Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Bắt Tốt qua đường”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Task 3: Sửa lỗi chung (GeneralFixes1) (#TASK3QUEUE)
Dòng 1:
[[FileTập tin:Ajedrez captura al paso del peon.png|right]]
'''Bắt Tốt qua đường''' hay '''Bắt Chốt qua đường''' ({{IPA-fr|ɑ̃ paˈsɑ̃|lang}} ''En passant'') là cách đặc biệt để bắt quân trong [[cờ vua]], chỉ xảy ra khi quân [[Tốt (cờ vua)|Tốt]] bắt quân Tốt vừa di chuyển hai ô trong lượt đầu tiên theo hướng chéo lên.<ref name="FideLawsOfChess">{{Citechú thích web|title=FIDE Laws of Chess taking effect from 1 January 2018|url=https://handbook.fide.com/chapter/E012018|access-date=6 June 2022|website=FIDE|archive-date=23 January 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210123232854/https://handbook.fide.com/chapter/E012018|url-status=live}}</ref><ref name="Brace">{{citation |last=Brace |first=Edward <!-- not [[Edward Brace]] --> |year=1977 |title=An Illustrated Dictionary of Chess |contribution=en passant |location=Secaucus, N.J |publisher=Craftwell |isbn= 1-55521-394-4 }}</ref> Quân Tốt sau khi thực hiện ''en passant'' sẽ ở vị trí mà nếu như con Tốt bị bắt ban đầu chỉ di chuyển một ô. Luật này sinh ra nhằm đảm bảo rằng một quân Tốt sẽ không thể thoát khỏi Tốt của đối phương một cách dễ dàng bằng việc di chuyển hai ô ngay lập tức.
 
Việc bắt Tốt qua đường chỉ có thể xảy ra ngay trong lượt mà quân Tốt đã di chuyển hai ô lập tức, không thể được thực hiện ở các nước đi sau đó.{{refn|Article 3.7.4.2 in FIDE Laws of Chess<ref name="FideLawsOfChess"></ref>}} Trong biên bản ván đấu, hành động này có thể được [[Kí hiệu cờ vua|kí hiệu]] là '''e.p'''.
Dòng 6:
 
==Nguyên tắc==
[[FileTập tin:Ajedrez animación en passant.gif|thumb|Hình họa biểu diễn hành động bắt Tốt qua đường]]
Điều kiện để một quân [[Tốt (cờ vua)|Tốt]] có thể thực hiện việc bắt quân Tốt đối phương bằng ''en passant'' là:
* quân Tốt bị bắt di chuyển hai bước ở nước đi trước đó
Dòng 60:
|}
 
Chỉ các quân Tốt mới có khả năng bắt hoặc bị bắt Tốt qua đường, các quân cờ khác cũng có khả năng bắt quân theo hướng chéo như [[Vua (cờ vua)|Vua]], [[Hậu (cờ vua)|Hậu]] và [[Tượng (cờ vua)|Tượng]] không thể thực hiện điều này.<ref name="whyldweekend">{{citechú bookthích sách |last=Whyld |first=Kenneth |author-link=Ken Whyld |title=Learn Chess in a Weekend |year=1993 |publisher=Knopf/DK |page=39 |ISBN=9780679422297}}</ref> Bắt Tốt qua đường cũng là nước ăn quân duy nhất mà việc bắt quân không đưa quân thực hiện hành động bắt tới vị trí quân bị bắt.<ref name="Burgess">{{citation |last=Burgess |first=Graham |author-link = Graham Burgess |title=The Mammoth Book of Chess |location=New York |publisher=Carroll & Graf |year=2000 |edition=2nd |isbn=978-0-7867-0725-6 }}
</ref>{{rp|463}}
 
