Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Cồn (biển)”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
MystBot (thảo luận | đóng góp)
16.733 sửa đổi
n r2.7.1) (Bot: Thêm it:Isola corallina
Dịch thêm
Dòng 1:
[[Tập tin:Heron Island, Australia - View of Island from helicopter.JPG|nhỏ|phải|200px|[[Đảo Heron, (Úc)|Cồn san hô Heron]] thuộc nước [[Úc]]]]
[[Tập tin:Cu Lao Cham Marine Park, Vietnam.jpg|nhỏ|phải|200px|Cù lao Chàm]]
'''Cồn''' là một hòn [[đảo]] nhỏ và thấp, cấu tạo chủ yếu bằng [[cát]] hoặcvà hình thành trên bề mặt của một [[rạn san hô]]. Cồn ngoài biển thường xuất hiện ở vùng có [[môi trường tự nhiên|môi trường]] [[nhiệt đới]], chẳng hạn vùngkhu [[biển Caribe]] cóvực [[rạn san hô Belize Barrier]] vàtrong [[biển San hôCaribe]] (Úc)và cókhu vực [[rạn san hô Great Barrier]] trong [[biển San Hô]] của nước Úc.
 
==Sự hình thành==
Cồn cát được hình thành vì hoạt động của [[thủy triều]], [[gió]] và [[chim biển]] bồi lên từ [[san hô]] vụn và cát trên mặt một [[rạn đá ngầm]] qua một thời gian dài. Thời tiết có ảnh hưởng rất lớn với hình dạng của cồn. Thủy triều là động cơ vận chuyển cát để bồi đắp cho cồn và từ đó làm cồn lớn hơn; ngược lại [[bão]] nhiệt đới có thể phá cồn. ▼
[[Hình:cay sand.JPG|nhỏ|phải|200px|Cát lấy từ cồn, dưới kính hiển vi]]
Cồn được hình thành khi các [[hải lưu]] vận chuyển các trầm tích tràn qua bề mặt của một rạn san hô đến một "giao điểm lắng đọng" mà tại đó các hải lưu đang đề cập chảy chậm lại hoặc hợp lưu với một dòng chảy khác, khiến các trầm tích lắng đọng xuống. Theo thời gian, lớp trầm tích trên bề mặt rạn san hô càng lúc càng dày thêm (Hopley 1981, Gourlay 1998). Người ta có thể tìm thấy những giao điểm này trên các bề mặt rạn san hô nằm cả ở hướng khuất gió và đón gió.
 
Loại trầm tích cấu thành nên loại đảo này hầu hết có nguồn gốc sinh học-ví dụ khung xương còn lại của động thực vật-từ các hệ sinh thái rạn san hô xung quanh (Hopley 1982). Nếu trầm tích chủ yếu là [cát]] thì loại đảo này sẽ được gọi là cồn; nếu trầm tích chủ yếu là [[sỏi]] thì loại đảo này được gọi là ''motu''.
Tại [[Nam Bộ Việt Nam]], người ta còn dùng từ '''Cù lao''' dùng để chỉ một hòn đảo nhỏ hay dãi đất ở giữa con sông lớn (còn gọi là sông Cái) do quá trình phù sa bồi đắp lâu năm. Ví dụ như: [[Cù lao Bình Thủy|Cù lao Năng Gù]] ở [[An Giang]], [[Cù lao Phố]] ở [[Biên Hòa]], [[Cù Lao Dung]] ở [[Sóc Trăng]], Cù lao Bảo, Cù lao Minh, Cù lao An Hóa ở [[Bến Tre]],.... Miền Trung có [[Cù lao Chàm]] ở [[Hội An]], [[Cù Lao Ré]] ở [[Quảng Ngãi]], [[cù lao Thu]] ở Bình Thuận...
 
