Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tống Phúc Thiêm”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n thay bằng đoạn kể khác đáng tin cậy hơn.
n TRình bày lại
Dòng 1:
'''Tống Phúc Thiêm''' hay '''Tống Phước Thiêm''' (? - 1782) người huyện [[Tống Sơn1782]], tỉnh [[Thanh Hóa]],) là võ tướng thờicủa chúa [[Nguyễn Phúc Ánh]] trong [[lịch sử]] [[Việt Nam]].
 
==Sự nghiệp==
Ông đilà theongười phòhuyện chúaTống ĐịnhSơn vương(nay là [[NguyễnHà PhúcTrung]]), Thuầntỉnh [[Thanh Hóa]]. nămKhông nàorõ khôngông rõđầu quân [[chúa Nguyễn|Nguyễn]] khi nào, chỉ biết vào [[tháng 12]] năm [[Giáp Ngọ]] ([[1774]]), sau khi quân [[chúa Trịnh|Trịnh]] do tướng [[Hoàng Ngũ Phúc]] chỉ huy chiếm được [[Phú Xuân]], chúa ([[HuếNguyễn Phúc Thuần]]), (tức Định vươngVương) phải mang các thân thuộc vượt biển, qua địa bàn kiểm soát của quân [[Tây Sơn]], tháo chạy vào [[Gia Định]];, ông xin theo hộ vệ, được [[Nguyễn Phúc Thuần|chúa Nguyễn]] tin dùng, phonglần làmhồi trải đến chưởngchức Chưởng cơ. ▼
'''Tống Phúc Thiêm''' sinh trong thời loạn, lớn lên chọn con đường binh nghiệp.
 
Năm [[Bính Thân]] ([[1776]]), Định vươngVương bị tướng [[Lý Tài]] ép phải giao quyền cho [[Nguyễn Phúc Dương]] (tức Tân Chính vươngVương), sau đó, Tống Phúc Thiêm cùng [[Tống Phước Hòa]] được cử trấn giữ [[dinh Long Hồ]] ([[Vĩnh Long]]).▼
▲Ông đi theo phò chúa Định vương [[Nguyễn Phúc Thuần]] năm nào không rõ, chỉ biết vào [[tháng 12]] năm [[Giáp Ngọ]] ([[1774]]), sau khi quân [[chúa Trịnh|Trịnh]] do tướng [[Hoàng Ngũ Phúc]] chỉ huy chiếm được [[Phú Xuân]] ([[Huế]]), Định vương phải mang các thân thuộc vượt biển, qua địa bàn kiểm soát của quân [[Tây Sơn]], tháo chạy vào [[Gia Định]]; ông xin theo hộ vệ, được [[Nguyễn Phúc Thuần|chúa Nguyễn]] tin dùng, phong làm đến chưởng cơ.
 
▲Năm [[Bính Thân]] ([[1776]]), Định vương bị tướng [[Lý Tài]] ép phải giao quyền cho [[Nguyễn Phúc Dương]] (tức Tân Chính vương), sau đó, Tống Phúc Thiêm cùng [[Tống Phước Hòa]] được cử trấn giữ [[dinh Long Hồ]] ([[Vĩnh Long]]).
[[Tháng 3]] năm [[Đinh Dậu]] ([[1777]]), quân Tây Sơn do [[Nguyễn Huệ]] kéo vào [[miền Nam Việt Nam|Nam]], ông đem thủy quân đón Định vươngVương, Tân Chính vươngVương về Ba Vát ([[Bến Tre]])<ref>Ba Vát, hiện nay là xã Phước Mỹ Trung, huyện [[Mỏ Cày]], tỉnh [[Bến Tre]].</ref>
[[Tháng 9]] cùngnăm nămđó, [[Nguyễn Huệ]] mang quân bao vây tấn công Ba Vát, bắt sống Tân Chính vươngVương cùng toàn bộ quân tướng, chỉ mỗi mình ông chạy thoát. Định Vương sau đó cũng bị quân Tây Sơn bắt tại vùng Ba Thắc (Bassăk) thuộc [[Cà Mau]], và cả hai chúa Nguyễn đều bị đưa về [[Gia Định]] xử tử vào khoảng cuối năm ấy <ref> Xem thêm website Nguyễn Phước tộc [http://nguyenphuoctoc.net/vuong-pha/10a_nguyenphucthuan.htm]</ref>.
Định vương cũng bị quân Tây Sơn bắt tại vùng Ba Thắc (Bassăk) thuộc [[Cà Mau]], và cả hai chúa Nguyễn đều bị đưa về [[Gia Định]] xử tử vào khoảng cuối năm ấy.<ref> Xem thêm web Nguyễn Phước tộc [http://nguyenphuoctoc.net/vuong-pha/10a_nguyenphucthuan.htm]</ref>
 
