Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tấn Ai Đế”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
nKhông có tóm lược sửa đổi
nKhông có tóm lược sửa đổi
Dòng 34:
| nơi an táng = lăng An Bình
}}
'''Tấn Ai Đế''' ({{zh|s=晋哀帝|t=晉哀帝|p=Jìn Aīdì}}) ([[341]] – 30 tháng 3 năm 365), tên thật là '''Tư Mã Phi''' (司馬丕), [[tên chữ|tự]] '''Thiên Linh''' (千齡), là một Hoàng đế [[nhà Tấn|Đông Tấn]] trong [[lịch sử Trung Quốc]]. Trong thời gian trị vì ngắn ngủi của ông, quyền hành phần lớn nắmnằm trong tay Hội Kê vương [[Tư Mã Dục]] và tướng [[Hoàn Ôn]]. Theo các tài liệu lịch sử, ông việc [[trường sinh bất lão]] ám ảnh, song ông cuối cùng đã chết do bị đầu độc.
 
==Đầu đời==
Tư Mã Phi sinh năm 341 dưới thời trị vì của phụ thân là [[Tấn Thành Đế]], và là đại hoàng tử. Mẫu thân là [[Chu quý nhân]], đến năm 342, bà tiếp tục hạ sinh hoàng tử [[Tư Mã Dịch]]. Vào mùa hè năm 342, Thành Đế lâm bệnh. [[Hà Sung]] (何充) chỉ ra rằng đại hoàng tử nên là người kế vị, song thúc phụ đằng ngoại của Thành Đế là [[Dữu Băng]] (庾冰), muốn vị hoàng đế mới vẫn sẽ có mối liên hệ thân thuộc với gia tộc của mình nên đã thuyết phục Thành Đế truyền ngôi cho hoàng đệ là Lang Da vương [[Tư Mã Nhạc]], cũng là một người con trai của Thái hậu [[Dữu Văn Quân]], ông luận rằng do kình địch [[Hậu Triệu]] ở phương bắc đang mạnh, đế quốc cần một vị hoàng đế trưởng thành. Thành DếĐế chấp thuận và chỉ định Tư Mã Nhạc làm người kế vị, Thành Đế mất không lâu sau đó và Tư Mã Nhạc lên ngôi. Tư Mã Phi khi ấy mới một tuổi được lập làm Lang Da vương. Ông tiếp tục giữ chức vụ này sau khi Khang Đế mất vào năm 344 do Khang Đế truyền ngôi cho con ruột của ông là [[Tư Mã Đam]]. Không rõ ông đã kết hôn với [[Vương Mục Chi]] vào khoảng thời gian nào.
 
==Trị vì==
Năm 361, [[Tấn Mục Đế]] băng hà trong khi không có con trai. Mẫu thân của Mục Đế là [[Trử Toán Tử|Trử Thái hậu]] do đó là chọn Tư Mã Phi kế vị ngôi vị hoàng đế, ông lên ngôi và trở thành Ai Đế, khi ấy ông 20 tuổi. Ông phong vợ mình làm [[hoàng hậu]], và hoàng đệ Tư Mã Dịch, trước đó mang tước vị Đông Hải vương, nay trở thành Lang Da vương. Do ông đã trưởng thành, Trử Thái hậu không còn giữ vai trò nhiếp chính, và mẹ ruột của ông, Chu quý nhân trở thành thành Chu Thái phi (皇太妃) vào năm 362, song được hưởng vật chất và nghi lễ tương đương với thái hậu. Tuy nhiên, quá trình ra các quyết định phần lớn nằm trong tay tướng [[Hoàn Ôn]] và Hội Kê vương [[Tư Mã Dục]].
 
Năm 362, Hoàn Ôn sau khi chiếm được vùng [[Lạc Dương]], đã yêu cầu dời đô đến Lạc Dương, Lạc Dương từng là kinh đô của nhà Tấn cho đến khi mất vào tay [[Hán Triệu]] vào năm 311. Tuy nhiên, triều đình theo một chiếu chỉ của Ai Đế, đã từ chối việc này.