Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Gallia”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
RedBot (thảo luận | đóng góp)
37.710 sửa đổi
n r2.7.2) (Bot: Thêm pnb:گال
nKhông có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
{{Sơ khai}}
[[Tập tin:MapGalliaParts.png|nhỏ|trái|300px|Bản đồ xứ GauleGallia (50 TCN)]]
'''Gallia''' ({{lang-fr|Gaule}}, {{lang-nl|Gallië}}, {{lang-de|Gallien}}) là một khu vực ở [[Tây Âu]] trong [[Thời kỳ đồ sắt châu Âu|thời kỳ đồ sắt]] và thời kỳ [[Văn minh La Mã cổ đại|La Mã]], bao gồm [[Pháp]], [[Luxembourg]] và [[Bỉ]] ngày nay, phần lớn [[Thụy Sĩ]], mạn Tây [[Bắc Ý]], cũng như những phần đất của [[Hà Lan]] và [[Đức]] ở bờ trái [[sông Rhine]]. ''[[Người Gallia]]'' là tộc người nói [[tiếng Gallia]] (một hình thức cổ của [[tiếng Celt]]) và sống ở Gallia. Theo lời kể của [[Julius Caesar]], tiếng Gallia thực sự khác biệt với [[tiếng Aquitaine]] và tiếng [[Belgae]].<ref>"All Gaul is divided into three parts, one of which the ''Belgae'' inhabit, the ''Aquitani'' another, those who in their own language are called ''Celtae'', in our ''Galli'', the third. All these differ from each other in language, customs and laws." ''Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam qui ipsorum lingua Celtae, nostra Galli appellantur. Hi omnes lingua, institutis, legibus inter se differunt. Gallos ab Aquitanis Garumna flumen.'' ([[Julius Caesar]], [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text.jsp?doc=Perseus:text:1999.02.0002:book=1:chapter=1 De bello Gallico] 1.1, edited by [[T. Rice Holmes]]<br>{{cite web |url=http://www.thelatinlibrary.com/caesar/gallic/gall1.shtml|title=IVLI CAESARIS COMMENTARIORVM DE BELLO GALLICO |publisher=thelatinlibrary.com}} {{la icon}}</ref> Theo khảo cổ học, người Gallia đã dựng nên nền [[văn hóa La Tène]] trải dài khắp xứ Gallia, và về mạn Đông tới [[Rhaetia]], [[Noricum]], [[Pannonia]] cùng với 1miền Tây Nam [[Germania]].
Xứ '''Gaule''' ([[tiếng Latin]]: ''Gallia'') là tên của một xứ thời [[trung cổ]] [[Hướng Tây|tây]] [[Châu Âu|Âu]], bao gồm những vùng ngày nay là [[Pháp]], [[Bỉ]], phía tây [[Thụy Sĩ]], một phần [[Hà Lan]], và một phần [[Đức]] phía tây mạng sông [[Rhine]].
 
Trong lịch sử nơi này đã từng bị La Mã đô hộ sau 6 năm liền giao tranh với quân đội của Đế quốc này mà Cesar là người chỉ huy .Sau này dưới thời Hoàng Đế Constatin khi La Mã bị chia thành 2 nửa thì người Gaule nổi dậy và đánh vào nửa La Mã phía Tây đến tận thành Rome và cướp phá thành phố tráng lệ này. Đến năm 476, Đế quốc La Mã phía đông cuối cùng cũng sụp đổ dưới gót chân những người Gaule.
Trong các thế kỷ 2 và 1 trước [[Công nguyên]], Gallia bị La Mã đô hộ: [[Gallia Cisalpina]] bị chnh phạt năm 203 trước Công nguyên và [[Gallia Narbonensis]] tiếp bước năm 123 trước Công nguyên. Gallia bị [[người Cimbri]] và [[người Teuton]] [[xâm lược]] sau năm 120 trước Công nguyên, nhưng họ bị người La Mã đánh bại năm 101 trước Công nguyên. Trong các [[Chiến tranh xứ Gaule|các chiến dịch của ông]] từ năm 58 đến 51 trước Công nguyên, [[Julius Caesar]] cuối cùng đã thu phục được các phần đất còn lại của Gallia. [[Gallia thuộc La Mã|Sự thống trị của La Mã ở Gallia]] kéo dài năm thế kỷ, tới khi [[nhà nước suy tàn]] cuối cùng của La Mã là [[Lãnh địa Soissons]] bị người [[Frank]] chiếm giữ năm 486. Khi ấy, nền văn hóa Celt đã bị pha trộn thành [[văn hóa Gallia-La Mã]] và có nhẽ ngôn ngữ Gallia cũng biến mất vào [[thế kỷ 6]].
 
== Chú thích ==
{{reflist}}
 
{{Commonscat|Maps of Roman Gaul}}
 
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Gallia”