Đầu năm sau ([[Mậu Tuất]],[[1778]]), [[Đỗ Thanh Nhân]], Tống Phúc Thiêm cùng các tướng lĩnh khác tôn [[Nguyễn Phúc Ánh]], cháu của chúa Định vươngVương vừa bị giết, lên chức ''Đại nguyên soái, Nhiếp quốc chính''.
 
Năm [[Canh Tý]] ([[1780]]), chúa Nguyễn (Nguyễn Phúc Ánh) xưng vương, Tống Phúc Thiêm được phong Tả chưởng cơ, tước Quận công, coi sóc [[bộ Hình]] và [[bộ Hộ]] kiêm quản Tàu vụ<ref>Cơ quan quản lý các thương thuyền.</ref> và các đạo thủy binh.
 
Năm sau, [[Tân Sửu]] ([[1781]]), thấy tướng cai quản đạo quân Đông Sơn là [[Đỗ Thành Nhân]] cậy tài, cậy công, lộng quyền; ông và Huỳnh Thiên Lộc tâu kín với chúa [[Nguyễn Ánh]] xin giết đi. Nguyễn Ánh cho là phải, bèn giả vờ bệnh, rồi cho triệu Đỗ Thanh Nhơn vào bàn việc, nhân đó, sai võ sĩ bắt và giết vào tháng 3ba cùng năm.
 
Đỗ Thành Nhân bị giết, các thuộc tướng của Thành Nhân đều rất căm hận, rút hết binh Đông Sơn đi, dù chúa Nguyễn cho người chiêu dụ cũng không đến.
 
Nhân cơ hội ấy, [[tháng 3]] năm [[Nhâm Dần]] ([[1782]]), [[Nguyễn Nhạc]] và Nguyễn Huệ lại đưa quân vào Nam. Tại [[Cần Giờ]], thủy binh của chúa Nguyễn Phúc Ánh do tướng Tống Phúc Thiêm chỉ huy, với khoảng 400 chiến thuyền (chưa kể 5 tàu chiến của [[phương Tây]] do Manuel cầm đầu), chuẩn bị thế trận ở Thất Kỳ Giang ([[sông Ngã Bảy]]). Nhân theo chiều gió, Nguyễn Huệ cho dùng hỏa công.
 
