Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Trận Züllichau”

'''Trận Züllichau''', còn gọi là '''trận Kay''' hoặc là '''trận Palzig''', là một trận đánh trong cuộc [[Chiến tranh Bảy Năm]]. Trận chiến này mở đầu với cuộc tấn công của đạo quân [[Phổ (quốc gia)|Phổ]] ít ỏi do quan [[Độc tài]] [[Carl Heinrich von Wedel]] chỉ huy vào lực lượng quân [[Đế quốc Nga|Nga]] vô cùng hùng mạnh do [[Nguyên soái]] [[Pyotr Semyonovich Saltykov]] cầm đầu vào ngày [[23 tháng 7]] năm 1759. Dù thiếu hụt ưu thế (chỉ có chừng 28 nghìn quân), nhưng do Tướng Wedell tuân theo chỉ dụ của Quốcnhà vương[[vua]] [[Friedrich II của Phổ|Friedrich II Đại Đế]] nên ông đã tiến hành cuộc tiến công này (nhà vua đã truyền lệnh cho Wedell sẽ tấn công ''"theo kiểu của Trẫm''" <ref name="spencertucker778"/>). Trận chiến diễn ra khốc liệt, và quân Nga đánh lùi được quân Phổ, một phần là do địa thế bất lợi đối với Phổ.<ref name="franzkugler408"/> Một vị Tướng Phổ là Moritz von Wobersnow cũng ngã xuống hy sinh trong trận chiến này.<ref> Philip J. Haythornthwaite, ''Frederick the Great's Army: Specialist Troops'', trang 11</ref> Tuy nhiên, quân Nga cũng chịu tổn thất lớn (thậm chí có nguồn cho là Nga còn chịu tổn thất kinh hoàng hơn cả quân Phổ) và họ không thể truy kích khi người Phổ thoái lui.<ref name="carlyle132thomas">[[Thomas Carlyle]], ''History of Friedrich II of Prussia, called Frederick the Great''. Volume 11, các trang 125-132.</ref> <ref name="spencertucker778"/> Song, đại thắng này tạo điều kiện cho quân Nga tiến sâu vào lãnh thổ của [[Vương quốc Phổ]] - [[Lãnh địa Bá tước Brandenburg]], khiến cho Friedrich II Đại Đế phải dàn quân chống trả vì lo sợ quân Nga thắng thế sẽ hợp binh với đồng minh của bọn họ là quân [[Họ Habsburg|Áo]]. <ref>Joseph Towers, ''Memoirs of the life and reign of Frederick the Third, King of Prussia'', Tập 2, trang 164</ref>

Năm [[1759]] là năm thứ ba của cuộc [[Chiến tranh Bảy Năm]] ([[1756]] - [[1763]]) tại [[châu Âu]]: chiến dịch mở đầu với việc [[Quận công Ferdinand xứ Brunswick]] ra quân đánh [[Pháp]]. Dưới sự chỉ huy của ông, quân Liên minh [[Anh]] và vài tiểu quốc [[Tây Đức]] đại thắng quân Pháp, mà đỉnh điểm [[trận Minden]] lừng vang vào [[tháng 8]] năm 1759.<ref name="franzkugler408">Franz Kugler, ''The pictorial history of Germany: during the reign of Frederick the Great: comprehending a complete history of the Silesian campaigns, and the seven years war'', trnag 408</ref> Có lúc em trai của [[Quốcnhà vương]]vua [[Friedrich II của Phổ|Friedrich II Đại Đế]] nước [[Phổ (quốc gia)|Phổ]] là Vương thân [[Heinrich của Phổ (1726&ndash;1802)|Friedrich Heinrich Ludwig]] còn tung quân sang hỗ trợ Ferdinand đánh lùi quân Pháp.<ref name="thomascarlyle405">Thomas Carlyle, ''History of Friedrich II of Prussia: called Frederick the Great'', Tập 5, các trang 405-411.</ref> Tuy nhiên, ở phía Đông thì quân chính quy Phổ gặp rắc rối nghiêm trọng : thương vong trong các trận đánh trước kết hợp với hiện tượng đào ngũ làm suy yếu nghiêm trọng các Trung đoàn một thời lừng vang của Quốc vương. <ref name="gerhardritter118"/>

