|
'''Cờ người''' là một trong số những [[Trò chơi dân gian Việt Nam|trò chơi dân gian]] diễn ra trong các dịp lễ hội của [[Việt Nam]] nói chung và vùng [[đồng bằng Bắc Bộ]] nói riêng, đặc biệt trong những ngày [[Tết Nguyên Đán|Tết Nguyên đán]] của dân tộc.<ref name=":0">{{Chú thích web|url=https://www.24h.com.vn/the-thao/co-nguoi-net-truyen-thong-van-hoa-the-thao-dan-toc-c101a609008.html|title=Cờ Người: Nét truyền thống văn hóa thể thao dân tộc|last=|first=|date=2014-02-14|website=[[24h (trang web)|24h]]|archive-url=|archive-date=|url-status=live|accessdate =2022-12-01}}</ref> Cờ người thực chất là một môn [[cờ tướng]] do người đóng thế thành các quân cờ.<ref>{{Chú thích web|url=https://thethao.thanhnien.vn/toan-canh-the-thao/co-nguoi-vo-thuat-net-dep-dan-mai-mot-28782post1296533.html|title=Cờ người võ thuật - nét đẹp dần mai một|last=|first=|date=2013-02-10|website=[[Thanh Niên (báo)|Báo Thanh Niên]]|archive-url=|archive-date=|url-status=live|accessdate =2022-12-01}}</ref> Chơi cờ người thường tụ hội rất đông người xem nhưng tất cả đều phải cố giữ im lặng để người chơi không bị phân tán.<ref name=":1">{{Chú thích web|url=http://www.antv.gov.vn/tin-tuc/van-hoa/co-nguoi-hoat-dong-hap-dan-tai-cac-le-hoi-185615.html|title=Cờ người - hoạt động hấp dẫn tại các lễ hội|last=|first=|date=2016-03-30|website=[[Kênh Truyền hình Công an nhân dân]]|archive-url=|archive-date=|url-status=live|accessdate =2022-12-01}}</ref>
Ở [[Bắc Bộ Việt Nam|Bắc Bộ]], cờ người gồm 16 quân cờ đỏ do 16 chàng trai thủ vai và 16 quân cờ xanh do 16 cô gái thủ vai. Tất cả 32 quân cờ ngồi trên một bàn cờ tướng vẽ ở một sân rộng, trong trang phục phù hợp với vai cờ của mình đóng.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> Bàn cờ được chọn là sân đất rộng hoặc sân đình, chùa. Còn ở [[Nam Bộ]], võ sư Hồ Tường của môn phái [[Tân Khánh Bà Trà]] đã hình thành trò chơi cờ người [[võ thuật]]. Theo đó, các quân cờ trong trang phục bên xanh, bên đỏ tay cầm binh khí, ngồi trên bàn cờ là một tấm thảm trải trên khoảnh đất rộng.
== Ở miền Bắc ==
Trang phục trên sân cờ là màu quân đỏ (16 chàng trai) và màu quân xanh (16 cô gái). Trang phục của “quân cờ” phải chỉnh tề và thống nhất, Trước ngực và sau lưng áo đều in tên quân cờ: tướng, sĩ, tượng, xe, pháo, mã, tốt hoặc cầm theo các quân cờ làm bằng bảng gỗ có cán, tên các quân cờ được khắc lên bảng gỗ.<ref>{{Chú thích web|url=https://baotintuc.vn/xa-hoi/choi-co-nguoi-ngay-xuan-20140206095048004.htm|title=Chơi cờ người ngày xuân|last=|first=|date=2014-02-06|website=baotintuc.vn|archive-url=|archive-date=|url-status=live|accessdate =2022-12-01}}</ref><ref name=":2">{{Chú thích web|url=https://baothaibinh.com.vn/tin-tuc/20/43993/co-nguoi-tro-choi-dan-gian-ngay-xuan-43993|title=Cờ người - trò chơi dân gian ngày xuân|last=|first=|date=2016-02-05|website=baothaibinh.com.vn|archive-url=|archive-date=|url-status=live|accessdate =2022-12-01}}</ref>. Tướng đội mũ tướng soái, mặc triều phục bá quan văn võ, chân đi hài mũi cong, lọng che. Sĩ đội mũ cánh chuồn tua vàng. Tốt mặc áo lính, đội nón chóp nhọn. Trước khi cuộc thi diễn ra, các “quân cờ” sẽ tiến hành tập luyện các thế đi, đường võ để khi chuẩn bị xung trận biểu diễn cho từng thế cờ. Cứ mỗi nước đi, các quân cờ thường múa các điệu múa dân gian truyền thống, kèm các bài vè đặc trưng quen thuộc, Khi hai quân cờ ăn nhau thì quân cờ bị ăn bước ra khỏi bàn cờ và quân cờ đối phương sẽ thế vào vị trí quân cờ bị ăn. Hai người chơi cờ đứng trong sân cờ trực tiếp đến chỉ đạo từng quân cờ di chuyển, bên cạnh là một người đánh trống bỏi thúc giục. Cũng tương tự như luật cờ tướng, bên nào bị chiếu bí trước là thua.
Ở phường [[Mai Dịch]] (quận [[Cầu giấyGiấy]], Hà Nội) vẫn duy trì đều đặn sinh hoạt câu lạc bộ cờ vào những ngày nghỉ cuối tuần. Điều duy nhất cản trở sinh hoạt của Câu lạc bộ là việc vận động các bạn trẻ tham gia. Hiện, câu lạc bộ cờ của phường Mai Dịch có gần 30 thành viên, gồm nhiều thành phần, lứa tuổi. Tuy nhiên, việc duy trì hoạt động của Câucâu lạc bộ này, phần nhiều phụ thuộc vào các bác đã lớn tuổi.<ref name=":1" />
== Ở miền Nam ==
|