Kể lại trận thủy chiến này, sách ''Tìm hiểu thiên tài quân sự của Nguyễn Huệ'' có đoạn:
:''Lần này, chúa Nguyễn Ánh đã chuẩn bị sẵn sàng đối phó. Khi được tin thủy quân Tây Sơn đã tiến vào cửa biển [[Cần Giờ]], Nguyễn Ánh hạ lệnh cho Tống Phúc Thiêm đưa thủy quân ra nghênh chiến. Đạo thủy quân này của chúa Nguyễn hơn 400 thuyền chiến<ref> Theo thư của giáo sĩ Ginestra viết năm [[1784]] (ghi chú của Nguyễn Lương Bích-Phạm Ngọc Phụng, tr. 65).</ref> và có một số tàu của [[Pháp]] và [[Bồ Đào Nha]] tham dự. Tống Phúc Thiêm dàn thuyền chiến thành hàng ngang ở sông Ngã Bảy (Thất Kỳ Giang). Mặc cho bị bắn chặn dữ dội, thủy quân Tây Sơn đang trên chiều thuận gió, vẫn ào ạt tên lên...dũng cảm tiến sát thuyền chiến đối phương tung hỏa công<ref>Theo giáo sĩ Pháp De la Bissachère mô tả thì đây là một thứ ''"tên lửa''" (fusée) to bằng cánh tay, rất đáng sợ vì gặp nước càng cháy dữ (ghi chú của Nguyễn Lương Bích-Phạm Ngọc Phụng, tr. 66).</ref>đánh phá...Trận thủy chiến diễn ra rất ác liệt...các chiến thuyền của [[chúa Nguyễn]] phải lui dần...những tàu Bồ Đào Nha và Pháp đều bỏ chạy. Chỉ còn lại một chiếc kiểu [[Châu Âu]] có 10 [[đại bác]] do caiCai cơ Pháp tên Mạn Hòe (Manuel) chỉ huy...Mặc dù Mạn Hòe cố sức chống cự, cuối cùng tàu cũng bị đốt cháy và đánh đắm, Mạn Hòe tử trận.
:''Cùng lúc đó, Nguyễn Ánh trực tiếp chỉ huy một đội thuyền chiến đến cứu viện, nhưng bị hỏa lực trên thuyền Tây Sơn chặn đánh rất dữ dội. Thuyền của Nguyễn Ánh bị bắn gãy cột buồm, phải rút chạy về [[Bến Nghé]]...<ref>Lược theo ''Tìm hiểu thiên tài quân sự của Nguyễn Huệ'', tr. 65-67.</ref>
 
Đại bại, chúa nguyễn bị đuổi ngặt, phải bỏ [[Gia Định]], rồi lại bỏ Ba Giồng <ref>Ba Giồng là ba gò đất cổ, chạy xuyên qua 2 huyện Kiến Hưng, Kiến Đăng, thuộc địa hạt trấn [[Định Tường]]. Ở đây, phía trước có sông dài ngăn trở, phía sau là vùng đồng lầy cỏ rậm. Quân chúa Nguyễn thường lấy nơi này làm nơi đóng quân chứa lương, khi xảy ra việc nguy cấp có thể ẩn trú được.</ref>vượt [[sông Hậu]], sang [[Chân Lạp]], ra đảo [[Phú quốcQuốc]], rồi cuối cùng sang [[Xiêm La]] cầu viện.
 
Trong khi chúa nguyễn bỏ chạy, Tống Phúc Thiêm gom tàn quân lui về Ba Giồng, thì bị quân Đông Sơn vây đánh, và ông bị bắt sống. Tại đấy, Võ Nhàn và Đỗ Bảng, thay mặt toàn thể thuộc hạ của Đỗ Thành Nhân, đã giết chết ông <ref>Sau đó, binh Đông Sơn cũng bắt giết luôn Huỳnh Thiên Lộc.</ref> vì tội gièm pha khiến chủ tướng của họ bị mưu hại.
Tại đấy, Võ Nhàn và Đỗ Bảng, thay mặt toàn thể thuộc hạ của Đỗ Thành Nhân, đã giết chết ông <ref>Sau đó, binh Đông Sơn cũng bắt giết luôn Huỳnh Thiên Lộc.</ref> vì tội gièm pha khiến chủ tướng của họ bị mưu hại.
Nghe tin Tống Phúc Thiêm bị giết, chúa Nguyễn Ánh than rằng:
:''Phước Thiêm là bậc trung thần, không chết vì quân địch mà lại chết bởi tay kẻ thù. Mệnh trời như vậy chăng?...''<ref> Ngô Giáp Đậu, ''Hoàng Việt hưng long chí'', tr. 94.</ref>
 
Tống Phúc Thiêm mất, vợ là Nguyễn thị mới sinh một trai tên Thạc được ba ngày, phải bồng con chạy trốn về [[An Giang]]. SauVề sau, vua [[Gia Long]] (tức chúa Nguyễn Phúc Ánh), có xuống chiếu thu dụng con cháu công thần. Khi ấy Thạc mới ngoài 20 tuổi và đang sống với mẹ, nhưng Thạc ở ẩn luôn không muốn triều đình biết đến... <ref>Theo ''Vĩnh Long xưa'', tr. 71.</ref>
 
==Chú thích==
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Tống_Phúc_Thiêm”