Trong khi đó, ở miền biên cương Phổ - [[Ba Lan]] từ ngày [[24 tháng 2]] cho đến ngày [[4 tháng 3]] năm 1759, vị Tướng Wobersnow - bấy giờ là một chiến binh hăng hái của [[Quân đội Phổ]], quyết tâm theo đường Posen tiến binh vào Ba Lan để tận diệt các kho quân nhu của người [[Nga]], đặc biệt là tên quý tộc Ba Lan Sulkowski. Ông ta tận tâm thu thập lương thực của Quân đội Nga, và quá tự kiêu vì mình được Nga hỗ trợ nên đã "tuyên chiến với Vua Phổ". Mặc dù vua Ba Lan tuyên bố trung lập nhưng Sulkowski cứ tiếp tục thực hiện các hoạt động thân Nga tại dinh Reisen.<ref name="franzkugler408"/> Hồi [[tháng 8]] năm [[1758]], trong [[trận Zorndorf]], Friedrich II Đại Đế đánh tan nát quân Nga và bắt giữ được Sulkowski, và bị giam cầm trong thành [[Küstrin]] ở xứ [[Brandenburg]] của Vương triều Phổ. Wobersnow và các chiến binh của ông phá tan tành kho lương Nga, bắt giữ Sulkowski cùng đội quân thân Nga của ông ta, và giải chúng về Glogau.<ref name="franzkugler408"/> 1 nghìn lính Ba Lan trong đội quân này đều bị bắt phải gia nhập quân ngũ Phổ. Nhận tin chiến thắng, vuaQuốc vương Phổ thẳng thừng gửi quốc thư cho vua Ba Lan: ''"Do ông để cho bọn Nga hành qua qua đất ông mà tấn công tôi, có bằng chứng rõ ràng để ông chỉ cần suy nghĩ rằng phe bị tấn công phải có sự đáp trả tương tự"''. Triều đình Ba Lan đáp là "''Đúng vậy!"'' nhưng không hề bàn gì về Sulkowski, và điều này thể hiện rõ sự suy yếu cùng cực của Nhà nước Cộng hòa Ba Lan thời bấy giờ, dần dần dễ làm mồi cho các láng giềng mà đặc biệt là [[Đế quốc Nga]] thôn tính.<ref name="thomascarlyle405"/> Hàng loạt quân lương tại Ba Lan bị hủy diệt, là thất bại nghiêm trọng của quân Ba Lan thân Nga vì số quân lương này có thể nuôi sống 5 vạn binh sĩ Nga trong vòng 3 tháng. Một kế hoạch nữa là quân Phổ tiến binh từ miền Hạ Silesia mà tấn công vùng [[Moravia]], và thắng lợi vang dội đến mức người [[Áo]] phải tập trung binh lựa tại đây, do đó những lãnh thổ của [[Bohemia]] hướng Sachsen rộng mở. Thấy vậy, Vương đệ Heinrich - vị chỉ huy quân Phổ tại Sachsen - sau khi đánh đuổi lực lượng đồn binh của [[Đế quốc La Mã Thần thánh]] ra khỏi [[Thüringen]], và điều động vài binh đoàn đánh xứ Bohemia, và chỉ trong vòng 5 ngày đã phá hủy sạch không còn một mống các kho đạn của quân Áo - Quân đội Đế quốc La Mã Thần thánh, với sức công phá gấp đôi cuộc tấn công Ba Lan không lâu trước đó. Người Phổ rút lui an toàn, trước khi viện binh Áo - Đế quốc La Mã Thần thánh có thể kéo đến. Song, Heinrich cho rằng đòn này hãy còn nhẹ. Ông tiến quân vào miền [[Franken]], nơi đây có hai [[Sư đoàn]] La Mã Thần thánh đóng cứ. Quân Phổ đánh tan nát quân La Mã Thần thánh, bắt được nhiều tù binh, phá sạch kho lương, buộc dân chúng Franken phải cống nạp, sau đó ông rút quân về Sachsen. <ref name="franzkugler408"/>

{{Cquote|''Giờ đây Khanh sẽ thống soái ba quân thay Quả NhânTrẫm, những quân lệnh của Khanh sẽ được thi hành trên danh nghĩa của Trẫm, nếu như Trẫm biết được. Trẫm phải khen ngợi tài năng chiến đấu của Aí Khanh trong trận Leuthen. Do đó, Khanh sẽ được cử làm Độc tài, giống như nhiều người La Mã xưa kia, để cải thiện tình hình ở sông Oder. Quả NhânTa hạ chiếu cho Khanh tấn công giặc Nga ngay khi Khanh tiếp giáp với chúng ; đập cho chúng tan tác và phá vỡ liên kết giữa giặc Nga và giặc Áo.''|||Friedrich II Đại Đế}}

Tổn thất của quân Phổ trong trận chiến thật sự thê lương. Theo Dorn và Engelmann, người Phổ mất 6800 binh sĩ (24,7 phần trăm lực lượng) còn người Nga là 4800 (9,2 %). Kersnovsky thì đưa ra con số 9-12 nghìn thương vong cho phía Phổ. Tuy nhiên, Xanticốp đã bỏ mất cơ hội truy kích tàn binh Phổ. Thay vào đó ông cho toàn quân nghỉ ngơi và tổ chức buổi lẽ mừng của theotín đạohữu Cơ[[Ki-tô đốcgiao4]] trên ngọn đồi Shmideberg. Wedell nhờ đó đã có thể tập hợp tàn binh vượt sang bờ Tây sông Oder cố thủ.

Về phía mình, khi nghe tin thất trận từ Carl Heinrich von Wedell, Phriđrích Đại đế buộc phải vội vã điều đại binh lên phía Bắc và đích thân chỉ huy ba quân nghênh chiến với Xanticốp. Ông giao lại việc đối phó với quân Áo và với thốngThống chế Daun cho Vương đệ Heinrich - người đã lập nhiều công lao to lớn ở Sachsen và [[Čechy|Böhmen]] - và chấp nhận để cho Sachsen bị đe dọa bởi quân Áo - khu vực này chỉ còn được bảo vệ bởi một lượng binh sĩ ít ỏi. Tuy nhiên sự thân chinh của nhà vua Phổ cũng không giúp quân đội của ông thoát khỏi thất bại ê chề và đầy thảm họa trong [[Trận Kunersdorf]] đẫm máu. Chiến dịch năm 1759 của cuộc Chiến tranh Bảy Năm, mà mở màn là trận bại ở Palzig, trở thành một thảm kịch trong lịch sử quân sự Phổ. <ref name="carlyle132thomas"/>

Sau thảm bại của Wedell trong trận tấn công ở Kay, [[thiên tài]] quân sự của Friedrich II Đại Đế được xem là ở mức thấp nhất. Trong cuộc Chiến tranh Bảy Năm, quân Nga đã thắng vài trận lớn và trận thắng ở Palzig - một chiến công hiển hách của Nguyên soái Saltykov<ref name="aleksandr569"/> - là một trong số đó. Điều ấy ảnh hưởng không nhỏ đến sách lược [[ngoại giao]] của nhà vua nước Phổ sau khi ông thắng lợi cuộc Chiến tranh này. <ref name="germanarm"/>