Vật chất trên cồn phần lớn được cấu thành từ [[canxi cacbonat]], [[aragonit]], [[canxit]],...do vô số các loại thực vật (như [[tảo san hô]], Halimeda tuna) và động vật ([[san hô]], [[động vật thân mềm]], [[trùng lỗ]]) tạo ra. [[Bọt biển]] và các sinh vật khác cũng đóng góp một lượng nhỏ [[silicat]] (Chave 1964, Folk & Robles 1964, Scoffin 1987, Yamano 2000). Qua thời gian, quá trình tạo đất và hình thành thảm thực vật có thể diễn ra trên bề mặt cồn với sự giúp sức của [[phân chim]].
 
==Sự ổn định==
▲Cồn cát được hình thành vì hoạt động của [[thủy triều]], [[gió]] và [[chim biển]] bồi lên từ [[san hô]] vụn và cát trên mặt một [[rạn đá ngầm]] qua một thời gian dài. Thời tiết có ảnh hưởng rất lớn với hình dạng của cồn. Thủy triều là động cơ vận chuyển cát để bồi đắp cho cồn và từ đó làm cồn lớn hơn; ngược lại [[bão]] nhiệt đới có thể phá cồn.
 
==Thông tin khác==
Ở một số vùng miền của của Việt Nam, người ta còn dùng khái niệm ''cù lao'' để chỉ một hòn đảo nhỏ ngoài biển (thường là [[Miền Trung (Việt Nam)|Trung Bộ]]) hoặc một dải đất ở giữa con sông lớn-còn gọi là sông cái-do quá trình phù sa bồi đắp lâu năm (thường là [[Nam Bộ Việt Nam|Nam Bộ]]). Trung Bộ có [[cù lao Chàm]] ở [[Hội An]], [[Lý Sơn|cù lao Ré]] ở [[Quảng Ngãi]], [[Phú Quý|cù lao Thu]] ở Bình Thuận,...[[Nam Bộ Việt Nam|Nam Bộ]] có [[cù lao Bình Thủy|cù lao Năng Gù]] ở [[An Giang]], [[cù lao Phố]] ở [[Biên Hòa]], [[cù lao Dung]] ở [[Sóc Trăng]], cù lao Bảo, cù lao Minh, cù lao An Hóa ở [[Bến Tre]],...
 
==Xem thêm==
* [[Florida Keys]] (là một tập hợp chủ yếu gồm những rạn san hô cổ và lớp [[đá trứng cá]]. Khu vực này có một số "cồn" theo định nghĩa nêu trên)
Một số cồn nổi tiếng
* [[Đảo Heron, (Úc)|Đảo Heron]], một cồn san hô▼
* [[Florida Keys]]
▲* [[Đảo Heron, Úc|Đảo Heron]], một cồn san hô
 
==Tham khảo==
* Chave, K. (1964) "Skeletal Durability and Preservation". In: J. Imbrie and N. Newell (Eds.), Approaches to Palaeoecology. John Wiley and Sons Inc., Sydney
* [http://www.britannica.com/eb/article-9021930/cay Từ điển bách khoa Britannica]▼
* Folk, R. and Robles, P. (1964) "Carbonate sands of Isla Perez, Alacran Reef Complex, Yucatan. Journal of Geology 72(3): 255-292.
* Gourlay, M.R. (1988) "Coral cays: products of wave action and geological processes in a biogenic environment". Proceedings of the 6th International Coral Reef Symposium, Townsville, Australia: 497-502.
* Hopley, D. (1981) "Sediment movement around a coral cay, Great Barrier Reef, Australia". Pacific Geology 15: 17-36.
* Hopley, D. (1982) The Geomorphology of the Great Barrier Reef - Quaternary Development of Coral Reefs. Wiley-Interscience Publication, John Wiley and Sons Ltd., New York.
* Scoffin, T.P. (1987) Introduction to Carbonate Sediments and Rocks. Blackwell, Glasgow.
* Yamano, H., Miyajima, T. and Koike, I. (2000) "Importance of foraminifera for the formation and maintenance of a coral sand cay: Green Island, the Great Barrier Reef, Australia". Coral Reefs 19: 51-58.
 
==Liên kết ngoài==
▲* [http://www.britannica.com/eb/article-9021930/cay TừMục điểntừ bách"cay" trên Bách khoa Toàn thư Britannica]
 
[[Thể loại:Đảo|*]]
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Cồn_(biển)”