Dòng 103:
| Thế cờ sau nước 3. exd6 e.p
}}
Việc bắt Tốt qua đường có thể diễn ra sớm nhất vào nước thứ 3. Ví dụ với [[Phòng thủ Pháp]], sau '''1.e4 e6 2.e5!?''',<ref name="Minev">{{Citation |last=Minev |first=Nikolay |author-link=Nikolay Minev |year=1998 |title=The French Defense 2: New and Forgotten Ideas |location=Davenport, Iowa |publisher=Thinkers' Press |isbn= 0-938650-92-0 }}</ref>{{rp|2}} nếu Đen đi '''2... d5''', Trắng có thể chơi '''3.exd6 e.p.''' (xem hình). Điều này đã diễn ra trong ván đấu giữa [[Wilhelm Steinitz|Steinitz]]–[[Bernhard Fleissig|Fleissig]] tại [[Viên]] năm 1882.<ref>{{citechú thích web |url=http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1001589 |title=Steinitz vs. Fleissig, Vienna 1882 |website=[[Chessgames.com]] |access-date=2016-04-26 |archive-date=2016-06-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160602115335/http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1001589 |url-status=live }}</ref>
{{clear}}
 
Dòng 154:
}}
|}
Trong một ván đấu giữa [[Gunnar Gundersen]] và Albert H.Faul,<ref>{{citechú thích web |url=http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1242924 |title=Gundersen vs. Faul, Melbourne 1928 |website=[[Chessgames.com]] |access-date=2009-06-12 |archive-date=2010-12-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101209050750/http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1242924 |url-status=live }}</ref>, Đen chơi 12...f7-f5, khiến Trắng đã có thể bắt Tốt cột f của Đen qua đường bằng quân Tốt cột e của mình, nhưng thay vào đó Gundersen chơi:
:'''13.h5+ Kh6 14.Nxe6+'''
Quân Tượng ở ô c1 đã tạo ra một đòn [[chiếu mở (cờ vua)|chiếu mở]], và nước 14... Kh7 của Đen vẫn bị chiếu hết bởi 15.Qxg7# của Trắng.
Dòng 160:
Việc Trắng bắt Tốt Đen qua đường đặt Đen vào thế vừa bị [[chiếu đôi (cờ vua)|chiếu đôi]], vừa bị [[chiếu hết (cờ vua)|chiếu hết]] (trên thực tế, quân Tượng của Trắng ở c1 không quá cần thiết trong việc tạo thế chiếu hết). Nước bắt Tốt qua đường trong thế cờ này là cách duy nhất để Trắng chiếu đôi Đen mà không cần phải di chuyển bất cứ quân tấn công nào.
 
Tới nay, ván cờ có nhiều lần thực hiện bắt Tốt qua đường nhất là ba lần, xuất hiện ở ba ván cờ khác nhau mà không kì thủ nào thực hiện cả ba nước bắt, với ván đấu sớm nhất cho kỉ lục này vào năm 1980 giữa [[Alexandru Segal]] với Karl-Heinz Podzielny.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.chesshistory.com/winter/extra/stalemate.html|tựa đề=Stalemate|họ=Edward Winter|ngày=1999|ngày lưu trữ=2019-12-17|url-status=live|ngày truy cập=2009-06-12}}</ref>{{rp|98–99}}<ref>{{citechú thích web |url=http://www.365chess.com/search_result.php?wlname=Segal&wname=&open=&blname=Podzielny&bname=&eco=&yeari=&yeare=&sply=1&ply=&res=&submit_search=Search+Chess+Games |title=A. Segal vs. K. Podzielny, Dortmund 1980 |website=365Chess.com |access-date=2009-12-05 |archive-date=2021-02-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210217173948/https://www.365chess.com/search_result.php?wlname=Segal&wname=&open=&blname=Podzielny&bname=&eco=&yeari=&yeare=&sply=1&ply=&res=&submit_search=Search+Chess+Games |url-status=live }}</ref>
{{clear}}
 
Dòng 207:
| publisher=McKay
| isbn= 1-114-15703-1}}
</ref>{{rp|49}} Điều này khiến các kì thủ cờ vua có các cuộc tranh luận vào thế kỷ thứ 19, khi một vài trong số họ cho rằng bắt Tốt qua đường là một nước đi không nhất thiết phải thực hiện trong những tình huống như vậy. Trong cuốn ''Chess Praxis'' xuất bản năm 1860, [[Howard Staunton]] đã khẳng định rằng nếu tình huống tương tự có xảy ra, người chơi vào thế bí nước phải thực hiện nước bắt Tốt qua đường, và [[luật cờ vua]] cũng làm rõ điều tương tự.<ref name="Winter">{{citechú thích web
| last=Winter
| first=Edward
Dòng 280:
 
==Tham khảo==
{{Reflisttham khảo|30em}}
 
==Xem thêm==