa Dân Quốc]]
[[Thể loại:Phân cấp hành chính Trung Hoa Dân Quốc|Phân cấp hành chính Trung Hoa Dân Quốc]]
| |||